Op basis van actoren, plaats en tijd wordt in deze paragraaf de historische dimensie van het Boko Haram conflict in Nigeria beschreven. Dit zal gedaan worden vanuit de lokale, regionale, nationale, continentale en mondiale dimensie. In dit hoofdstuk wordt de vraag: ‘’welke historische ontwikkelingen hebben bijgedragen aan het conflict?’’ beantwoord.
Op lokaal niveau begon het conflict op de universiteit van Maiduguru waar studenten uit een lagere bevolkingsklasse hun onvrede afreageerden in de salafistische tak van de moskee van de stad (van Lonkhuyzen, 2016). De stad ligt in het Noordoosten van het land, dit gebied is voornamelijk islamitisch (Eveleens, 2011). Tevens valt het op dat de stad dichtbij de grenzen van Tsjaad en Kameroen ligt. Het conflict is in deze stad ontstaan doordat verschillende schooluitvallers en ontevreden studenten een grote ongelijkheid zagen met andere studenten in de stad. Veel studenten op deze elite-universiteit leefden namelijk op een losbandige en decadente manier dat zich uitte in grote feesten waar soms letterlijk met geld gestrooid werd (van Lonkhuyzen, 2011). Dit leidde tot grote woedde bij armere studenten en schooluitvallers die zich aangetrokken voelden tot de salafistische tak van de moskee van de stad. Onder leiding van Yusuf, een radicaal Islamitisch geestelijke, werd in 2002 Boko Haram opgericht. Yusuf kon de ontevreden studenten en geestelijken goed naar zijn hand zetten (Overmeer, 2015). Boko Haram werd een salafistische organisatie die de westerse manier van educatie dat was ingevoerd door de Britten in het koloniale tijdperk de schuld van alle corruptie en ongelijkheid in het land (BBC News, 2016).
Er moet een oorzaak zijn waarom juist in dit kleine stadje in het Noordoosten van Nigeria een conflict ontstond. Wanneer er gekeken wordt naar de omgevingskenmerken van de stad valt op dat de stad dichtbij de grenzen van Kameroen en Tsjaad ligt. Verder valt op dat deze grenzen in het Noorden erg recht zijn getrokken, wat betekent dat deze landen door de koloniale machthebbers zijn opgedeeld, zonder rekening te houden met de bevolkingssamenstelling in dit gebied (Eveleens, 2011).
Dit gebied bestaat vooral uit de Hausa Fulani (Fulbe) nomaden groep. Deze nomaden zijn islamitisch van aard. Daartegenover staat de christelijke meerderheid in het zuiden van het land. Deze regio is een stuk welvarender vergeleken met het arme noorden. Het plaatsje Jos (gelegen op de scheidslijn tussen Noord en Zuid Nigeria) is een brandhaard van het geweld. Dit plaatsje ligt in de provincie ‘Plateau’ waar veel etnische minderheden samenwonen. Britse kolonisten vonden in dit gebied veel tin waardoor veel Hausa Fulani hier naartoe trokken voor werk. Dit verliep zonder problemen totdat er te veel boeren met hun vee naar het gebied trokken, waardoor er veel conflicten over land en water ontstonden (Eveleens, 2011).
Bewoners zien het conflict meer als één tussen de allochtonen uit het noorden en de autochtonen die al in het gebied woonden. Vroeger waren de Hausa en Fulani twee verschillende etnische groepen. De Hausa waren meer handelaren en de Fulani juist herders. Beide waren ze in de 13de en 14de eeuw naar Nigeria gekomen. In 1804 begon de geestelijke Fulbe leider Soto een Jihad tegen de overheersende Hausa-elite. Dit resulteerde uiteindelijk in een kalifaat waarbij Soto er voor zorgde dat de twee etniciteiten meer vermengd met elkaar raken door de sharia in te voeren (Overmeer, 2015). Uiteindelijk werd deze Hausa-Fulani een grote bevolkingsgroep die andere etnische minderheden overheersten (Overmeer, 2015).
