Ruimte voor de rivieren

Nieuw plan om rivieroverstromingen af te wenden
In de winter van 1995 viel in het stroomgebied van Maas en Rijn buitengewoon veel regen. Hierdoor kregen de grote rivieren in Nederland meer water aangevoerd dan ze konden afvoeren en steeg hun waterpeil sterk. Langs de Maas liepen stukken land onder water en dijken langs de Waal dreigden te breken. In dat geval zou een groot deel van het rivierengebied onder water zijn gelopen. Daarom werd op 31 januari 1995 uit voorzorg een kwart miljoen mensen uit dit gebied geëvacueerd. De dijken hielden het en toen het water in de rivieren weer zakte, konden de bewoners weer naar huis.

Naar aanleiding van deze bijna-ramp besloot de Nederlandse overheid dijken langs rivieren te verhogen. Een herhaling van de dreiging moest worden voorkomen.

Bij de ophoging van de dijken zou het niet blijven. De overheid ging aan de slag om ervoor te zorgen dat de grote rivieren in staat zijn het water uit hun stroomgebied veilig af te voeren. Hoe groot de hoeveelheid water ook is. Het pakket van maatregelen is samengepakt in het programma ‘Ruimte voor de rivier’. In het gelijknamige filmpje worden de maatregelen fraai getoond.

 

 
 
Dit plan wordt uitgevoerd door Rijkswaterstaat, een onderdeel van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Rijkswaterstaat heeft onder meer de taak Nederland te beschermen tegen overstromingen. Rijkswaterstaat werkt in het programma samen met waterschappen, provincies en gemeenten, bedrijven en burgers.

De waterschappen zijn regionale besturen die de waterhuishouding in hun gebied beheren. Of anders gezegd: zij bepalen hoeveel water er via rivieren, beken, kanalen en sloten wordt aangevoerd en afgevoerd in hun gebied en regelen de hoeveelheid grondwater in hun gebied. Ze doen dus aan kwantitatief waterbeheer.
In de film “Ruimte voor de Rivier” worden enkele maatregelen genoemd om rivieroverstromingen af te wenden.
Deze en andere maatregelen moeten zorgen voor:
 

Meer retentie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



Als het gaat om het vergroten van de retentie, dan betekent dat eigenlijk dat er niet teveel water de rivier in stroomt. Zo voorkom je dat het waterpeil in de rivier te sterk stijgt en er gevaar dreigt voor overstromingen. Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld met retentiebekkens. Kijk voor een uitleg naar de film van SchoolTV “De rivier stroomt over” van 1:25 tot het einde.


Een andere manier is ervoor zorgen dat neerslag niet meteen naar de rivier wordt afgevoerd, maar de tijd en gelegenheid krijgt te infiltreren in de bodem om pas na verloop van tijd in de rivier terecht te komen. Gemeentes zorgen voor plekken waar regenwater in de bodem kan dringen. Deze zogenaamde wadi’s kunnen regenwater zelfs voor langere tijd vasthouden. Ze dienen om voorraden grondwater in de bodem aan te vullen en op peil te houden.

Meer ruimte voor water
In de film “Ruimte voor de Rivier” in Stap 1 worden verschillende maatregelen opgesomd om het waterbergend vermogen van de rivieren te vergroten. We gaan hier dieper op dit soort ingrepen in. Kijk naar deze vier films met voorbeelden.

Middelwaard uiterwaardvergraving

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Cortenoever dijkverlegging
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Hoogwatergeul Veessen-Wapenveld

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 


Ruimte voor de rivier-Deventer

 
 
 
 
 
 
 
 
Betere afvoer van water
Afbeelding: Ook bruggen als deze over de Maas bij Maastricht hinderen de afvoer van water in rivieren

De derde manier om het overstromingsgevaar in het rivierengebied te verminderen is het weghalen van obstakels die de afvoer van water belemmeren.

Een voorbeeld hiervan zie je in de film “Kribverlaging Waal”.