Als je aan vetten denkt, denk je meestal: 'Dat is niet goed voor me!'

Maar... waarom noemen we iets leuks, groots, fantastisch dan 'vet cool'? Is vet wel cool? Ja! Vet is vet cool!
Teveel vet is niet vet. Ja, je wordt er vet van. Dik. En dat is vet ongezond. Teveel vet is dus niet goed. Maar een teveel aan vitamines kan je ook ziek maken. Teveel sporten blijkt ook geregeld niet goed voor je lijf. Kortom, alles waar teveel voor staat, is slecht voor je.

Abdelhak Nouri (20 jaar) bezweek tijdens een voetbalwedstrijd (juli, 2017)
Vet is een brandstof. Je lichaam kan het verbranden en door de energie die daarbij vrijkomt, kan je weer lang bewegen. Je lichaam gebruikt eerst suikers en eiwitten om op te stoken voor energie. Maar als de suikers en eiwitten opraken (na langdurige sport of ziekzijn), dan haalt je lichaam zijn energie uit de 'garage'. In je lichaam ligt daar energie opgeborgen voor later gebruik. Ga je lijnen, dan probeer je dus (met extra sporten en minder eten) je lichaam expres te weinig brandstof te geven, zodat het de energieën uit de garage nodig heeft (vetverbranden).

Als je ziek bent, heb je juist extra energie nodig. Voor je afweer en om vol te houden. Om niet om te vallen. Om beter te worden. Die extra energie (als je ziek bent eet je minder) haal je dan van binnenuit, dus uit die 'garage'. Waar zit nou die garage. Overal. Kijk maar eens naar je ouders of anderen. Hebben ze dikkere billen of een dikke buik. Dat is hun garage. Heb jij ook een garage?

De lichamen van kinderen zijn echt superslim en handig. Ze bouwen af en toe 'garages'. Omdat ze weten dat ze binnenkort weer gaan groeien. Kinderen groeien bijna nooit heel langzaam. Soms groeien ze een tijdje bijna niet en dan --poef!-- groeien ze heel veel. Voor die korte, snelle groei is veel energie nodig. Daarvoor houdt het lichaam bij voorbaat energie vast. Dat kan een reden zijn waarom jouw buik of wangen af en toe iets ronder zijn. Dat is dus niet ongezond of afwijkend, maar nodig.

Als het goed is, neemt dat weer af, wanneer je groeit. Het is als met klei. Ga je aan zo'n propje trekken om er een langer propje van te maken, dan wordt het een langere, smalle prop; een sliert. Zo werkt ook jouw lichaam in de groei. Bouw je geen (vet-)reserves op, dan zou je in je groei energie tekort komen en bijvoorbeeld niet kunnen sporten, rennen naar school om op tijd te komen. Dan raak je bleek en moe en stilletjes. Leren wil dan niet meer of praten gaat moeizaam. Dat kan ook niet de bedoeling zijn.
Door onverzadigde vetten, wordt cholesterol afgebroken. Cholesterol is onder andere de smurrie die langs de wanden van je bloedvaten gaat liggen. Hoe meer smurrie, hoe moeilijker het bloed er langs kan. Zoals een gang die vol staat met spullen. Dan kan jij (bloedcel) er ook bijna niet meer langs. Je wilt dus minder smurrie. Goede, verzadigde vetten helpen tegen de smurrie. Van de goede vetten, gaan je bloedvaten meer open staan. Daardoor genezen wonden sneller, blijf je langer lekker warm, kun je harder lopen en heeft je hart het gemakkelijker. En een tevreden hart, wie wil dat nou niet?


Andersom moedigen verzadigde vetten alleen maar het cholesterol verder aan. Meer cholesterol is dichte bloedvaten, waardoor de kans op hart- en vaatziekten toeneemt.
Cellen, zijn de allerkleinste legoblokjes waar je lichaam uit bestaat. Cellen hebben vetzuren nodig om zichzelf op te kunnen bouwen. De legoblokjes van je lichaam hebben dus vet nodig om op te bouwen. Anders had je, zeg maar, halve legoblokjes.
Verder werken ogen, hersenen en spieren minder goed zonder vetten. En wie wil slechte ogen en hersenen??


Er zijn 4 soorten vetten:
Je kunt dat zo zien: enkelvoudig, dat is simpel. Daarvoor hoeft het lichaam zich minimaal in te spannen. Als jij je minimaal inspant (weinig beweegt), is dat ongezond. Dus: enkelvoudige vetten zijn ongezonder dan meervoudige vetten. De meervoudige moeten uitgebreid afgebroken worden tot enkelvoudige vetten. Dit is gunstig voor het lichaam.
Verzadigde vetten zijn klaar. Ook daarvoor hoeft het lichaam niks meer te doen. Onverzadigde vetten, moeten eerst nog worden omgezet en daarmee is het lichaam als het ware weer aan het sporten. Meer sporten is gezonder.
Kortom, hoe meer het lichaam moet werken (meervoudig, onverzadigd), hoe gezonder het is. Een enkelvoudig, verzadigd vet is dus het slechts. De meervoudige, onverzadigde vetten het meest gezond.

Als vetten vloeibaar blijven, ook als ze koud zijn, dan zijn het 'goede vetten'. Vetten die stollen bij afkoelen (als je na het eten in de pan kijkt en de jus is niet meer vloeibaar), zijn slechte vetten. Je kunt dus gezonder eten met olijfolie of zonnebloemolie, dan met bakboter (van die harde rechthoekjes boter).
Veelal kun je stellen dat vetten die afkomstig zijn van planten (olijven, zonnebloem) gezonder zijn dan vetten van dieren.
Het ene vet kan ook veranderen in het andere, waarbij vaak vetten veranderen in een ongezonde variant. Zo heb je keurig vloeibaar, meervoudig, onverzadigd vet, zo verhit je en veranderen deze vetten in enkelvoudige of verzadigde vetten (het verhitten breekt de vetten af tot ongezondere vetten). Olijfolie is bijvoorbeeld veel gezonder als je het koud eet (over een salade, bijvoorbeeld), dan wanneer je er mee kookt / bakt.

Er zijn voedingsstoffen die van water houden. En er zijn voedingsstoffen die gek zijn op vetten. De voedingsstoffen die gek zijn op vetten, die reizen alleen maar door het lichaam met een vet, als taxi. Sommige stoffen (bijvoorbeeld belangrijke vitamines) vervoeren zich alleen in vetten. Die kunnen niet in water oplossen.
Je kunt je dus voorstellen dat die vitamines hun werk niet kunnen doen (jou niet gezond kunnen houden), zonder vet. Eet je geen vet, dan krijg je ook die vitamines niet meer binnen. Zonde!
Verzadigd en onverzadigd, allerlei vetten https://www.schooltv.nl/video/het-klokhuis-margarine/