Op nationaal schaalniveau heeft de kolonisatie van de Britten voor veel verandering gezorgd. Veel zuidelijke plaatsen waren al in aanraking met het christendom gekomen door de komst van Portugezen die er handelsposten oprichtten (Overmeer, 2015). Met het kalifaat was er al een goede politieke structuur in het land, waar de Britten goed gebruik van maakten. Het kalifaat bleef bestaan maar de Britten zorgden voor gehoorzame Nigerianen die het land bestuurden, de bevolking daarmee onder de duim hielden en belasting inden. De Britten namen ook missionarissen (geestelijken die andere bevolkingen bekeren) mee naar Nigeria die er het westerse educatie systeem introduceerden (Nigerian finder, z.d.). Dit westerse onderwijs bleef beperkt tot Zuid Nigeria om onrust in het Islamitische noorden te voorkomen (Overmeer, 2015).
In 1960 werd Nigeria onafhankelijk waardoor er een tussen twee bevolkingsgroepen samengesmolten land achterbleef. Hierdoor kregen veel regio’s macht waar ze helemaal niet gewend waren om mee om te gaan, met als gevolg dat veel generaals en bestuurders hun eigen regio voortrokken (Overmeer, 2015). In het noorden groeide de onzekerheid door de angst voor welvarendere zuiderlingen die hun banen zouden kunnen inpikken. De grote olievondsten in het zuiden aan het eind van de jaren 60 vergrootte de kloof tussen Noord en Zuid Nigeria, waardoor spanningen steeds groter werden. Deze grootschalige olie-export ging namelijk gepaard met veel werkgelegenheid en geld dat voornamelijk in het zuiden bleef, de noordelingen voelden zich hierdoor achtergesteld en gediscrimineerd. Buitenlandse bedrijven investeerden bovendien alleen in het zuiden, dit geld mochten ambtenaren verdelen over het land, wat gepaard ging met corruptie (Overmeer, 2015). Dit toont aan hoe de ongelijkheid tussen Noord en Zuid diepgeworteld zit in de Nigeriaanse cultuur dat later uit kon groeien tot het grote Boko Haram conflict.
In 1884-1885 werd in Berlijn een conferentie gehouden om de Afrikaanse landen onder de koloniserende landen te ‘verdelen’. Dit waren vooral de toenmalige grootmachten Frankrijk, Engeland, Portugal en België. Deze landen zagen een grote potentie in de Afrikaanse landen door de rijke natuurlijke hulpbronnen die goed van pas kwamen, omdat in Europa de industriële revolutie begon. Om ruzie tussen de landen te voorkomen werd de conferentie opgericht (Heath, 2010). In Afrika zijn er echter duizenden stammen met een eigen territorium. Deze territoria werden door de verdeling van de Europese landen ernstig verstoord, met als gevolg dat er in veel Afrikaanse landen conflicten ontstonden toen de landen onafhankelijk werden. In Nigeria is het nomadenvolk (Hausa Fulani) samengevoegd met het christelijke zuiden. De Hausa trokken normaliter door de Sahara en zijn door de nieuwe landsgrenzen in één land terecht gekomen met de christelijke zuiderlingen. Volgens veel deskundigen de diepe oorzaak van het conflict omdat zij vanaf dat moment als minderwaardig werden gezien en altijd een achtergestelde positie hebben gehad vanaf dat moment in het land (Eveleens, 2011). In 1967 brak er zelfs een Nigeriaanse burgeroorlog uit, dit was een oorlog tussen de Nigeriaanse overheid waarin voornamelijk leden van de Igbo stam werkzaam waren en de Hausa nomaden groep. De Igbo is een stam met veel hoogopgeleide mensen en voornamelijk christelijk. Dit stond dus haaks op de Hausa nomaden groep die voornamelijk islamitisch en laaggeschoold is. Deze burgeroorlog heeft er mede aan bijgedragen dat de haat jegens de Nigeriaanse overheid zo groot is in het noorden (van der Aa, 2009).
Het conflict in Nigeria kreeg wereldwijd bekendheid toen er in 2014 zo’n 200 meisjes ontvoerd werden door Boko Haram. Veel Hollywood beroemdheden brachten hun steunbetuiging aan de meisjes uit door een bericht met de hashtag #Bringbackourgirls te delen. Op deze manier kreeg Boko Haram bekendheid en begon de publieke opinie zich met de kwestie te bemoeien (BBC News, 2016). Hierdoor zijn veel wereldleiders zich ermee gaan bemoeien, zoals oud-minister van buitenlandse zaken Kerry van de Verenigde Staten, die Nigeria in 2015 bezocht na hevige gevechten in de noordelijke stad Maiduguri om het volk te steunen (NOS, 2015).