Duitse Rijk en koning van Spanje
tevens landsheer van de
Nederlandse gewesten.
Onder keizer Karel V kregen de Zeventien Provinciën der Nederlanden een aaneengesloten karakter. Met de Pragmatische Sanctie van 4 november 1549 werden de Nederlandse gewesten een ondeelbaar en overerfbaar deel van het Spaanse Habsburgse Rijk.
Karel V zette een politiek van centralisatie in die ten koste ging van de privileges van de hoge adel. Die politieke lijn werd vanaf 1555 voortgezet door Filips II, de zoon van Karel V. De centralisatiepolitiek creëerde in combinatie met de felle vervolging van aanhangers van de Reformatie een voedingsbodem voor onvrede die uiteindelijk resulteerde in de Opstand.