Nepnieuws

Leerdoelen

Toegepast

De leerling:

- kan uitleggen waarom het verspreiden van nepnieuws onwenselijk is en kan berederen welke consequenties dit kan hebben. 

- leert nep nieuws van echt nieuws te onderscheiden. Hij/zij leert bronnen te beoordelen door op zoek te gaan naar voorbeelden van nepnieuws en door zelf een nep nieuwsbericht te maken. Dit geeft inzicht in manieren waarop nepnieuws wordt verspreid en waar je het aan kunt herkennen.

- kan beredeneren waarom het belangrijk is om nepnieuws te herkennen.

 

Vakleerplan

De opdracht 'Nepnieuws' raakt de volgende leerdoelen uit het vakleerplan Nieuwe Media:

  • Domein informatie vaardigheden: Inf-A, Inf-E,
  • Domein mediawijsheid: Med-D
  • Domein identiteit: Ide-4
  • Domein ICT-geletterheid: -

 

Als je deze opdracht heb afgerond ken je verschillende manieren om nepnieuws van echt nieuws te onderscheiden.

 

Met deze opdracht kun je in totaal 10 verdienen. Per stap zie je erbij staan wat deze stap oplevert. Vergeet uiteraard niet je gehele portfolio in te leveren via Showbie.

Stappenplan

De opdrachten die je bij elke stap maakt, sla je op in je eigen portfolio. Het portfolio maak je in de app Pages en bevat de uitwerking van de verschillende opdrachten van deze opdracht. Zorg ervoor dat je portfolio overzichtelijk is en er netjes uitziet. Je maakt het portfolio om te bewijzen dat je de leerdoelen van deze opdracht gehaald hebt.

 

  • Zorg ervoor dat je portfolio een duidelijke titel, beschrijving en indeling heeft. Het is jouw verslag van deze opdrachten. Je klasgenoten zullen het bekijken en meneer Oppelaar, mevrouw Klerk en mevrouw Van Leeuwen zullen je portfolio beoordelen.
  • Maak je portfolio in pages en lever het uiteindelijk in via Showbie als PDF.
  • Je levert je portfolio in voordat je aan de volgende opdracht van twee weken begint. Dat betekent dat je na de laatste les die je hebt gebruikt voor de opdracht over nepnieuws nog een week hebt om je portfolio af te ronden en in te leveren.

Veel plezier en succes!

Planning

Les 1 Huiswerk na les 1 Les 2
Stap 1 en 2 in je portfolio Stap 2 afronden          (en in portfolio) Stap 3 maken, opslaan in portfolio en inleveren via Showbie

 

Stap 1

Heb je de onderstaande afbeelding wel eens gezien?
Het is een foto van een jonge Donald Trump met de tekst 'Als ik de strijd om het presidentschap aan zou gaan, zou ik dat doen als Republikein. Zij zijn de domste groep stemmers van het land. Ze geloven alles dat Fox News vertelt. Ik kan liegen en ze geloven het nog steeds. Ik weet zeker dat ik veel stemmen zou krijgen.'

 

Dit bericht over Donald Trump is nep. Hij heeft namelijk nooit zoiets gezegd. Toch is deze afbeelding door veel mensen gedeeld op Facebook of andere social media. Ze wilden het misschien geloven en de foto met het citaat kwam blijkbaar geloofwaardig over.

(1 ) Opdrachten Steeds vaker verschijnen er neppe nieuwsartikelen op social media. Dit nieuws lijkt dan net echt, maar is het niet.

1.1 Beschrijf in je portfolio of je wel eens te maken hebt gehad met nep nieuws en hoe je daarmee bent omgegaan.
1.2 Laat in je portfolio vier voorbeelden van nep nieuws zien en leg uit hoe je erachter bent gekomen dat het nieuws nep is. (vindingrijkheid!)
1.3 Nepnieuws ziet er steeds geloofwaardiger uit. Sterker nog: er zijn bedrijven die nepnieuws 'verkopen' als echt nieuws en daar geld aan verdienen. Geef ten minste 3 tips die je kunt gebruiken om erachter te komen of nieuws echt of nep is. 

Met de opdrachten van deze stap ben je ongeveer 20 minuten bezig.

Stap 2

In deze stap denk je na over de gevaren van nep nieuws. Je gaat in gesprek met een klasgenoot en bespreekt de vraag waarom het belangrijk is om nep nieuws te herkennen.

