Het eerste schrift - vmbo12

Het eerste schrift - vmbo12

Het eerste schrift

Intro

Het eerste schrift ontstond in de steden.
Mensen schreven op steen of klei.


Schrijven op papier gebeurde pas later.
Met het begin van het schrift komt er een einde aan de prehistorie.

De periode van de historie begint.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • vertellen dat er verschillende soorten schrift kwamen.
  • uitleggen dat schrift veranderde: van plaatjes naar tekens voor klanken.
  • zelf iets opschrijven in een oude, niet meer gebruikte taal.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap Activiteit
Stap 1 Je leest in de kennisbank informatie over het eerste schrift en bestudeert een kleitablet op de site van het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden.
Stap 2 Je leest informatie over hiërogliefen en kunt daarna vragen beantwoorden over het schrift van de oude Egyptenaren.
Stap 3 Je leest een tekst over de ontwikkeling van het alfabet en kunt vragen beantwoorden over dit onderwerp.
Afronding
Onderdeel Activiteit
Begrippenlijst   Hier vind je de kennisbank en de begrippen die passen bij deze opdracht.
Eindopdracht A Als je kiest voor eindopdracht A schrijf je een tekst in spijkerschrift.
Eindopdracht B Als je kiest voor eindopdracht B schrijf je een tekst in hiërogliefen.
Terugkijken Terugkijken op de opdracht.


Benodigdheden

  • Pen en papier

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.

 

Aan de slag

Stap 1: Soorten schrift

Lees in de kennisbank de pagina over Het schrift.

Het schrift

Stap 2: Oude Egyptenaren

Taal van de oude Egyptenaren

De Egyptenaren gebruikten een ander soort schrift: hiërogliefen.

Die zie je vaak op muren van graven, tempels en paleizen. Het zijn mooie tekeningen, maar het zijn ook woorden.

Lang konden mensen die hiërogliefen niet lezen. Pas na veel onderzoek begrepen geleerden wat er stond.

Belangrijke dingen, zoals belastingen of uitspraken van rechters, werden opgeschreven op papyrus.

Dat werd gemaakt van riet.

Schrijvers die dit konden doen, waren heel belangrijk. Ze stonden hoog in aanzien. Ze zorgden ervoor dat informatie goed werd doorgegeven.

Stap 3: Van logogram tot alfabet

In andere landen maakten mensen ook hun eigen schrift. De tekens waren vaak kleine tekeningen. Dat noem je logogrammen.

Deze tekens waren moeilijk te lezen en te schrijven. Maar weinig mensen konden dat.

Pas na een lange tijd bedachten mensen het alfabet. Het alfabet heeft 26 tekens (letters).
Elke klank kreeg een eigen teken. Daardoor werd het veel makkelijker.

Met het alfabet konden mensen woorden maken.
Steeds meer mensen leerden lezen en schrijven.

Dat was een grote stap vooruit!

Afronding

Kennisbank / Begrippen

Het schrift
Einde Prehistorie
De ontwikkeling van het schrift betekent het einde van de prehistorie. Het jaartal voor het begin van de historie is: 3000 v.C.
Begin Historie
De ontwikkeling van het schrift betekent het begin van de historie. Het jaartal voor het begin van de historie is: 3000 v.C.
Schrift – kleitabletten
In het Nabije Oosten is het schrift ontwikkeld. Er zijn teksten op kleitabletten uit die tijd bewaard gebleven.
Vruchtbare Sikkel: Mesopotamië
Gebied in het Midden-Oosten met vruchtbare landbouwgrond. Daar zijn de eerste steden ontstaan en werd het eerste schrift ontwikkeld.

Eindopdracht A: Spijkerschrift

In deze opdracht ga je een geheime boodschap schrijven in spijkerschrift.
Gebruik daarvoor deze website over spijkerschrift.

Kan je klasgenoot jouw geheime boodschap lezen?
Probeer ook de geheime boodschap van je klasgenoot te lezen.  

 

Beoordeling
Beoordeel op:

  • Is de boodschap geschreven in spijkerschrift?
  • Heb je jouw boodschap laten lezen door een klasgenoot?
  • Kon je de boodschap van je klasgenoot lezen?

Eindopdracht B: Hiërogliefen

In deze opdracht ga je een geheime boodschap schrijven in hiërogliefen.

Gebruik de website van het Museum van Oudheden.

 

Kan je klasgenoot jouw geheime boodschap lezen?
Probeer ook de geheime boodschap van je klasgenoot te lezen.  

 

Beoordeling
Beoordeel jezelf.

  • Is je boodschap geschreven in hiërogliefen?
  • Heb je jouw boodschap laten lezen door een klasgenoot?
  • Lukte het om de geheime boodschap van je klasgenoot te lezen?

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • vertellen dat er verschillende soorten schrift kwamen.
  • uitleggen dat schrift veranderde: van plaatjes naar tekens voor klanken.
  • zelf iets opschrijven in een oude, niet meer gebruikte taal.

Hoe ging het?

Tijd

  • Had je tijd genoeg om de opdrachten te maken?

Inhoud

  • Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
  • Schrijf op wat nieuw voor je was.

Eindopdracht

  • Heb je minimaal één verschillende boodschap gelezen?
  • Kon jouw klasgenoot jouw boodschap ontcijferen?

  • Het arrangement Het eerste schrift - vmbo12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-17 14:40:13
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 1 met het onderwerp ''Het eerste schrift''. Het materiaal bespreekt het spijkerschrift en/of logogrammen (soort afbeeldingen) wat later veranderde in tekens (symbolen) die horen bij een klank. Het eerste schrift werd uitgevonden in de Vruchtbare Sikkel: Mesopotamië. Het schrift werd geschreven op kleitabletten, later op papyrus en daarna op papier. De uitvinding van het schrift betekende het einde van de prehistorie en het begin van de historie.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    De tijd van jagers en boeren (tot 3000 v C); Ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen; Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, begin historie, eerste schrift, eind prehistorie, papyrus, schrift-kleitabletten, spijkerschrift, stercollectie, vmbo12, vruchtbare sikkel: mesopotamië

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Soorten schrift

    Taal van de oude Egyptenaren

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van