1. Grootheden en eenheden

http://de.academic.ru/dic.nsf/dewiki/1506897

In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de in de medische praktijk gebruikte grootheden en de daarvoor gebruikte eenheden.

1.1 SI-eenheden

SI-eenheden vormen een internationaal systeem van eenheden dat gebruikt wordt om fysische en chemische grootheden te quantificeren. Onderstaande tabel geeft de grondgrootheden weer die gebruikt worden in de medische wereld.

Hoeveelheid

Eenheid

Symbool voor de eenheid

gewicht

kilogram

kg

volume

liter

l

hoeveelheid stof

mol

mol

hoeveelheid stof

Internationale eenheden

IE / IU / E

 

Vaak zijn de eenheden voorzien van een prefix, deze duiden op een vergroting of verkleining van de eenheid.

Voorbeeld: 

Het prefix kilo vermenigvuldigt de eenheid met 1000. Een kilogram is dus gelijk aan 1000 gram.

Het prefix milli deelt de eenheid door duizend. Een milliliter is een duizendste liter (er zitten 1000 milliliters in een liter), en een milligram is een duizendste gram.

 

Prefix

Symbool

Vermenigvuldigen / delen

mega

M

X 1.000.000

kilo

k

X 1000

deci

d

: 10

centi

c

: 100

milli

m

: 1000

micro

µ

: 1.000.000

nano

n

: 1.000.000.000

 

Volgende foto's kunnen helpen om de verschillende eenheden te leren inschatten.

 

 

 

 

Voorbeelden uit de keuken:

         

 

                                                                                                                                                                                                          

1.2 Mol en equivalenten

 

http://www.sciencehumor.org/2007/chemists-moles/

http://www.sciencehumor.org/2007/chemists-moles/

Mol: eenheid van hoeveelheid materie

Een mol geeft een hoeveelheid stof weer. Eén mol is de hoeveelheid stof die evenveel deeltjes bevat als er atomen zijn in 12 gram koolstof C12 (aantal deeltjes = 6,022 14 × 1023). Deze deeltjes kunnen moleculen, atomen of ionen zijn. De soort stof zal bepalen hoeveel gram 1 mol zal zijn. Bv. 1 mol water is 18 gram, 1 mol glucose 180 gram.                                                                                     

Volgende formule kan gebruikt worden om mol naar gram (en omgekeerd) om te zetten:                                                                     

aantal mol x molecuulmassa = aantal gram

of

aantal gram/molecuulmassa = aantal mol 

                met molecuulmassa of moleculaire massa de massa van 1 molecuul van die stof, uitgedrukt in g/mol

 

Equivalent: eenheid die aangeeft in welke mate een stof een verbinding kan aangaan met een andere

Een equivalent geeft de massa (in gram) van een stof weer die reageert met 1 mol electronen. Aangezien het equivalent gewoonlijk uiterst klein is, wordt het vaak uitgedrukt in milli-equivalenten (meq, mEq) (= duizendsten van een equivalent).  

Deze maat wordt vaak gebruikt om het aantal mEq opgeloste stof per liter oplosmiddel weer te geven. Bv. het kaliumniveau in bloed bedraagt 3,5-5,5 mEq.

Verband mol en equivalenten:

Het verschil tussen equivalenten en mol wordt ook duidelijk bij volgende reactievergelijking:

\mathrm{2\ NaOH\ +\ H_2SO_4\ \longrightarrow\ Na_2SO_4\ +\ 2\ H_2O}

 

1.3 Internationale eenheden van geneesmiddelen (IE)

Internationale eenheden of IE is een maat voor de hoeveelheid specifieke werking van een geneesmiddel (= het actief bestanddeel). Deze maat wordt o.a. gebruikt bij hormoon- en enzympreparaten en antibiotica.