Bij een aardbeving wordt het ene gebouw compleet weggevaagd, terwijl het andere probleemloos blijft staan. Hoe kan dat? Dat heeft veel te maken met goede bouwconstructies.
In aardbevingsgevoelige gebieden hebben regeringen bouwvoorschriften opgesteld waaraan aannemers moeten voldoen. In Europa heet die seismische bouwcode ‘Eurocode 8’. In de Verenigde Staten moeten aannemers werken met de ‘Uniform Building Code’ en Japan formuleerde de ‘Building Standard Law’.
Veel bouwcodes werken met een dempende slinger voor grotere en hogere gebouwen. De slinger werkt met een zwaar gewicht. Bij een aardschok verplaatst de slinger zich in dezelfde richting als het gebouw. Als het gebouw terugveert, vertraagt de slinger de terugkeer van het gebouw, waardoor de trillingen voor een deel worden tegengegaan.
Een andere simpele bouwcode is de maximale hoogte die gebouwen mogen hebben. In Amerikaanse steden vind je veel wolkenkrabbers, maar er zijn er veel minder in het aardbevingsgevoelige Californië.
Bouwcodes voor gewone huizen werken meestal met verende ankers, vastgemaakt aan het fundament, en met aardbevingsbestendige muren. Goed metselwerk, met kamers binnen een frame van staal die van elkaar gescheiden zijn door platen met een coating van rubber, teflon of andere meegevende materialen, zorgen dat een huis dat getroffen wordt door een aardschok niet in zijn geheel instort.
Bekijk nu onderstaande video, waarin in een test een gebouw van zes verdiepingen een aardbeving doorstaat.
Hoe anders ging het in China. Bij een aardbeving in de provincie Sichuan in 2008 stortten meer dan duizend handgemetselde schoolgebouwen in, omdat het metselwerk slordig en zonder veel kennis van zaken was uitgevoerd. En berucht zijn de schoorstenen wereldwijd; als die niet van metalen ankers zijn voorzien, storten ze vaak als eerste in.
Aardbevingsbestendig bouwen is makkelijker gezegd dan gedaan. Na een zware aardbeving in het zuidoosten van Turkije in 2011 bepaalden nieuwe wetten of een gebouw gesloopt, onteigend of gerenoveerd moet worden. Wat de eigenaar vond was niet meer van belang.
Er waren miljarden euro’s (!) nodig voor de onteigeningsplannen. Door geldgebrek, corruptie en vriendjespolitiek is er van die plannen niet veel terechtgekomen.
Eén ding is zeker: op plaatsen waar de bouwcodes wel werden nageleefd heeft dit de levens van tienduizenden mensen gespaard omdat dankzij de goede constructie van gebouwen deze de beving succesvol weerstonden.
In de praktijk vallen de slachtoffers vooral in arme wijken waar men slecht bouwt door gebrek aan geld en in gebouwen waar men zich niet aan de bouwvoorschriften gehouden heeft (te weinig cement in beton, te weinig betonijzer).