Soorten bronnen - vmbo12

Soorten bronnen - vmbo12

Soorten bronnen

Intro

Waar komt onze informatie over vroeger vandaan?
Uit bronnen.

Voorbeelden van bronnen:

  • oude voorwerpen

  • skeletten

  • opgravingen

  • geschreven boeken

Bronnen laten ons iets zien uit het verleden.
Zonder bronnen hebben we geen bewijs voor de verhalen over vroeger.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • beschrijven welke soorten bronnen er zijn voor onze kennis over vroeger

  • uitleggen waarom het belangrijk is om bronnen goed te onderzoeken

  • zelf voorbeelden van bronnen zoeken voor een werkstuk over het verleden

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap Activiteit
Stap 1 Je leest informatie over verschillende soorten bronnen en hun betrouwbaarheid.
Stap 2

Je ziet verschillende bronnen.

Je kunt aangeven wat voor soort bron het is.
Afronding
Onderdeel Activiteit
Begrippenlijst   Hier vind je de begrippen die passen bij deze opdracht.
Eindopdracht A Als je kiest voor eindopdracht A maak je een korte toets.
Eindopdracht B Als je kiest voor eindopdracht B zet je acht foto's of plaatjes van verschillende soorten bronnen in een werkdocument zetten en beschrijven.
Terugkijken Terugkijken op de opdracht.


Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.

 

 

Aan de slag

Stap 1: De steen van Rosetta

Een goed voorbeeld van een betrouwbare bron is de steen van Rosetta.

De steen van Rosetta geeft ons nieuwe informatie over het oude Egypte.

Napoleons leger was in 1799 in Egypte.

Soldaten ontdekten onder het zand een hele oude zwarte steen.

Op de steen stond een tekst in oud-Egyptisch schrift.

Een professor onderzocht de tekens. Het lukte hem om de tekens op de steen te vertalen.

Dat was bijzonder. Voor het eerst konden mensen echt lezen wat de oude Egyptenaren hadden geschreven!



Soorten bronnen:
Dankzij de ontdekking van de steen van Rosetta weten we nu veel meer over het leven van de oude Egyptenaren.
De steen is te zien in het British Museum in Londen.

 

Stap 2: Soorten bronnen

Bronnen vertellen ons iets over het verleden. Ze zijn daarom heel waardevol.

Je moet wel altijd goed kijken met welke soort bron je te maken hebt.

Dat zegt iets over de betrouwbaarheid.

Er zijn verschillende soorten bronnen:

  • geschreven bronnen
  • ongeschreven bronnnen
  • primaire bronnen
  • secundaire bronnen

De steen van Rosetta is een geschreven bron.
De steen is bedekt met tekst.

Uit het oude Egypte kennen we ook veel ongeschreven bronnen.
Denk aan piramides, mummies, stenen en messen.

De steen van Rosetta is ook een primaire bron.
Dat betekent dat de steen echt uit de tijd komt waar de tekst over gaat.

Er zijn ook veel secundaire bronnen over Egypte.
Secundair betekent tweede.
Een secundaire bron is gemaakt of geschreven in een latere tijd.

Voorbeeld:
Een boek over Egypte uit 2002.

Afronding

Kennisbank / Begrippen

Geschreven bron
Een bron met tekst, zoals een boek.
Ongeschreven bron
Een voorwerp, menselijke/dierlijke resten of een gebouw, zoals stenen messen, een piramide of een mummie.
Primaire bron
Een bron uit de tijd van de bron zelf. Bijvoorbeeld een piramide.
Secundaire bron
Bronnen die later geschreven/gemaakt zijn over de geschiedenis. Bijvoorbeeld een boek over de Romeinen uit 2018.
Hiërogliefen
Het schrift van de oude Egyptenaren. Het bestaat uit allemaal pictogrammen die samen een verhaal vormen.

Eindopdracht A: Toets

Maak de toets 'Soorten bronnen'.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je jouw score.

Eindopdracht B: Fotoreportage

Je doet onderzoek naar betrouwbare bronnen. Hiervoor kies je samen een onderwerp uit het tijdvak van jagers en boeren.

Bijvoorbeeld:

  • Rendierjagers: hoe leefden ze?
  • Hunebedbouwers in Drenthe.
  • Grotschilderingen in Spanje en Frankrijk.

 

Vraag je docent voor meer ideeën!

Ga dan aan de slag. Zoek acht foto's of plaatjes van bronnen bij dit onderwerp.
Verdeel de acht plaatjes in: geschreven en ongeschreven bronnen.

Verdeel ze ook in: primaire en secundaire bronnen.

Plak een kopie van elke bron in je werkdocument.
Gebruik 1 bladzijde per bron.

 

Schrijf bij de kopie in je werkdocument steeds:

  • waar je deze bron gevonden hebt.
  • wat er is te zien of te lezen (korte omschrijving).
  • wanneer en waar de bron is gemaakt.
  • wie de maker is (of wat we daarover weten).
  • welke informatie deze bron ons geeft over het onderwerp (niet meer dan tien regels).
  • waarom je denkt dat deze bron betrouwbaar is (niet meer dan drie zinnen).

 

Beoordeling
Lever daarna je document met jullie namen in bij je docent.
Let bij de beoordeling op:

  • passen de bronnen goed bij het onderwerp?
  • is de bekend waar de bronnen vandaan komen?
  • staat bij elke bron opgeschreven welke informatie de bron geeft?
  • zijn de bronnen duidelijk en overzichtelijk afgebeeld?

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • beschrijven welke soorten bronnen er zijn voor onze kennis over vroeger

  • uitleggen waarom het belangrijk is om bronnen goed te onderzoeken

  • zelf voorbeelden van bronnen zoeken voor een werkstuk over het verleden

Hoe ging het?

  • Tijd
    Had je genoeg tijd om de opdracht te maken?
  • Inhoud
    Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
    Schrijf op wat nieuw voor je was.
  • Eindopdracht
    Hoe ging het verzamelen van de betrouwbare bronnen?

  • Het arrangement Soorten bronnen - vmbo12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-17 14:39:18
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 1 met het onderwerp Soorten bronnen. Het materiaal bespreekt geschreven en ongeschreven bronnen, zowel als primaire en secondaire bronnen. Een vorm van schrift is hiërogliefen, het oude schrift van de Egyptenaren. Bij elke bron moet nagegaan worden hoe betrouwbaar het is om als bron te kunnen gebruiken.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    De tijd van jagers en boeren (tot 3000 v C); Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    1 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, geschiedenis, geschreven bronnen, hiërogliefen, ongeschreven bronnen, primaire bronnen, secundaire bronnen, soorten bronnen, stercollectie, vmbo12

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Soorten bronnen

    Soorten bronnen

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van