Titel: Onder ijsbergen
Auteur: J. Bernlef
Bladzijdes: 164 bladzijdes
Genre: Psychologische roman, reisverhaal
Ruimte:
Het verhaal speelt zich af in het vliegtuig van Denemarken naar Groenland, in de helikopter van het vliegveld naar Jakobshavn, Jakobshavn zelf waaronder het hotel, het huis van Lina Krog en Nystrup. Het speelde zich ook nog af in Eqe, op de vissersboot.
Tijd:
Wanneer:
De tijd waarbinnen het verhaal zich afspeelt is tussen woensdag 2 juli 1975 en zondag 6 juli.
Chronologisch:
Het verhaal is bijna chronologisch verteld. De gebeurtenissen vinden chronologisch plaats in vijf achtereenvolgende dagen. Er zijn echter wel sprongen in de tijd.
Personen:
Jakob Olsen
Hij is lid van het Hooggerechtshof en gaat naar Groenland toe om onderzoek te doen naar de zaak van Jón Eira. Jakob Olsen is een erg vriendelijke man die weet wat hij wil. Hij gaat recht op zijn doel af en is vastberaden om zijn doel te bereiken. Daarnaast is het een erg slimme man die veel over het leven nadenkt.
Jón Eira
Dit is degene om wie het verhaal draait. Er wordt onderzoek naar hem gedaan, omdat hij op 28-jarige leeftijd zijn grootmoeder vermoord heeft. De zaak van Jón Eira is erg lastig. Er is nog weinig over bekend. Daarnaast wordt de zaak moeilijker omdat Jón Eira inmiddels zelf overleden is. Hij heeft zelfmoord gepleegd.
Nick Morello
Hij is een Amerikaanse pianist. Jakob Olsen ontmoet hem in Groenland. De twee hebben het regelmatig erg gezellig met elkaar.
Inge
Inge is de vrouw van Jakob Olsen. In het verhaal leer je Inge alleen kennen door de brief die ze naar Jakob Olsen stuurt. Hieruit is op te maken dat ze een erg lieve en zorgzame vrouw is. Zo zorgt ze voor de vader van Jakob Olsen als hij overlijdt.
Umanatsiaq
Umanatsiaq is degene die Jakob Olsen mee neemt varen. Uiteindelijk steekt hij Jakob Olsen neer waardoor Jakob Olsen overlijdt.
Lina Krog
Lina Krog is de vrouw die Jakob Olsen helpt vertalen tijdens de zaak van Jón Eira. Lina Krog is een erg vriendelijke vrouw die alles voor anderen over heeft.
Perspectief:
Het verhaal wordt verteld vanuit het hij/zij-perspectief. Het verhaal wordt door de ogen van Jakob Olsen verteld. De gedachten en handelingen van Tessa staan centraal in het verhaal.
Titelverklaring
De titel 'Onder ijsbergen' is goed doordacht. Bij een ijsberg steekt er een klein stukje ijsberg boven water uit. Het grootste deel van de ijsberg zit onder het water, waardoor het niet te zien is. Dit is te vergelijken met de zaak over Jón Eira: men weet maar een klein deel over de moord op zijn grootmoeder. Het grootste deel is één groot raadsel voor iedereen.
Thema:
Moord
Moord staat centraal in het verhaal. Jakob Olsen gaat onderzoek naar de moordzaak van Jón Eira. Jón Eira heeft namelijk in 1973 zijn grootmoeder vermoord. Omdat Jón Eira inmiddels zelfmoord gepleegd heeft, is de zaak altijd erg onduidelijk gebleven. Jakob Olsen wordt dus naar Groenland gestuurd om onderzoek te doen naar deze moordzaak. Als de tijd van zijn onderzoek bijna voorbij is, wordt Jakob Olsen zelf neergestoken door een Groenlander. Jakob Olsen overlijdt meteen ter plekke. Deze twee moordzaken staan dus centraal in het verhaal.
Cultuurverschillen
Cultuurverschillen is ook een thema in het verhaal. In het verhaal komen regelmatig de verschillen tussen de mensen uit Groenland en Denemarken naar voren. Er is een groot verschil tussen deze mensen, waardoor ze elkaar niet in hun waarde laten. Dit is ook de rede waarom Jón Eira in zijn cel zelfmoord gepleegd heeft: hij werd uit zijn normale omgeving gehaald en werd niet meer in zijn waarde gelaten. Daarnaast zorgen de cultuurverschillen ervoor dat de zaak van Jón Eira moeilijk opgelost kan worden. De twee culturen botsen zo erg dat ze niet veel aan elkaar kwijt willen. Hierdoor wordt er te weinig informatie verkregen om de zaak goed op te kunnen lossen.
Einde:
Umanatsiaq steekt Jakob doodt. Lina komt op zijn kamer en vindt de brief die hij naar zijn vrouw wou sturen. In deze brief stonden de gevoelens die hij had voor Lina. Lina is ook de politie tegen gekomen, die heeft verteld dat Jakob dood was. Ze verbrandt samen met Nick de brief en hebben daarna samen seks. Lina gaat hierna terug naar Kopenhagen en wordt docent, hierbij komt ze erachter dat ze 3 straten achter de vrouw van Jakob woont. De première is een succes.
