Markten en steden - vmbo12

Markten en steden - vmbo12

Markten en steden

Intro

Doordat boeren slimmer gingen werken, kwam er meer eten.
Meer eten betekende dat er meer mensen konden leven.

Niet iedereen hoefde meer boer te zijn.
Steeds meer mensen kregen andere beroepen.

De handel kwam op gang en er ontstonden steeds meer steden.

In deze opdracht ga je hiermee aan de slag.

Bekijk het filmpje. Je ziet daar middeleeuwse ambachten (oude beroepen).
Welke beroepen zie je allemaal? Bespreek het samen met een klasgenoot.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • uitleggen waarom er (jaar)markten werden georganiseerd.
  • beschrijven dat de handel zorgde voor de opkomst van steden.
  • beschrijven wat een goede plaats was om een stad te stichten.
  • uitleggen waarom er nieuwe beroepen ontstonden.

 

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap Activiteit
Stap 1

Lees de Kennisbank: Nieuwe steden.

Beantwoord vragen over de opkomst van de handel en de steden.
Stap 2 Geef van verschillende middeleeuwse ambachten aan: wat ze inhielden en of ze nog steeds actueel zijn.
Afronding
Onderdeel Activiteit
Begrippen Hier vind je de kennisbank en de begrippenlijst die horen bij deze opdracht. Leer de begrippenlijst.
Eindopdracht A Als je kiest voor eindopdracht A maak je de toets.
Eindopdracht B Als je kiest voor eindopdracht B maak je een kaart met middeleeuwse steden.
Terugkijken Terugkijken op de opdracht.


Benodigdheden
Een kaart van Nederland

Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuur nodig.

 

 

Aan de slag

Stap 1: Markten en nieuwe steden

Door handel ontstonden er steeds meer steden.

Na het jaar 1000 groeiden kleine handelsplekken uit tot echte steden.

Doordat mensen weer gingen handelen, kwam er weer geld in omloop.
Mensen die geld verdienden, wilden spullen en diensten kopen.
Daarom was het handig én winstgevend om producten te maken of iets voor anderen te doen.
Zo kwamen er steeds meer beroepen.

Steden werden aantrekkelijk: er was werk, het was er best veilig en je kon er van alles kopen bij ambachtslieden en kooplui.
Ook leefden mensen in de stad vrijer dan op het platteland, waar de adel de baas was.

Lees in de Kennisbank meer over markten en steden. Beantwoord daarna de vragen.

Nieuwe steden

Stap 2: Ambachten

Afronding

Begrippen

Markten en steden

Opkomst steden
Steden ontwikkelden zich door de toegenomen handel (rol van de kooplieden en markten) en door de opkomst van de ambachten (beroepen). Steden ontstonden op strategische plekken. Bijvoorbeeld naast een rivier.

Handel
Door de opkomst van de handel kwam er weer geld in omloop. Dat stimuleerde de economie. Mensen die geld verdienden wilden daar allerlei producten en gebruiksvoorwerpen voor kunnen kopen. Het was dus winstgevend om die te produceren.

Markten
Overschotten uit de landbouw werden op de markten verhandeld. Op de grote jaarmarkten kwamen handelaren vanuit verre streken om hun goederen te verhandelen.
Omschrijving
Bouwkunst
In de Middeleeuwen werden prachtige kathedralen en kastelen gebouwd. Tussen 1000 en 1200 in de Romaanse bouwstijl. Daarna in de gotische bouwstijl.
Geldeconomie
Voor het eerst sinds de val van het West-Romeinse rijk in 476 n. Chr. kwam de geldeconomie weer op.

 

 

 

 

Eindopdracht A: Toets

Als je kiest voor eindopdracht A maak je de toets: Handel en steden.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.

Eindopdracht B: Kaart tekenen

Download de kaart van Nederland.
Op de kaart zie je drie belangrijke rivieren getekend.
In de periode 1000 tot 1500 zijn in Nederland veel steden ontstaan.

  • Gebruik internet om drie steden te zoeken die tussen 1000 en 1500 ontstaan zijn.
  • Teken die steden in op de kaart.
  • Schrijf bij iedere stad het jaartal waarin de stad is ontstaan.
  • Zoek van iedere stad een foto van een middeleeuws gebouw. Plak die foto bij de stad op de kaart.


Beoordeling
Voldoet de kaart aan de beoordelingscriteria? Laat de kaart door je docent beoordelen. Je krijgt een goede beoordeling voor je kaart met steden als:

  • er op de kaart drie steden staan die ontstaan zijn tussen 1000 en 1500.
  • bij iedere stad op de kaart het jaar staat waarin de stad gesticht is.
  • bij iedere stad een afbeelding van een gebouw uit die stad uit de Middeleeuwen staat.
  • de kaart met zorg gemaakt is en op tijd klaar is.

Klaar? Lever de kaart in bij je docent.

Kaart tekenen

Op een kaart kun je aangeven waar een gebeurtenis heeft plaatsgevonden of gaat plaatsvinden.  

 

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • uitleggen waarom er (jaar)markten werden georganiseerd.
  • beschrijven dat de handel zorgde voor de opkomst van steden.
  • beschrijven wat een goede plaats was om een stad te stichten.
  • uitleggen waarom er nieuwe beroepen ontstonden.

Hoe ging het?

  • Tijd
    Had je voldoende tijd om de opdrachten te maken?
  • Inhoud
    Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
    Schrijf op wat nieuw voor je was.
  • Eindopdracht A Toets

Waarom koos je voor de toets? Hoe ging het?

  • Eindopdracht B Kaart maken

Waarom koos je voor de kaart? Was het een makkelijke keuze?

  • Het arrangement Markten en steden - vmbo12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-17 14:24:09
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 4 met het onderwerp Markten en steden. Door een aantal verbeteringen in de landbouw werd er meer voedsel geproduceerd. Meer voedsel zorgde voor een groei van de bevolking. Niet iedereen hoefde in de landbouw te werken. Mensen gingen ook andere beroepen uitoefenen. De handel bloeide op en er ontstonden steden. Het materiaal bespreekt waarom er (jaar) markten werden georganiseerd en wat de connectie is tussen handel en de opkomst van steden. Daarbij komt er aan bod wat een goede plaats was om een stad te stichten. Ook wordt besproken waarom er nieuwe beroepen ontstonden. Begrippen binnen deze les zijn: opkomst steden, handel, markten, bouwkunst en geldeconomie.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    Opkomst van handel en ontstaan van steden; Geschiedenis; De tijd van steden en staten (1000 - 1500);
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, bouwkunst, geldeconomie, geschiedenis, handel, markten, markten en steden, opkomst steden, stercollectie, vmbo12

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Handel en steden - 2

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van