Koppelteken
Het komt voor dat je in een samenstelling een koppelteken (-) moet schrijven. In onderstaand filmpje wordt uitgelegd in welke gevallen je dat dient te doen. Bekijk het onderstaande filmpje en maak vervolgens de opdracht.
Opdracht 7
Plak de volgende woorden aan elkaar en bekijk per samenstelling of er wel of geen koppelteken in moet komen. Ook moeten er hier en daar tussenletters worden toegevoegd. Schrijf de antwoorden in je schrift of een document in de onedrive.
1. ex + militair
2. school + directeur
3. adjunct + directeur
4. bloem + tuin
5. woord + boek
6. Hilversum + Noord
7. oud + president
8. horloge + maker
Afleiding
Naast samenstellingen bestaan er ook afleidingen. Een afleiding bestaat ook uit twee of meer onderdelen die aan elkaar worden geplakt. Het verschil tussen een samenstelling en een afleiding is het volgende:
Bij een samenstelling heb je met twee of meer woorden te maken die afzonderlijk van elkaar kunnen worden gebruikt, bijvoorbeeld: tuinman (tuin en man).
Bij een afleiding is er een deel van het woord (voor- en/of achtervoegsel) dat je niet zelfstandig kan gebruiken, bijvoorbeeld: verliefdheid. Verliefd is hier wel een op zichzelfstaand woord, maar heid niet.
Meerdere voorbeelden van afleidingen zijn:
onschuldig, leesbaar, vriendelijk, bevriezen
Het verschil tussen samenstellingen en afleidingen blijkt bijvoorbeeld bij een klinkerbotsing: die wordt bij samenstellingen opgelost met een koppelteken (zee-eend, politie-informant).
Bij afleidingen wordt dat opgelost met een trema (kanoën, beëindigen).
Opdracht 8
Zoek op internet (youtube) filmpjes met uitleg over afleidingen en bekijk deze. Welk filmpje legt het voor jou het beste uit en waarom?