Apostrof, koppelteken en trema

Voor de toets moeten jullie ook de regels voor het gebruik van de volgende onderdelen kennen: apostrof, trema en het koppelteken. Hieronder staat per onderdeel de spellingsregel uitgelegd met een aantal voorbeelden.

 

 

De apostrof

De apostrof is meestal een scheidingsteken (regels 1 - 4) en soms een weglatingsteken (regel 5).

 

Regels

Voorbeelden

(1) Bij het meervoud van zelfstandige naamwoorden op -a, -i, -o, -u of -y (voor de y moet een medeklinker staan.) Deze regel wordt ook besproken in 11.5.

Bij het meervoud van letters en afkortingen.

pizza’s, ski’s, foto’s, accu’s, party’s

 

 

 

twee a’s, dvd’s

(2) Bij het verkleinwoord van letters, afkortingen of cijfers en van woorden die op een y (met een medeklinker ervoor) eindigen.

Deze regel wordt ook besproken in 15.3.

a’tje, dvd’tje, A4’tje, party’tje

(3) Bij een achtervoegsel.

ME’er

(4) Bij woorden die een bezit aanduiden.

Als deze woorden op een sisklank eindigen, voeg je geen extra -s toe, maar schrijf je een apostrof.

Menno’s rapport, Frans’ spreekbeurt

(5) In woorden waarvan letters zijn weggelaten.

’s middags, ’s-Gravenhage (‘s = des), jus d’orange (d’ = de), ’t Waaide hard. (‘t = het)

 

Apostrof

 

 

 

Het trema

Je gebruikt een trema binnen een los woord, als dat woord verkeerd kan worden gelezen.

 

Regels

Voorbeelden

(1) Bij letterverwarring.

ruziën, beëdigen

(2) In getallen.

tweeënhalf, drieëndertigjarige.

(3) Géén trema in sommige woorden die het Nederlands heeft overgenomen van andere talen.

opticien, paella

(4) Géén trema als het woord niet verkeerd gelezen kan worden.

 

financieel, gekopieerd, verdraaiing, naoorlogs

 

 

Het koppelteken 

Het liggend streepje, ook wel koppelteken genoemd, gebruik je om letterverwarring bij het lezen te voorkomen. Je kunt aan dit spellingteken zien welke letters niet bij elkaar horen.

 

Regels

Voorbeelden

(1) Bij twee gelijke klinkers.

astma-aanval, mede-eigenaar, auto-onderdeel

(2) Bij andere letters waar letterverwarring kan ontstaan.

milieu-inspecteur, ski-jack

(3) Bij de volledige naam van gehuwde vrouwen.

mevrouw Nina Koning-van der Meer

(4) Tussen gelijkwaardige delen.

de wedstrijd PSV-AZ, café-restaurant,

kip-kerriesalade, prijs-kwaliteitverhouding

 

 

(5) Bij samenstellingen met letters, cijfers of andere tekens en samenstellingen met Sint of St.

ANWB-kantoor, 06-nummer, A4-formaat,

%-teken, Sint-Nicolaas, St.-Nicolaas

(6) Na een aantal voorvoegsels en vóór een aantal achtervoegsels.

ex-gedetineerde, niet-aanvalsverdrag,

warming-up, drive-in

(7) Woorden met meer dan één streepje.

kant-en-klaar(maaltijd), laag-bij-de-gronds