Stap 4: Corruptie en schandalen

Corruptie is misbruik maken van publieke macht (als politicus of ambtenaar) voor eigen gewin. Hoe hoger in de hiërarchie iemand zich bevindt hoe meer er met corruptie verdiend kan worden.
Het begint met een verkeersboete die je afkoopt door een politieagent wat geld in de hand te stoppen. Of met een arts die je pas wil helpen als je eerst wat flappen schuift.
Als je een land nieuwe gevechtsvliegtuigen wilt verkopen gaat het om heel veel geld. Om zo’n beslissing te beïnvloeden, kun je bijvoorbeeld een ambtenaar omkopen om zijn politieke bazen te adviseren om voor de aanschaf van een bepaalde type gevechtsvliegtuig te stemmen. Je hebt geen zekerheid dat die politicus stemt wat je wilt. Je kunt ook de politicus zelf omkopen om zeker van zijn stem te zijn. En gouden regel in corruptieland is dat hoe hoger iemand zich in de hiërarchie bevindt, hoe groter het bedrag is waarmee afgerekend moet worden.

Maar omgekeerd geldt ook: hoe hoger iemand zich in de hiërarchie bevindt, hoe groter het schandaal is dat het met zich mee zal brengen als de corruptie uitkomt. En toeval of niet: Angola, Brazilië en Portugal hebben alle drie met corruptieschandalen te maken gehad.

Angola

Het is een publiek geheim dat voormalig president José dos Santos miljarden onttrokken heeft aan de staatskas via de olie van het staatsbedrijf Sonangol, ook al durfden de Angolese kranten daar amper over te schrijven. Dat er toch in 2016 een schandaal ontstond kwam door artikelen in Portugese kranten.
In dat jaar werd naar aanleiding van een grootschalig juridisch onderzoek in Portugal bekend dat de Angolese vicepresident Vicente officieel betrokken was bij een corruptieschandaal in Portugal. Vicente werd na dat onderzoek verdacht van omkoping van een Portugese openbaar aanklager.De vicepresident, door dos Santos als president als topman bij het staatsoliebedrijf Sonangol benoemd, werd op die positie vervangen door Isabel dos Santos, de dochter van de president. Het maakte haar tot de rijkste vrouw van Afrika, maar zij is inmiddels door de nieuwe president João Lourenço ontslagen.  

Brazilië

In 2016 mochten bezoekers van de website 'Unmask the Corrupt' stemmen welk schandaal ze het ergst vonden. Op de tweede plek stond het Petrobras-schandaal. Petrobras is het Braziliaanse staatsoliebedrijf en het grootste bedrijf van het land, met de meeste medewerkers. Twee voormalige presidenten en minstens vijftig parlementariërs zijn aangeklaagd voor gevallen van omkoping ter waarde van 2 miljard dollar.
De Brazilianen zijn vooral kwaad over de ongunstige contracten tussen Petrobras en de corrupte politici waardoor tienduizenden laaggeschoolde medewerkers van Petrobras hun baan hebben verloren. Dit schandaal leidde tot een van de grootste demonstraties van Brazilië ooit, met meer dan een miljoen demonstranten.

Portugal

Banco Espírito Santo (BES) was de op een na grootste bank van Portugal. Door de wereldwijde economische crisis en door mismanagement moest BES in 2014 van de ondergang worden gered door de Portugese overheid. Maar het moederconcern van de bank ging failliet. In 2015 werd de voormalige topman verdacht van een reeks misdrijven, waaronder belastingfraude, witwasserij, vervalsing en corruptie.

De zelfverrijking van de voormalige topman zette kwaad bloed omdat veel mensen die een slechte hypotheek of lening bij de bank hadden veel geld zijn kwijtgeraakt.

De organisatie Transparency International houdt zich in diverse landen bezig corruptie te bestrijden.
Kijk op de site onder 'What we do' en onder 'Countries' wat de organisatie doet in Angola, Brazilië en Portugal om corruptie te bestrijden.