Door de Reformatie kwam een individuelere godsbeleving centraal te staan. De belangrijkere rol voor het individu heeft waarschijnlijk onbedoeld een stimulerend effect gehad op de opkomst van de Verlichting.
Alleen een directe relatie van mens tot God werd door aanhangers van de Reformatie als waardevol gezien zonder tussenkomst of bemiddeling van kerk of priester. De met erfzonde belastte mens kon alleen met God in het reine komen door een individuele relatie met God. De rituelen, de mystiek en het uiterlijk vertoon van de oude kerk werden daarbij afgezworen. De wetenschap werd daarbij gezien als een manier om het bestaan van God te bevestigen, hetgeen een extra impuls gaf aan de ontwikkeling van de Europese wetenschap. Het centraal stellen van een innerlijk leven en de benadrukking van het individu zijn mede van invloed geweest op de totstandkoming van nieuwe ideeën tijdens de Verlichting.