Door de invloed van de verlichting gingen steeds meer mensen stilstaan bij de thema's gelijkheid, onrecht en vrijheid. Het gedachtegoed van de Verlichting is daarom van grote invloed geweest op het abolitionisme.
Landbouwmachines namen het werk van de slaven over. Ze konden in minder tijd meer werk verzetten. De bewerkelijke en risicovolle handel in slaven werd minder interessant. De Engelsen liepen ver voor in dit industrialiseringsproces. In 1807 was de handel in - niet het houden van - slaven verboden voor alle Britten. De rest van de slavernijhoudende landen volgden.
Door de invloed van de Verlichting en de opkomst van industrialisatie werd de roep om de slavenhandel en de slavernij aan de banden te leggen steeds groter. Er kwam steeds meer protest tegen slavenhandel en slavernij. Tegen het eind van de 18e eeuw kwam er langzaam meer gehoor voor de protesten, vooral in Engeland. Er kwam een mensenrechtenorganisatie die door middel van bedrukte bekers en briefkaarten oproep tot het afschaffen van de slavernij. De roep om de afschaffing werd steeds sterker.
1807: Engeland schaft de slavernij af.
Eind achttiende eeuw groeit het verzet tegen de slavernij, vooral tegen de slavenhandel. Engeland vaardigt in 1807 een algeheel verbod op de slavenhandel uit. De Verenigde Staten volgen in hetzelfde jaar. Overigens hadden Denemarken en Zweden dit al eerder gedaan.
1814: Nederland schaft de slavenhandel af.
De afschaffing van de slavenhandel in 1814 heeft geen erg groot draagvlak. Nog in ditzelfde jaar gaan er stemmen op om de slavenhandel te hervatten in het belang van de koloniƫn.
Overigens, na dit jaar zijn nog enige tienduizenden Afrikanen illegaal naar en via het Nederlands Caribische gebied verhandeld...
1830: Portugal schaft de slavenhandel af.
In 1830 schaft Portugal de handel in slaven af.
1834: Engeland schaft de slavernij af.
In Engeland werd de slavernij afgeschaft.
1848: Frankrijk schaft de slavernij af.
De afschaffing van de slavernij door Frankrijk heeft repercussie in de Nederlandse koloniƫn. De slaven op het Nederlandse deel van St. Maarten komen in een bijzondere positie terecht. Zij hoeven alleen maar de grens naar het Franse deel over te steken om vrij te zijn.
1863: Nederland schaft de slavernij af.
Nederland volgt Engeland met de afschaffing van de slavernij pas na dertig jaar. Er was hier geen sterke anit-slavenbeweging. In Nederland is men geneigd de afschaffing van de slavernij als een te radicaal idee te zien. En in Suriname verwacht men op rampspoed en een gevaarlijke situatie voor de samenleving. Maar op 8 augustus 1862 neemt het parlement een wetsontwerp aan dat bepaalt dat op 1 juli 1863 de afschaffing van de slavernij een feit zal zijn.