Inleiding
Periode 3:
Het is de bedoeling dat je met een groepje van 4 a 5 personen samenwerkt vanaf periode 3 t/m einde periode 4.
In periode 3 ga je onderzoek doen naar:
A.
Het verschil tussen de middeleeuwse boeken en de boeken in de tijd van de boekdrukkunst.
B.
De breuk in de Rooms Katholieke kerk waarin diverse protestantse kerken ontstonden. En hoe herstelde de RKK zich.
C.
Je gaat onderzoeken welke mensen er aan diverse ontwikkelingen en stromingen de stuurkracht en de aanzet hebben gegeven o.a.:
- Luther - Laurens Janszoon Koster - Abraham Kuyper
- Calvijn - Erasmus - Klaas Schilder
D.
Je gaat onderzoek doen hoe men in de middeleeuwen kerken bouwde.
E.
De kerkgeschiedenis en de ontwikkeling in de 19e eeuw.
F.
Hoe de wereld en dus ook de kerk veranderd is na de tweede wereldoorlog.
G.
Je doet onderzoek naar het ontstaan en de geschiedenis van:
- Schokland
- De stad Kampen
H.
Je zoekt op hoe een balgstuw werkt.
Alle bovenstaande onderzoeken bundel je in een netjes werkstuk. Dit werkstuk is je cijfer voor periode 3. Als je elke les de bijbehorende vragen bij de filmpjes beantwoordt, is het goed!
Periode 4:
In periode 4 ga je er op uit met de bus.
- We beginnen bij het vroegere eiland Schokland dat nu middenin de Noordoostpolder ligt.
- Daarna gaan we terug, bekijken we de balgstuw en de toren, die over de geschiedenis gaat.
- Vervolgens bekijken we het Kampereiland. Een van de oudste delta’s van Nederland, met zijn terpboerderijen.
- Tenslotte gaan we naar het middeleeuwse stadje Kampen, waar we verdeeld in 2 groepen de Bovenkerk bekijken samen met een gids en de Buitenkerk, aan de hand van een vragenlijst doorlopen.
- Daarna heb je nog een uurtje om de stad onveilig te maken, een ijsje te eten, etc.
- Om 15:00 uur precies gaan we terug richting Almelo. Zorg dat je tien minuten voor vertrek bij de bus staat!
Indien de bus netjes is achtergelaten ,krijg je bij het uitstappen nog iets lekkers.
Deel I
Deze excursie is deel I van je verslag (nl. meegaan en meedoen).
Deel II
Deel II is het uitwerken van je excursiedag (vragen, belevenissen, foto’s).
Deel III
Deel III is de laatste opdracht, die je cijfer vormt.
- Met je groepje bezoek je een willekeurige kerk (het mag dus ook de kerk zijn waar je altijd naar toe gaat).
- Je maakt een zondagse dienst mee (eventueel mag je ook als die kerk op zaterdagavond een dienst heeft, die dienst bezoeken).
- Je maakt een verslag van de kerkdienst.
- Verder maak je een verslag van het kerkgebouw.
- Door wie is het ontworpen?
- Wie bouwde het orgel?
- Zijn er kunstvoorwerpen in de kerk? (wie maakte ze?)
- Staan er banken of stoelen?
Vaak kun je dit vragen aan de koster. En wees gerust; kerkmensen vinden deze belangstelling van jongeren leuk!
Verder maak je een verslag over:
- De geschiedenis van het kerkgebouw
- De geschiedenis en ontstaan van deze kerkelijke stroming
Dit verslag moet af zijn en ingeleverd voor de derde toetsweek.
Veel succes!
Les 1
Les 1 ‘Kerkgebouw’
Onderdeel D
1. Filmpjes over kerken en kerkbouw vind je op:
- Youtube: - Kathedralen
- Giganten der Gotik
- Chartre und der Geist des Mittelalters
2. Leg uit aan de hand van plaatjes/kerken wat het verschil is tussen een Romaanse en een Gotische kerk.
Let op: gebruik woorden als: steunbeer, Rozet, sarcristie, sarcofaag, stadsheilige, pilaar, glas in lood, kapel, altaar, gregoriaanse muziek, orgel, zuilengalerij, kruisgewelf, pilaster, heiligenverering.
3. Leg uit wat het verschil is tussen de Engelse, de Franse en de Italiaanse gotiek en waanneer de gotiek in die landen op zijn hoogtepunt was.
4. In de moderne tijd lijkt de Sagrada Familia uit Barcelona op een gotische kerk. Leg aan de hand van voorbeelden uit waarom dat zo is.
5. Hoe plaatste men het dak op de gotische kerken?
Les 2
Les 2 ‘Kerkgebouw’
Onderdeel A / C
We onderzoeken het verschil tussen de middeleeuwse boeken en het boek dat gedrukt werd in de renaissance.
1. Bekijk de volgende filmpjes:
www.schooltv.nl - Monnikenwerk
- Kloosters (Klokhuis over kloosters)
- Boeken / boekdrukkunst
2. Wie heeft de slogan “ora et labora” bedacht? En waarom?
Wie was hij? Wanneer leefde hij?
3. Beschrijf hoe men in de middeleeuwen een boek maakte (hoeveel tijd en materialen dat wel niet kostte).
4. Leg uit: “Drie vingers schrijven, maar het hele lichaam lijdt”.
5. Wie was Lodewijck van Gruuthuuse? Wanneer leefde hij? Waarom is hij belangrijk?
6. Wie vond in Nederland en wie in Duitsland de boekdrukkunst uit?
7. Waarom was er opeens veel vraag naar boeken?
8. Zou je zelf in het gilde van de overschrijvers willen zitten? Waarom wel/niet?
Les 3
Les 3
Onderdeel B / C
De breuk in de Rooms-Katholieke Kerk.
