TIJDPAD
TIJD: 2 blokuren
- 1 blokuur
- uitleg, opdracht doornemen
- leerling zoekt zelf een genre uit en luistert een boel fragmenten (link bij inleiding) OF ze doen dit thuis en in de klas oefen je een theatertekst opdracht.
- leerling schrijft op wat kenmerkend is voor het gekozen genre
- 1 blokuur
- leerling schrijft de conference
De leerling mag dezelfde items gebruiken als bij de spotprent. Dus eigenlijk de spotprent vertalen van beeld naar taal. MAAR: hij/zij mag ook weer nieuwe onderwerpen kiezen. Als hij zij dat doet, moeten deze nieuwe items met bronvermelding genoteerd worden als uitgangspunt.
Het is een individuele opdracht.
Doelen
- je weet dat er meerdere soorten cabaret bestaan
- je kunt er een paar herkennen en benoemen
- je kunt zelf in een stijl een stuk schrijven
- je ervaart dat het nog niet zo gemakkelijk is, waardering voor het vak kweken
Introductie
Soorten cabaret
De tekst is de basis van een voorstelling. Een goede voorstelling heeft kwalitatieve teksten. De basis voor een goede voorstelling ligt dus bij de kwaliteit van de teksten.
Een tekst moet natuurlijk ook nog ergens over gaan, bij een oudejaarsconference wordt het onderwerp bepaald door de gebeurtenissen van het afgelopen jaar. (jij kunt straks ook kiezen voor de afgelopen week als je dat leuker vind)
Cabaret valt grofweg in de volgende tien soorten in te delen. Dit zijn echter wel gekunstelde kaders; cabaretvoorstellingen zijn meestal een samenstelling van elementen uit de verschillende soorten hieronder.
Literair satirisch:
De cabaretier speelt met taal, soms in een poëtische vorm, maar soms is hij/zij keihard en hatelijk.
Voorbeelden hiervan zijn: Wim Sonneveld en Herman Finkers.
Maatschappijkritisch:
De cabaretier analyseert en speelt met actuele, maatschappelijk en politieke gebeurtenissen.
Voorbeelden hiervan zijn: Wim Kan, Freek de Jonge, Theo Maassen en Javier Guzman
Verhalend:
De cabaretier vertelt een verhaal met een moraal erin verpakt. Dit doet hij meestal op eenlicht absurdistische manier waarin hij afwisseld tussen de spanning en de lach.
Voorbeelden hiervan zijn: Youp van ‘t Hek en Harrie Jekkers
Muzikaal:
De cabaretier speelt met muziek. Dit kan hij doen door bijvoorbeeld bekende melodieën te verdraaien of te combineren, maar ook door te spelen met melodie en inhoud. (voorbeeld; bij hele treurige muziek hele vrolijke dingen zingen)
Voorbeelden hiervan zijn: Hans Liberg, Kees Torn
Nonsens:
De cabaretier vertelt (schijnbaar) onzinnige en absurde verhaaltjes en speelt hiermee. Bij deze vorm van cabaret worden ook vaak idiote typetjes gespeeld.
Voorbeelden hiervan zijn: Hans Teeuwen, Urbanus, Najib Amhali en Bert Visscher
Fysiek:
In de voorstelling ligt de nadruk veel minder op het tekstuele gedeelte, maar meer op acrobatische stunts en grappen met voorwerpen en apparaten. Ook spelen gebaren en non verbale communicatie hierbij een grote rol.
Voorbeelden hiervan zijn: Waardenberg en De Jong, Schudden en de Ashton Brothers.
Sit-downcomedy:
Bij deze vorm onttrekt de cabaretier zich aan zijn ‘door de lach bevrijdende’ rol. Dit doet hij door het omzeilen van de lach en het applaus. Hierdoor ziet de cabaretier af van zijn ontladende functie en verwijst hij het publiek weer naar zichzelf. Op deze manier laat hij het publiek ophouden publiek te zijn en worden zij teruggeleid naar de eigen zelfstandigheid.
Een voorbeeld hiervan is “het Spinvis-pauzeprogramma” in de theatertournee van 2005.
Stand-upcomedy:
Vergeleken met het Nederlandse cabaret is het theatrale element bij stand-upcomedy veel meer beperkt. In plaats van langere nummers en muzikale onderdelen bestaat het slechts uit korte humoristische anekdotes. In Nederland is het Amsterdamse comedycafé Toomler hier het bekendste voorbeeld van.
Voorbeelden hiervan zijn: Raoul Heertje, Jörgen Raymann.
Zap-cabaret:
Binnen een voorstelling wordt er snel geschakeld tussen verschillende onderwerpen, maar ook tussen diverse vormen van cabaret, typetjes of liedjes.
Voorbeelden hiervan zijn: De Vliegende Panters, Jochem Myjer.
Cabaret op maat:
Hiermee wordt bedoelt dat de cabaretier te gast is bij een overheid, instelling of bij een bedrijf. Hij/zij richt zijn satire op het onderwerp ter plekke en het aanwezige publiek.
