Chemische reacties

Een chemische reactie, of kortweg reactie, is een proces waarbij één of meer stoffen verdwijnen en gelijktijdig één of meer nieuwe stoffen ontstaan. Hierbij kan geen materie, geen massa verloren gaan. De vorming van nieuwe stof(fen) is aan te tonen door de stofeigenschappen van de stoffen vóór en na de reactie met elkaar te vergelijken.
 

Reactieschema

Een reactieschema is een korte beschrijving van de begintoestand voor de reactie en van de eindtoestand na de reactie.
De stoffen vóór de reactie noemen we de beginstoffen. Andere woorden zijn: reactieproducten.
De stoffen na de reactie heten de reactieproducten. De reactie zelf, het proces, geven we aan met een pijl, de reactiepijl.
Algemeen: beginstof(fen)  →  reactieproduct(en)
 
De beginstoffen staan links van de reactiepijl, de reactieproducten rechts.
Bij meer dan één beginstof of reactieproduct schrijven we een + tussen de stoffen.
Aangezien het reactieschema een macroscopische beschrijving is van een reactie, schrijven we achter de stoffen meestal de fase van de stoffen.
Voorbeelden van reactieschema's zijn die van het verbranden van aardgas en van het roesten van ijzer:
aardgas(g) + zuurstof(g)   verbrandingsproducten(g)
 
ijzer(s) + zuurstof(g) + water(l)   roest(s)
 

Chemische reactie op moleculair niveau

Chemische reacties kunnen we ook beschrijven met de molecuultheorie.
Bij een reactie zou je je kunnen voorstellen dat de moleculen van de beginstoffen uiteen vallen in
losse atomen en dat uit deze atomen nieuwe, andere moleculen worden gevormd.
Een chemische reactie is in feite een hergroepering van atomen. Dit is het wezen van een chemische reactie.
Chemische reactie: moleculen veranderen in andere moleculen.
 

 

De atomen die tezamen een molecuul vormen, veranderen bij een chemische reactie niet. Atomen zijn onvergankelijk, ze zijn eeuwig.
Moleculen zijn wél vergankelijk: moleculen kunnen worden afgebroken en uit de bouwstenen, de atomen, ontstaan nieuwe moleculen.
Als we chemische reacties moleculair willen beschrijven, doen we dat met een reactievergelijking waarin de stoffen met hun molecuulformule voorkomen. Zie 'Reactievergelijkingen' in dit thema.