Met het wegvallen van de oude politieke verbanden in de polis waren veel traditionele zekerheden op losse schroeven komen te staan. Mensen gingen op zoek naar een nieuw houvast. Naar een antwoord op de vraag hoe je moest omgaan met de wisselvalligheden van het lot.
De twee belangrijkste hellenistische denkrichtingen probeerden mensen richtlijnen te geven om ondanks alle veranderingen om hen heen gelukkig te worden.
Epikouros (341-270)
Epikouros (in het Latijn wordt zijn naam gespeld als Epicurus, vandaar dat de filosofische stroming het Epicurisme wordt genoemd) bouwde voort op de atoomtheorie van Demokritos. Alles is in dit wereldbeeld toevallig ontstaan door een samenvoeging van atomen. En alles zal ook op zeker moment weer uit elkaar vallen. Het leven is van tijdelijke aard en alles wat gebeurt is een kwestie van toeval. De enige manier om je tegen het toeval te wapenen is je gemoedsrust bewaren. Mensen moeten proberen onverstoorbaar te blijven. Actief meedoen aan de politiek past daar niet bij.
Omdat alles morgen onverwacht anders kan zijn, kun je maar het beste maken van het huidige moment. De Romeinse dichter Horatius heeft dat later kernachtig samengebald in de beroemde woorden ‘carpe diem’, pluk de dag!