Een schrijver heeft met zijn tekst een bepaald doel voor ogen.Het doel bepaalt met de tekstsoort gedeeltelijk de inhoud van de tekst.
We onderscheiden de volgende schrijfdoelen met bijbehorende tekstsoorten.
Een schrijver heeft met zijn tekst een bepaald doel voor ogen.
Het doel bepaalt met de tekstsoort gedeeltelijk de inhoud van de tekst.
We onderscheiden de volgende schrijfdoelen met bijbehorende tekstsoorten.
Een schrijver van een amuserende tekst wil jou vermaken. Hij speelt in op je gevoelens en zal je willen ontroeren of aan het lachen proberen te maken. Amuserende teksten zijn bijna altijd fictie, maar ook bijvoorbeeld een column zal vaak naast informerend en overtuigend ook amuserend willen zijn.
Veel teksten willen je informeren. De schrijver wil dan kennis met je delen. Als de tekst je ook iets wil leren, spreken we van een uiteenzetting. De eigen mening van de schrijver zal hierbij geen rol spelen.
Een speciale vorm van informeren is beschouwen/opiniëren. In een beschouwing wordt een onderwerp op verschillende manieren bekeken. Welke meningen zijn erover, wat voor een oplossingen zijn er, wat zijn de voor- en nadelen van de oplossingen?
In een betogende test wil de schrijver dat jij zijn standpunt gaat delen. Hij zal argumenten voor zijn standpunt geven. Bijvoorbeeld dat Zwarte Piet wel of niet moet blijven in zijn huidige verschijningsvorm.
Als een schrijver wil dat je iets gaat doen, spreken we van activeren. Als je bijvoorbeeld iemand nomineert voor de Ice Bucket Challenge dan wil je dat hij een emmer ijswater over je hoofd giet en dat hij een donatie doet aan de ALS Association.
In het schema hieronder zie je bij ieder tekstdoel enkele tekstsoorten:
| Tekstdoel | Tekstsoort |
|---|---|
| Amuseren | roman, strip, kort verhaal, mop, gedicht, toneelstuk, lied/cabarettekst, cursiefje |
| Informeren, uiteenzetten | uiteenzetting, gebruiksaanwijzing/handleiding, studieboek, nieuwsbericht, notulen, uitnodiging |
| Beschouwen, opiniëren | recensie, discussiestuk, beschouwing |
| Overtuigen of betogen | ingezonden brief, commentaar van de redactie, column, toespraak verkiezingsbijeenkomst |
| Activeren | reclamefolder, advertentie, uitnodiging, affiche |