Wanneer je een mengsel versneld wilt laten bezinken, kun je een centrifuge gebruiken. Denk maar aan een wasmachine. Deze wastrommel draait snel rondjes waardoor een suspensie gescheiden kan worden. Het ronddraaiende gedeelte van een centrifuge is de rotor. De deeltjes met de grootste dichtheid worden naar buiten geslingerd.
Wanneer we een mengsel van chemische stoffen willen scheiden, kunnen we ook gebruikmaken van centrifugeren. We brengen een reageerbuisje met een mengsel van twee stoffen in een rotor:
en vervolgens kunnen we de centrifuge aanzetten. Na het centrifugeren kan het reageerbuisje met het gescheiden mengsel uit de rotor worden gehaald. Door het afschenken van de bovenste laag worden de stoffen vervolgens gescheiden.
Centrifugeren van krijtwater (Demo)
In dit demonstratiepracticum hebben we 2 reageerbuizen met gelijke hoeveelheid krijtsuspensie. We gebruiken een centrifuge om het krijt snel te laten bezinken.
Schrijf je waarnemingen op.
De laatste scheidingsmethode is chromatografie. Met chromatografie kun je kleine hoeveelheden van een mengsel in zijn bestanddelen scheiden.
Een voorbeeld van chromatografie is papierchromatografie. Van kleine hoeveelheden van een mengsel kun je hiermee nagaan uit hoeveel stoffen een mengsel bestaat. Sommige stoffen lossen beter in op de loopvloeistof dan andere stoffen. Sommige stoffen adsorberen sterker aan het papieroppervlak dan andere stoffen. Hierdoor komt een scheiding tot stand. Chromatografie berust dus op het verschil in adsorptievermogen en oplosbaarheid.
Het papier wordt in een vloeistof gehangen. Deze vloeistof is de loopvloeistof. Deze loopvloeistof wordt door het papier opgezogen. De stoffen in het mengsel lossen in de loopvloeistof op en zullen mee omhoog genomen worden. Maar omdat niet alle stoffen even goed oplossen, ontstaat er een vlekkenpatroon. De stoffen in het mengsel kunnen zo geheel of gedeeltelijk worden gescheiden.
Chromatogram
Papierchromatografie
In dit practicum doen we onderzoek naar de kleurstoffen in viltstiften met behulp van papierchromatografie.
Haal het chromatogram uit het bekerglas en laat drogen.
Er bestaan verschillende soorten chromatografie. Bij gaschromatografie wordt een mengsel van gassen gescheiden in een lange opgerolde dunne buis met een poreus materiaal. Verschillende stoffen komen na een verschillende tijd uit deze buis. Zo kun je bijvoorbeeld gifstoffen in water of doping in bloed aantonen.
Digitaal materiaal
Papierchromatografie: http://www.aljevragen.nl/sk/analyse/ANA039.html
Centrifugeren: http://www.aljevragen.nl/sk/analyse/ANA038.html