1. Oplossing en verdunning

1.1 Oplossingen

Een oplossing is een vloeistof waarin een hoeveelheid stof is opgelost.

 
http://us.cdn2.123rf.com/168nwm/dogfella/dogfella1108/dogfella110800009/10172768-medische-spuit-en-flacons.jpg
 
Een oplossing bestaat dus uit twee dingen:
 
1. De opgeloste stof
Deze is in niet-opgeloste toestand meestal vast, in poedervorm of kristallijne vorm (vergelijk poedersuiker en kristalsuiker).
 
2. Het oplosmiddel
Zo heet de vloeistof waarin een bepaalde stof kan oplossen of vermengen.
De verhouding tussen opgeloste stof en oplosmiddel bepaalt de sterkte of de concentratie van een oplossing. Deze verhouding kan op verschillende manieren uitgedrukt worden.
In de ziekenhuispraktijk komt voornamelijk voor: -mg/ml, -g/ml ,-g/ 100 ml ,-IE/ml,-meq/ml.
 
Voorbeelden:
Kaliumchloride®: meq/ml, Glucose®: 5g/100 ml, 
Streptomycine®: 0,5 g/ml, Heparine®: 500 IE/ml
 
Omdat de oplossingsconcentratie in een verhouding wordt uitgedrukt, maakt men ook wel gebruik van de term procent (%) bijvoorbeeld Nacl 0.9%.
 
Procent betekent per honderd. Een 1% - oplossing is de verhouding van 1 deel opgeloste stof met 99 delen oplosmiddel, samen 100 delen.
 
Volgende twee uitdrukkingsvormen komen het meest voor:

1%= 1 gram opgeloste stof/ 100 ml … (massa/volume)

1%= 1 ml vloeistof/ 100 ml … (volume/ volume)

 

Voorbeeld massa / volume:
Hoeveel gram Sorbitol® lost men op voor een 4%-Sorbitoloplossing met een volume van 40 ml?

Uitwerking
4%= 4 g Sorbitol®/ 100 ml. Dus als er 100 ml oplossing zou zijn, moet daarin 4 g Sorbitol® in opgeloste vorm voorkomen. Het volume is echter 40 ml.

Pas vervolgens de regel van 3 toe.

Stap 1: is hier geen probleem, dezelfde eenheden worden gerespecteerd.

In 100 ml oplossing, zit er 4 g sorbitol®

Stap 2: 1 ml oplossing 4: 100

Stap 3: 40 ml in 4 x 40: 100

Oplossing: 1,6 g Sorbitol®
Weeg 1,6 g Sorbitol® af en vul aan met NaCl 0,9% tot 40 ml.
Deze oplossing heeft dan een concentratie van 4%

 

Voorbeeld volume / volume:
Met hoeveel ml pure alcohol kan men een halve liter alcohol 70% in water maken?

Uitwerking
70% is 70 ml / 100ml

Stap 1: Dezelfde eenheden worden gerespecteerd. Een halve liter is 500 ml.

In 100 ml oplossing, zit er 70 ml pure alcohol

Stap 2: 1ml oplossing 70: 100

Stap 3: 500ml in 70x 500 : 100 ml = 350 ml

Oplossing: 350 ml pure alcohol.
Dus neemt men een maatcilinder van minstens 500 ml en men past 350 ml pure alcohol af.

Daarna met water aanvullen tot 500 ml en goed mengen.


In onderstaande video kan je nog bijkomende uitleg krijgen over oplossingen.

 

 

 

1.2 Verdunningen

Bij een verdunning ga je uit van een reeds bestaande oplossing en maak je hiervan een zwakkere oplossing. In de praktijk moet men vaak verdunningen maken.

Om een verdunning te berekenen kan onderstaande formule gebruikt worden:

Concentratie voorraadoplossing (C1) x volume voorraadoplossing (V1)

                                                               =

Concentratie verdunde oplossing (C2) x volume verdunde oplossing (V2)

 

Voorbeeld:
Je beschikt over een geconcentreerde oplossing glucose 50% oplossing.
Je wil hiermee 1 liter (of 1000ml) glucose 5% aanmaken.

Hoeveel milliliter van de geconcentreerde oplossing en hoeveel milliliter NaCl 0.9% moet je toevoegen?

Gebruik de formule om het volume van de voorraadoplossing te berekenen.

Dus C1 x V1 = C2 x V2
50 % x ? = 5 % x 1000 ml
? = 5 % x 1000 ml /50 %
? = 100 ml

Oplossing:
Je moet 100 ml van de glucose 50 % oplossing nemen en hieraan 900 ml NaCl 0.9% toevoegen.
Dit resulteert in een 1 liter (of 1000ml) glucose 5 % oplossing.


In onderstaande video kan je nog bijkomende uitleg krijgen over verdunningen.