Macht verschoof

Individu

Verlichtingsdenkers koesterden het ideaal van vrijheid voor het individu. Het vooropstellen van het individu had verregaande consequenties:

Rede

Nieuwe ideeën op basis van de wetenschappelijke revolutie leverden een rationele kijk op de wereld.

Nieuwe moraal

Met name de radicale Verlichtingsfilosofen gingen op zoek naar een nieuwe moraal die paste bij de nieuwe inzichten en ideeën. De nieuwe moraal moest aansluiten op ideeën over sociale gelijkheid. Niet afkomst en traditie zou leidend moeten zijn in de maatschappij, maar gelijkheid en ontwikkeling.

In een Verlichte maatschappij zou het principe van gelijke behandeling een belangrijk principe moeten zijn. Het idee van gelijkheid had grote gevolgen voor politieke ideeën. Als iedereen in principe gelijkwaardig is, betekent dat ook ieders politieke invloed gelijk zou moeten zijn. In die zin leverde het gelijkheidsideaal het fundament voor democratische ideeën en een rationele politiek.

Machtsverhoudingen verschuiven

Gelijke behandeling als moreel beginsel voor maatschappij en politiek legde een tijdbom onder de bestaande machtsverhoudingen. Concreet resulteerde dat in een democratische strijd, gericht tegen de traditionele machtshebbers zoals de kerk, adel en absoluut regerende vorsten.