De 19de eeuw is een eeuw waarin allerlei politiek-maatschappelijke groepen zich gaan manifesteren. Zo zette de industriële revolutie twee belangrijke spelers op het economische en politieke toneel: de fabrikanten en ondernemers aan de ene kant en de fabrieksarbeiders aan de andere kant. In alle landen die industrialiseerden kwamen het liberalisme en het socialisme op. De vergelijkbare omstandigheden van arbeiders in verschillende landen leidde tot een intensief contact over de grenzen heen.
Op sommige momenten in de geschiedenis bleek gekrenkte nationale trots sterker dan solidariteit over de grenzen heen. Het krachtenspel tussen landen had zijn eigen dynamiek en het nationalisme bleek een belangrijke bindende factor die soms sterker bleek dan solidariteit over de grenzen heen.Binnen dit onderwerp kijken we naar enkele belangrijke politiek-maatschappelijke stromingen uit de 19de eeuw in hun onderlinge samenhang.