Medische kennis over diabetes

Diabetes mellitus type 1 veroorzaakt vaak binnen enkele weken na het ontstaan duidelijke klachten, zoals:

• veel dorst en een droge mond, waardoor u waarschijnlijk meerdere liters per dag drinkt
• veel plassen
• afvallen
• moeheid
• wazig zien

Door de behandeling met insuline verminderen deze verschijnselen. Toch kunnen er nog klachten ontstaan. Dat kan gaan om plotselinge (acute) klachten door een ontregelde bloedsuiker en om problemen die pas na jaren ontstaan.

Plotselinge klachten door een ontregelde bloedsuiker

De bekendste plotselinge klachten zijn:

• Hypoglykemieën: te weinig suiker in het bloed.
• Hyperosmolair hyperglycemisch syndroom: te veel suiker in het bloed met ernstige uitdroging, wat kan leiden tot bewustzijnsverlies en coma.

Problemen die in de loop van de jaren kunnen ontstaan

Diabetes kunnen de bloedvaten beschadigen. Na verloop van enkele jaren kunnen daardoor allerlei klachten ontstaan, zoals:

• oogaandoeningen: bijvoorbeeld slechter zien
• zenuwaandoeningen: bijvoorbeeld pijn en tintelingen in de handen en voeten
• voetaandoeningen: bijvoorbeeld slecht genezende wonden aan de tenen
• nieraandoeningen
• hart- en vaatziekten

Hoe beter de  bloedsuikerwaarden zijn, hoe minder kans op klachten en latere problemen.

Waarom is er teveel suiker in het bloed? Dat heeft te maken met het ontbreken van insuline. Dit hormoon zorgt ervoor dat de lichaamscellen suiker (glucose) uit het bloed halen. Normaal gesproken maakt de alvleesklier insuline aan.

Het lichaam maakt geen insuline aan

Diabetes type 1 ontstaat doordat het afweersysteem bepaalde cellen in de alvleesklier vernietigt. Het gaat om de cellen die insuline aanmaken. Het is niet duidelijk waarom het afweersysteem dat doet. Het gevolg is wel duidelijk: het lichaam kan geen of te weinig insuline aanmaken. Zonder insuline krijgen de cellen in het lichaam geen signaal dat ze suiker uit het bloed moeten halen. Daardoor blijft er te veel suiker in het bloed. We spreken dan van diabetes.

Invloed van erfelijkheid

Erfelijkheid speelt een kleine rol bij diabetes type 1. Van de 100 kinderen die een ouder hebben met diabetes type 1, krijgen ongeveer 3 kinderen het zelf ook.

Verschil tussen diabetes type 1 en type 2

Diabetes type 1 heeft een heel andere oorzaak dan type 2. Type 1 vorm diabetes ontstaat door een fout in het afweersysteem. Dat komt niet door een ongezonde leefstijl. Overgewicht en te weinig bewegen vergroten wel de kans op diabetes type 2, maar dus niet bij type 1 diabetes. Ook is de invloed van erfelijkheid minder groot dan bij mensen met type 2.

Type 1 diabetes is geen gevolg van een ongezonde leefstijl. Toch is een gezonde leefstijl erg belangrijk. Het helpt om gezondheidsproblemen te verminderen, uit te stellen of te voorkomen. Een gezonde leefwijze betekent:

• niet roken
• gezond eten
• veel bewegen
• afvallen als u overgewicht heeft

Roken vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Voor mensen met diabetes is het extra belangrijk om niet te roken.

Een gezond gewicht is voor iedereen van belang, ook bij  diabetes type 1.

Bij diabetes mellitus is lichaamsbeweging erg belangrijk. Voldoende beweging helpt om de bloedsuiker te verlagen, het gewicht gezond te houden en de bloeddruk goed te houden.

 

Insuline

Het  lichaam heeft insuline nodig. Zonder insuline blijft er te veel suiker in het bloed. Omdat het lichaam zelf (bijna) geen insuline aanmaakt, moet er  insuline worden toegedient. Het is belangrijk dat de  bloedsuikerwaarden weer zo normaal mogelijk worden: niet te hoog en niet te laag. Daarvoor moet er  insuline worden  toegedient (met een spuit of met een pomp) en de bloedsuiker gemeten.

Nadat diabetes type 1 is vastgesteld, leert de patient direct om zelf de  bloedsuiker te meten en om insuline te spuiten.

Door het spuiten van insuline gaan de  bloedsuikerwaarden omlaag. Daardoor zal de patient zich beter voelen.

