Het tijdvak

Tijd van regenten en vorsten

Het tijdvak waarin de regenten en vorsten over Nederland heersten noemen we ook wel de Gouden eeuw. Deze eeuw begon in 1600 en eindigde in 1700. Deze eeuw was heel belangrijk voor de Nederlandse geschiedenis.

In de 17e eeuw is namelijk zowel de VOC opgericht als het Twaalfjarig bestand van kracht gegaan. De VOC heeft van Nederland een rijk land gemaakt. Het Twaalfjarig bestand was een wapenstilstand in de tachtigjarige oorlog. Dankzij deze periode van vrede kon de Nederlandse economie groot groeien.

Het twaalfjarig bestand begon in 1609. De 17e eeuw begon dus tijdens de tachtigjarige oorlog met Spanje. De Nederlanders waren in de 16e eeuw onder leiding van Willem van Oranje in opstand gekomen tegen hun Spaanse overheersers.

De Spanjaarden wilden dat iedereen Katholiek zou blijven, ze wilden daar zelfs geweld voor gebruiken. De Nederlandse vorsten pikten dit niet. Zij wilden Calvinistisch zijn. Het Calvinisme betekende niet alleen dat ze op een andere manier hun geloof beleden, het betekende ook dat ze onafhankelijk van de Katholieke kerk werden. Dankzij deze politieke onafhankelijkheid konden ze in 1602 de VOC oprichten. Dit was dus nog tijdens de tachtigjarige oorlog. Nederland moest zich dus nog officieel vrijvechten van zijn Spaanse heerser: koning Filips II.

De VOC is een afkorting van Verenigde Oost-Indische Compagnie. De Nederlandse Staten-Generaal had deze opgericht om te kunnen concurreren met de Portugese handel. De Portugezen hadden een vaarroute naar Indonesiƫ gevonden en wilden de kaart van de wereld niet openbaar maken. Ze waren in de 16e eeuw de enigen die specerijen verhandelden. Vanaf het einde van de 16e eeuw zond Nederland al verschillende boten naar Indonesiƫ. Zo vonden zij een eigen route en konden ze gaan concurreren met de Portugezen. Uiteindelijk veroverde Nederland verschillende eilanden en verjaagden ze de Portugezen. Vanaf 1622 kreeg de VOC het monopolie in de handel van specerijen.

In het jaar 1621 waren de Nederlanden echter weer in oorlog met de Spanjaarden. Het twaalfjarig bestand was afgelopen. Deze oorlog eindigde uiteindelijk in 1648. Nu ontstond de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Ze waren onafhankelijk van Spanje.

De Republiek der Zeven Verenigde Nederland was een vrij land. Hier mocht je geloven en zeggen wat je wilde (dat was heel bijzonder voor die tijd). Nederland was niet alleen een vrij land. Dankzij de VOC was het ook erg rijk. In de 17e eeuw zijn heel veel prachtige gebouwen gebouwd. Ook lieten heel veel handelsmannen, vorsten en regenten hun portret schilderen. In deze tijd leefden veel beroemde schilders in Nederland zoals Johannes Vermeer, Rembrandt van Rijn en Jan Steen.

Ondanks dat Nederland nu vrij was van de katholieke heerschappij, was religie nog steeds heel belangrijk voor het volk. Vele mensen waren nu Calvinist geworden. In het Calvinisme is het belangrijk dat je nadenkt over je eigen geloof. Om dit te kunnen doen was het belangrijk dat de mensen zelf de Bijbel konden lezen. De katholieke kerk had alleen een Bijbel in het Latijn. Zij wilden deze niet vertalen. Al eerder hadden Erasmus en Luther wel een vertaling gemaakt. Nu gaf ook de Nederlandse Staten-Generaal opdracht een vertaling in het Nederlands te maken. In 1635 was de eerste Statenbijbel een feit.

In de Gorinchem en omgeving gebeurde er heel veel in deze periode van de geschiedenis. Hugo de Groot een belangrijk persoon uit dit tijdvak werd op slot Loevenstein (vlak bij Woudrichem) gevangen gehouden, hij zou daar de rest van zijn leven moeten blijven. Maar Hugo was niet van plan om gevangen te blijven, hij bedacht een list en wist te ontsnappen. Hugo was een man die van lezen hield en in zijn gevangenis mocht hij ook veel boeken lezen, die werden regelmatig in een grote kist vanuit Gorinchem gebracht. Op de dag dat de jaarmarkt van Gorinchem in 1621 stopte Hugo niet zijn boeken terug in de kist, maar stapte hij er zelf in en door heel stil te kunnen blijven liggen kon hij zo ontsnappen uit zijn gevangenis. Je kunt tegenwoordig de kist die Hugo gebruikte op drie plekken(!) bekijken, in het Rijksmuseum Amsterdam, Museum het Prinsenhof in Delft en op Slot Loevenstein.

In Nederland is hij niet zo bekent maar de Gorcummer Hendrik Hamel is in Korea een heel bekende man. Hamel werkte voor de VOC en was eigenlijk van Indonesiƫ onderweg naar Japan toen zijn schip door een storm in Korea terecht kwam in 1653. Hamel werd daar gevangen genomen samen met de andere mensen van zijn die op zijn schip waren. Tot 1666 was Hamel gevangen in Korea, maar in dat jaar wist hij te ontsnappen naar Japan. Het boek dat Hamel heeft geschreven over zijn tijd in Korea was heel lang het enige dat in Europa bekent was over Korea.

In 1672 waren Franse soldaten onderweg om Nederland aan te vallen, maar de regering had een plan bedacht om ze tegen te houden. Door grote stukken van het land onder water te laten lopen konden de soldaten er niet meer langs kon Holland niet aangevallen worden, dit heet de oude Hollandse Waterlinie. Het plan werkte goed, de Franse soldaten konden geen grote aanval doen. Alleen bij Woerden zijn de soldateninde winter heel even langs de waterlinie komen, omdat daar smaller was en het water bevroren, maar toen het weer dooide trokken ze zich snel terug.

 

Tekst afkomstig van: https://www.tijdvakken.nl/regenten-en-vorsten/