Wil je een paar fragmenten beluisteren van nederlandse cabaretiers, klik dan op de onderstaande link:
http://comedyweb.nl/cabaretiers/
hoe ver mag je gaan, als cabaretier?
Wanneer gaat een cabaretier nou te ver?
Oud nieuws uit 2013.
Naar aanleiding van optreden Theo Maassen bij Pauw en Witteman
Opdracht 1: les 1
Onderstaand artikel doornemen met leerlingen:
Cabaretier Theo Maassen moet zijn laatste voorstelling 'Met alle respect' nog eenmaal geven. In Volendam. In de zaal zitten dan in elk geval de circa 240 slachtoffers van de nieuwjaarsbrand, belooft manager Johan Bond van verenigingsgebouw 'De Jozef' in Volendam, die de cabaretier maandag uitnodigde. Theo Maassen heeft nog niet gereageerd.
Bond is met name woedend over een kort onderdeel in de voorstelling van Maassen over de slachtoffers van de nieuwjaarsbrand. Dat gebeurt in een passage waar het gaat om Volendam en het grote aantal inwoners dat bij de vorige verkiezingen PVV stemde. Maassen zegt daarover: 'PVV! In Volendam! Dat hele dorp is 100 procent blank. De enige variatie die ze daar hebben in huidskleur zijn die slachtoffers van die cafébrand.'
Opdracht 2: les 1
Aflevering Pauw en Witteman kijken met daarin Theo Maasen
In ieder geval bekijken:
Fragment 1: intro: van 2.35 min tot 3.52 min.
Fragment 2: vanaf 37.25 min tot zelf bepalen
zelf oefenen, theatertekst
Je doet deze opdracht met 2, 3 of 4 personen.
Ga uit van een alledaagse situatie waarin 2, 3 of 4 personen bij elkaar zitten.
Beschrijf de personages, kort in een paar zinnen, wat voor persoon is het, welke relatie heeft hij/zij met de andere personen in de groep. Wat voor type/karakter is het.
-
je kunt met je stem het type/karakter versterken
-
de manier van praten (langzaam, monotoon, hard enz) kan bijdragen (je kruipt in de huid van het personage)
Je conversatie begint als een gewoon gesprek.
Nadat iedereen in ieder geval een keer aan het woord is geweest komt er op de een of andere manier een onverwachte wending.
Tijdens de eerste 45 minuten maak je groepjes, bedenk je een situatie, beschrijf je de karakters en schrijf je het gesprek uit.
Het tweede lesuur spreek je de tekst uit voor de rest van de klas.
-
introduceer de personages
-
doe het serieus
-
kruip in de rol van je personage
-
het gesprek heeft een begin en een einde
-
er zit een onverwachte wending in
-
iedereen komt een aantal keren aan het word
-
Doe het gewoon zittend, het is geen toneelstukje.
AAN DE SLAG! (de opdracht)
Schrijf een korte cabaret conference (minimaal 200 woorden) waarin je twee gebeurtenissen uit 2016 als inspiratie gebruikt. (mag ook ATC gerelateerd zijn)
Net zoals bij de spotprent is het heel goed mogelijk om twee gebeurtenissen die eigenlijk niks met elkaar te maken hebben met elkaar in verband te brengen.
Kies een cabaretgenre, kies een stijl waarin je het stuk gaat schrijven, zie inleiding.
Hieronder nog wat tips:
- Bedenk eerst wat je wilt gaan schrijven, concentreer je eerst in grote lijnen op de inhoud, dan pas op de details.
- Je schrijft de tekst voor leeftijdsgenoten
- Je kiest een cabaretgenre uit: zie inleiding, volgens die stijl schrijf je de conference; schrijf afwisselend maar consequent.
- Je schrijft in de ik-vorm
- Geef de tekst een overzichtelijke structuur (kop, romp, staart).
- Schrijf duidelijk en bondig, gebruik correct Nederlands.
- Zorg voor verrassende wendingen en ontknoping.
Het zou heel leuk zijn als je het opneemt, audio of video, voor de bonus.
Maar je mag ook de tekst plaatsen op je wixpagina.
CONTROLE (voldoe je aan de eisen?)
Jouw tekst heeft minimaal 200 woorden.
Je hebt gekeken naar verschillende genres binnen cabaret en een uitgekozen, van deze stijl heb je de kenmerken opgeschreven en volgens deze kenmerken, in deze stijl heb jij je verhaal geschreven, dat hou je consequent vol.
De tekst heeft een duidelijke structuur; kop/romp/staart.
In de tekst zijn meerdere (minimaal twee) gebeurtenissen gecombineerd.
- een item uit de actualiteit
- een tweede item uit de actualiteit of een ander algemeen gegeven
- naar keuze een derde/vierde/vijfde gebeurtenis
Je gebruikt correct nederlands.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Creativiteit en originaliteit
moeite, zorg en aandacht
Pauw en Witteman
