In 1951 werd het verdrag ondertekend van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (de EGKS). De grondlegger van dit verdrag was Robert Schumann, de minister van Buitenlandse Zaken van Frankrijk. Op 9 mei 1950 las hij de beroemde verklaring voor van de Franse politicus Jean Monnet. Deze verklaring moet in het licht worden bezien van de angst voor een Derde Wereldoorlog.
In de verklaring was te lezen dat Europese grootmachten, zoals Duitsland en Frankrijk hun nationale belangen opzij moesten zetten voor vrede. Kern van het plan was de oprichting van een supranationale organisatie, een organisatie die boven de nationale staten zou staan met als doel het beheer en controle van kolen en staal.
Afbeelding: In 1951 werd het EGKS-verdrag ondertekend. De officiële opening van de gemeenschappelijke markt voor kolen en staal vond plaats in 1953. Op 10 februari 1953 reed een trein, gedecoreerd met vlaggen en geladen met kolen, over de grens tussen Frankrijk en Luxemburg.
Voor de wederopbouw was de zware industrie afhankelijk van permanente aanvoer van staal en kolen, onmisbare bestanddelen bovendien bij het voeren van oorlogen. Het gemeenschappelijk beheer ervan diende dus meerdere doelen: stimuleren van de wederopbouw en het voorkomen van nieuwe oorlogen.
Op 18 april 1951 werd deze verklaring omgezet in daden. De Benelux-landen, Frankrijk, Italië en West-Duitsland ondertekenden het verdrag van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS). De EGKS stond ook open voor andere landen van West-Europa.
Een geluidsfragment uit het geschiedenisprogramma OVT:
‘In Europa salon 24: 1950 – Europa’ Uitzenddatum: OVT 4 januari 2009
Afbeelding: Gasten praten over gebeurtenissen in het 1950-Europa. Europakenner Edmund Wellenstein stond aan de wieg van de Europese samenwerking. Zijn hele ambtelijke loopbaan (1953-1976) heeft hij gewijd aan de Europese integratie. Mathieu Segers, docent Internationale betrekkingen aan de Radboud Universiteit Nijmegen deed een promotieonderzoek waarin de Verdragen van Rome, het fundament van de huidige Europese Unie, centraal staan.