Samenvatting:
Jón Eira heeft in begin 1973 op 28-jarige leeftijd zijn grootmoeder om het leven gebracht. Hij heeft haar vermoord omdat hij in de veronderstelling was dat zij door een grote boze geest bezeten was. Jón Eira wordt voor zeven jaar gevangenisstraf veroordeeld, maar pleegt na twee jaar zelfmoord in zijn cel omdat hij niet in zijn waarde gelaten wordt in de gevangenis. Omdat er nooit duidelijkheid in de zaak gekomen is, zijn er nog veel vragen over de moordzaak. Jakob Olsen wordt naar Groenland gestuurd om deze zaak opnieuw te onderzoeken. Men hoopt dan meer duidelijkheid over de zaak te krijgen.
Tijdens de reis naar Groenland, ontmoet Jakob Olsen de jazzpianist Nick Morello. De twee raken aan de praat en kunnen het erg goed met elkaar vinden. Regelmatig drinken ze wat samen in het hotel. Tegelijkertijd probeert Jakob Olsen onderzoek te doen. Hij heeft nauw contact met de tolk Lina Krog. Lina Krog is bij alle gesprekken en vergaderingen aanwezig, omdat Jakob Olsen zelf geen Groenlands kan praten.
Nadat Jakob Olsen een tijdje in Groenland is, krijgt hij van zijn vrouw een brief dat zijn vader overleden is. Jakob Olsen schrikt hier erg van en zit hier erg mee. Hij vindt het vervelend dat hij zijn verhaal niet kwijt kan en dat hij eenzaam in Groenland zit. Daarnaast krijgt hij steeds meer gevoelens voor Lina Krog. Jakob Olsen heeft geen idee wat hij hiermee aan moet. Zeker niet omdat hij nog heel veel van zijn vrouw houdt.
Ondertussen gaan de onderzoeken door. Ondanks de inzet van iedereen, blijkt er nog niet heel veel schot in de zaak te komen. Er zijn onderling veel cultuurverschillen, waardoor de mensen van het onderzoek niet in hun waarde gelaten worden. Dit heeft als resultaat dat er onderling veel gezeur is. Hierdoor blijven er tot grote frustratie van Jakob Olsen erg veel dingen vaag en onbekend.
Als de tijd in Groenland er bijna op zit voor Jakon Olsen, wordt hij door Umanatsiaq gevraagd om naar het voormalige dorp van Jón Eira te gaan. Jakob Olsen wil dat graag, waardoor hij mee gaat. Umanatsiaq laat hem van alles zien. Zo gaan ze ook naar het eilandje waar Jón Eira zijn grootmoeder vermoord heeft. Als ze op het eilandje aangekomen zijn, steekt Umanatsiaq Jakob Olsen dood met een mes. Jakob Olsen overlijdt meteen aan zijn verwondingen.
Dezelfde middag zoekt Lina Jakob Olsen in het hotel op om het een en ander over de zaak te brengen. Lina ontdekt dat Jakob Olsen niet in zijn hotelkamer is. In zijn hotelkamer vindt ze een brief die aan zijn vrouw gericht is. Lina ontdekt tijdens het lezen van deze brief dat Jakob zich erg aangetrokken voelt tot haar. Lina weet niet wat ze met deze informatie moet doen. Zeker niet als ze van de politie te horen krijgt dat Jakob Olsen dezelfde middag vermoord is en ze eigenlijk gevoelens heeft voor Nick Morello.
Lina moet haar verhaal kwijt en laat de brief aan Nick Morello lezen. Ze besluiten samen om de brief te verbranden. Na dit ritueel gaan ze samen naar bed.
Uiteindelijk wordt Lina docent in Kopenhagen. In Kopenhagen blijkt dat ze drie straten van de vrouw van Jakob Olsen afwoont.
Schrijver:
J. Bernlef is niet zijn echte naam, zijn echte naam is eigenlijk Hendrik-Jan Marsman. Hij is een Nederlandse schrijver, dichter en vertaler. Hij werd op 14 januari 1937 geboren in de buurt van Haarlem. In zijn eerste periode schreef hij vooral essays. In de jaren 60 vertaalde hij gedichten van verschillende Zweedse dichters. Hij heeft vele prijzen gewonnen.
Mening:
Het is een apart boek, ik hou veel van boeken met het thema cultuurverschillen. Dit was echter anders. Het ging tegelijker tijd over moord. Dit vind ik speciaal. Het was geen moeilijk taalgebruik. Er gebeurde niet echt iets spannends in het hele boek. Ik vond dit erg jammer, omdat ik dat wel had verwacht. Alles wordt heel specifiek geschreven, van hoe de ijsschotsen geluid maken, tot welke auto Lina heeft. Hier houd ik niet van. De problemen van de Inuit komen in dit boek goed naar voren. Er zat geen humor in het boek en daar ben ik meestal wel voor. Het is een fijne lengte van het boek, niet te lang en niet te kort. Ik vind het niet fijn dat het een open einde is, omdat ik graag zou willen weten waarom Jacob is vermoord. Dit moet je echter als lezer zelf verzinnen. Ik vul hierbij in dat ik denk dat Jacob is vermoord, omdat ze hem in de weg vonden zitten. Hij deed onderzoek naar de moord die was gepleegd dat vonden ze niet goed en daarom hebben ze besloten met zijn allen om het te vermoorden.
Bronnen:
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-onder-ijsbergen-door-j-bernlef-47996
https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/onder-ijsbergen-j-bernlef
https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-onder-ijsbergen-door-j-bernlef-41025