Er zijn waarden en normen
Kijk eerst het volgende videofragment.
Doe eens even normaal. Je zegt het misschien ook wel eens tegen iemand. Het woord normaal komt van het woord normen. We hebben het vaak over normen en waarden. Het gekke is dat daarbij, dat als je vraagt wat dat zijn, bijna niemand een precies antwoord kan geven. Tegelijk zal iedereen zeggen dat je niet zonder normen en waarden kunt samenleven met andere mensen.
Waarden zijn opvattingen over wat wenselijk is. Waarden zijn dingen, die je echt wil in je leven, dingen die je belangrijk vindt. Dus dingen die je waardevol vindt. Voorbeelden van waarden zijn: fit zijn is belangrijk, bezit is belangrijk, leren is belangrijk.
Normen zijn afgeleid van waarden. Normen zijn concrete richtlijnen bij wat je doet. Het zijn regels. Om precies te zijn: het zijn regels die je vertellen hoe je je hoort te gedragen, Ze beginnen met: je mag/moet/zult niet. Je hebt verboden: (Je mag niet ...) en je hebt geboden (Je moet ... ).
Niet alle gedragsregels staan ergens opgeschreven. Dat is soms best lastig. Als je de ongeschreven regels niet kent, dan weet je ook niet altijd precies hoe je je hoort te gedragen. Zulke regels noemen we fatsoensregels of omgangsregels.