1. Filmpjes die je kunt bekijken:
www.schooltv.nl : - De 95 stellingen
http://www.schooltv.nl/programma/histoclips/ : - Luther
- De hervorming
- Calvijn
- Opstand in de Nederlanden 1566
2. Wie was Maarten Luther? Wanneer leefde hij? Welke betekenis heeft hij voor de kerken?
3. Hoe komen we aan de term “protestanten”?
4. Leg de volgende woorden uit:
a. schisma b. ketter c. inquisitie d. boekverbranding e. calvinisme f. “sola scriptura, sola fide” g. beeldenstorm h. hagepreek i. concilie j. aflaat
5. Wie was Johannes Calvijn? Welke betekenis had hij voor Nederland? Zou je nu ook voor Calvijn hebben gekozen? Licht je antwoord toe.
6. Wie is Erasmus? Vind je hem sympathieker of minder sympathiek dan Luther of Calvijn? Licht je antwoord toe.
7. Het concilie van Trente is het antwoord van de Katholieke kerk op de reformatie. Hoe lang duurde dit concilie? Wat is er besloten? Welke pausen namen deel?
Les 4
Les 4
1.Bekijk filmpjes over de Gouden Eeuw van Nederland.
2. Waarom schikten de armen zich in hun lot? Wat deed de kerk?
3. Wat zijn de 3 formulieren van Enigheid? Waarom waren ze ooit heel belangrijk?
Naam - datum - jaartal - schrijver(s)
4. Wat is een schuilkerk? Waarom waren die er in de Gouden Eeuw?
5. Wat waren wel mooie dingen uit deze tijd?
6. Welke uitvindingen zijn er gedaan? En had dit nog invloed op het geloof van de mensen?
Les 5
Les 5
Onderdeel E
1.Ga naar de website van Kerkzoeker.
http://www.kerkzoeker.nl/
2. Bekijk het schema van de kerken na de reformatie. Je ziet dat er heel veel kerken ontstaan in Nederland!
Volg de lijnen!
- Neem één kerkgenootschap onder de loep, b.v. geschiedenis van de Vrijgemaakte Gereformeerde Kerken. Zet de geschiedenis met jaartallen en belangrijke personen in een schema.
3. Wie was Abraham Kuyper? Waarom is hij belangrijk? Welke kerk ontstond er door zijn toedoen? Wat is verzuiling?
4. Zoek op at de volgende begrippen betekenen:
a. secularisatie b. laïcisme c. vrijzinnigheid d. orthodoxie e. staatsgodsdienst
f. wereldvreemd g. biblebelt h. predestinatie.
Les 6
Les 6
Onderdeel F
2. Welke gevolgen heeft de 1e W.O. voor de kerken gehad?
3. Zoek op en beschrijf “de Zaak Geelkerken”. Denk je dat mensen zich hier nu nog heel druk om zouden maken? Motiveer je antwoord.
4. Hoe was de houding van de kerken tijdens de 2e W.O.? Ds. Overduyn was een uitzondering. Wie was hij?
5. Wie was Ds. Klaas Schilder? Waarom wordt hij hier genoemd?
6. In de jaren 60 komt de jeugdcultuur op en begint er een generatiekloof te komen. Zoek op Beatles, hippies, beatmis).
7. Wat is de Koude Oorlog? Welke invloed heeft de Koude Oorlog gehad op het geloof?
8. Wat is het Samen-op-weg proces en waarom is dat belangrijk?
Les 7
Les 7
Onderdeel G
1.Filmpjes/leesmateriaal over geschiedenis van Schokland en Kampen.
Website Henk van Heerde
2. Leg uit: ‘Schokland is ontstaan als een rivierduin.”
3. Hoe heetten de drie dorpjes die op Schokland waren?
Welke godsdienst had de bevolking?
Wat gebeurde er in Schokland in de volgende jaren:
- 1940
- 2002
- 1855
- 1824/1825
- 1859
Waar hoorde Schokland na 1859 bij? En in 1962?
4. Wie is de schutspatroon van Kampen?
5. Wat is een Kogge? Waarom waren deze schepen in de middeleeuwen populair?
6. Wat betekent “Kampen is een Hanzestad”? Leg dat uit.
7. Welk verhaal wordt over de Kamper Koe verteld?
8. Er zijn nog enkele stadspoorten in Kampen te zien en zelfs stukjes stadsmuur (zoek op: Koornmarktspoort, Broederpoort en Cellebroederspoort).
9. “Er wordt verteld dat (in de periode 1520 – 1590) de reformatie in Kampen weliswaar de kerkelijke eenheid beëindigd heeft, maar dat de gewetensvrijheid onder het calvinistische bestuur in de praktijkruimte liet voor andere overtuigingen.” Leg deze zin uit.
10. Hoe ging de geschiedenis van de joden in Kampen ten tijde van de 2e W.O.?
Les 8
Les 8
Onderdeel H
De balgstuw bij Rampspol
1.Films bekijken op www.youtube.com : - 5 januari 2012
- 8 oktober 2008
- stormvloedkering Rampspol.
- test balgstuw
2. Wat is een balgstuw?
3. Wie heeft deze stuw gemaakt?
4. Wanneer staat de stuw in ruststand? En wanneer niet?
5. Hoe werkt deze stuw?
6. Hoe lang duur het voor de stuw is opgeblazen?
7. Wie bedient de knoppen van deze stuw?