Door de bloedsuikerwaarden zo normaal mogelijk te houden, verkleint het de kans  problemen met het hart en vaten, ogen, nieren, zenuwen, voeten en tenen te krijgen.

Vaak merken mensen niet dat hun bloedsuiker verhoogd is.

Sommige mensen krijgen wel klachten, zoals:

• veel plassen
• dorst
• moeheid
• jeuk
• wondjes en infecties van de huid die niet snel genezen

Diabetes type 2 kan op den duur ook problemen veroorzaken aan:

• het hart en de bloedvaten
• de ogen
• de nieren
• het zenuwweefsel
• voeten en tenen

Dit kan klachten geven, zoals slechter zien, pijn en tintelingen in armen en benen, gevoelloze voeten, slecht genezende open wonden aan tenen, loopproblemen en erectieproblemen.

Met diabetes is er meer kans op hart- en vaatziekten, zoals pijn op de borst (angina pectoris), een hartinfarct of een beroerte. De kans op psychische klachten, zoals een depressie, is ook wat hoger.

Bij diabetes speelt het hormoon insuline een belangrijke rol. Dit hormoon zorgt ervoor dat de lichaamscellen suiker (glucose) uit het bloed opnemen.

Na het eten komt er meer glucose in het bloed. De alvleesklier gaat dan insuline aanmaken. De lichaamscellen nemen daardoor meer glucose uit het bloed op. Daardoor wordt de bloedsuiker niet te hoog.

Bij diabetes type 2 zijn de cellen in het lichaam minder gevoelig geworden voor insuline. De cellen nemen minder glucose op uit het bloed. Daardoor wordt de bloedsuiker te hoog.

Insuline wordt gemaakt in de alvleesklier (pancreas). De alvleesklier ligt achter de maag.

 

Diabetes type 2 ontstaat meestal pas na het 40e jaar. Op jongere leeftijd komt het ook voor, met name bij mensen die te zwaar zijn.

Bij diabetes type 2 speelt erfelijkheid ook een rol. Mensen van Hindoestaanse, Surinaamse, Marokkaanse of Turkse afkomst hebben een verhoogd risico op diabetes type 2.

Om te kijken of er diabetes mellitus is, meet de huisarts op twee verschillende dagen het nuchtere bloedsuiker. Nuchter wil zeggen 's ochtends als u nog niets gegeten of gedronken heeft. U mag alleen water.

Is de nuchtere bloedsuiker op twee dagen 7 of hoger? Dan heeft de patient diabetes mellitus.

Een gezonde leefwijze is voor mensen met diabetes type 2 extra belangrijk. Daarmee worden gezondheidsproblemen verminderent, uitgesteld of voorkomen. Dat betekent:

• niet roken
• gezond eten
• veel bewegen
• afvallen als bij overgewicht

Belangrijk is een gezond gewicht. Goede voeding en extra lichaamsbeweging zijn daarvoor belangrijk. Bij een gezond gewicht is de bloedsuiker meestal beter dan wanneer de patient te zwaar is. Vooral dagelijkse extra lichaamsbeweging kan er voor zorgen dat de patient  minder medicijnen nodig heeft voor diabetes type 2.

Roken vergroot de kans op hart- en vaatziekten. En door diabetes is die kans ook al verhoogd. Het dus extra belangrijk dat de patient niet rookt.

Bij diabetes type 2 krijgt de patient de behandeling vanuit de huisartsenpraktijk.

De behandeling van diabetes is gericht op een normale bloedsuiker. Dit vermindert de kans op klachten en latere schade aan het hart en vaten, ogen, nieren, zenuwen, voeten en tenen.

Gezond leven helpt om de bloedsuikerwaarden te verbeteren en het risico op hart- en vaatziekten verminderen. Gezond leven is: goed eten, regelmatig bewegen en zo nodig afvallen.

Zo nodig krijgt de patient medicijnen om uw bloedsuiker te verlagen.

Pak ook andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten aan:

• Niet roken is het belangrijkste.
• Bij hoge bloeddruk krijgt de patient medicijnen om de bloeddruk te verlagen.
• Meestal krijgt de patient ook medicijnen om het cholesterol te verlagen.

 

Een gezonde leefstijl blijft belangrijk bij diabetes type 2. Ook als er  medicijnen voor diabetes gebruikt worden. Een gezonde leefstijl helpt om de kans op klachten en schade aan hart en vaten te voorkomen of te verminderen.

Het is belangrijk dat de diabetes goed onder controle wordt gehouden . De bloedsuiker moet worden gecontroleer. Daarnaast komt de patient regelmatig naar een huisartsenpraktijk voor controle.