 

Opdrachten

2.1 (1 ) Zoek een klasgenoot op en bespreek met elkaar wat volgens jullie de gevaren zijn van nepnieuws en waarom mensen hier aandacht voor zouden moeten hebben. Maak hiervan een kort verslag (ongeveer 250 woorden) en plaats dit in je portfolio.
2.2 (2 ) Zoek drie (ditigale) bronnen op die schrijven over nepnieuws en de gevaren ervan.
- Schrijf op waarom dit goede bronnen zijn en geef per bron aan wat deze zegt over nepnieuws.
- Geef in je portfolio een goede bronvermelding. Een goede bronvermelding van een website bevat: de titel van het artikel dat je hebt gelezen, de naam van de auteur(mits die vermeld wordt), de link naar de website, de datum waarop je de bron geraadpleegd hebt.
- Laat in je portfolio zien hoe je de bronnen hebt gevonden.


Met de opdrachten van deze stap ben je zeker 30 minuten bezig.

Stap 3

Opdrachten In deze derde stap maak je je eigen neppe nieuwsbericht.

3.1 Kies een onderwerp waarover je een goed nep nieuwbericht kunt schrijven. Hoe meer discussie er over een onderwerp is, des te beter kun je het gebruiken voor een nep nieuwsbericht. Goede ondewerpen zijn bijvoorbeeld voeding en afvallen, politiek (in Nederland of het buitenland), de invloed van gebruik van social media op de gezondheid, etc. Het mag best een beetje smeuïg zijn! Vertel in je portfolio hoe je het onderwerp voor je neppe nieuwsbericht hebt bepaald en waarom je dit hebt gekozen.

3.2 (2 ) Maak jouw eigen neppe nieuwsbericht. Dit doe je individueel. Gebruik voorbeelden van ander nepnieuws om je eigen neppe nieuws zo écht mogelijk over te laten komen. Maak je nieuwsbericht in Keynote, PicCollage, Pages of een andere app naar keuze. Plaats een afbeelding van je nieuwsbericht in je portfolio.

3.3 (2 ) Bekijk de neppe nieuwsberichten van minstens 3 klasgenoten. Neem de neppe nieuwsberichten die je hebt bekeken als afbeelding op in je portfolio.
Geef voor elk van deze nieuwsberichten in je portfolio aan
- wat je goed vindt aan de vormgeving van het neppe nieuws: hoe zorgt dit ervoor dat het wel echt lijkt?
- wat je goed vindt aan de inhoud: hoe heeft je klasgenoot de waarheid zo verdraaid, dat het de lezer aan het twijfelen brengt?

Met deze opdrachten ben je ongeveer 60 minuten bezig.

Afronding

(1 ) Reflectie
Als je deze opdracht hebt afgerond ken je verschillende manieren om nepnieuws van echt nieuws te onderscheiden.

Met dit lesdoel is deze opdracht begonnen. Rond je portfolio af met jouw reflectie op deze opdracht. Bespreek hierin:
- of en hoe je dit leerdoel hebt gehaald
- wat je goed vond gaan en waar je moeite mee had
- welke leerspieren je tijdens het werken heb getraind
- waar je zelf trots op bent

Extra uitdaging

 

Extra opdrachten (BONUS 1 )

4.1 Postbus 51 is een onderdeel van de overheid dat als doel heeft om informatie te geven. Tegenwoordig kennen we Postbus 51 vooral van reclamespotjes op de televisie die ergens voor waarschuwen. De spotjes gaan bijvoorbeeld over vuurwerk, het milieu of het verkeer en laten zien hoe je hier goed mee kunt omgaan. Bekijk vier (recente) spotjes van Postbus 51. Laat in je portfolio zien welke spotjes je bekenen hebt. Beschrijf wat je opvalt aan de spotjes: wat zijn de overeenkomsten tussen de spotjes? Welke stijl van filmen en bewerken kun je ontdekken?

4.2 Maak je eigen reclamespot (net zoals een Postbus 51 spotje) waarin je waarschuwt voor nepnieuws. Zorg ervoor dat de stijl en manier van bewerken overeenkomen met de spotjes van Postbus 51. Het spotje duurt maximaal 25 seconde. Lever het filmpje in in Showbie, op dezelfde plek als waar je je portfolio inlevert.

Met deze opdracht ben je ongeveer 45 minuten bezig.

NOS nieuws of nonsens video

Deze pagina bevat nuttige filmpjes uit de uitzending 'Nieuws of nonsens' van de NOS over het thema nepnieuws. De uitzending was op 5 maart 2018.

Wat is nepnieuws

Voorbeelden van nepnieuws

Facebook goede plek voor verspreiden van nepnieuws

Colleges Gert de Graaff

College 1 Stiekem gemanipuleerd

College 2 Ons denken wordt gestuurd

College 3 Het lijkt echt!

Ideeën nepnieuwsopdracht

Vanuit de inspiratiesessie van Pier K: laat leerlingen een foto maken in hun dorp. Deze foto vervolgens manipuleren met Photoshop zodat er iets op de foto komt te staan wat helemaal niet waar is. Daar vervolgens een nepnieuwsartikel bij maken.