Menu
  • Inleiding
  • 1 Structuren en dynamiek
    • Omstandigheden in een ecosysteem
      • Inleiding
        • Abiotische of biotische factoren?
        • De invloed van biotische factoren
        • De invloed van abiotische factoren
        • Leven in een microklimaat
        • Eigenschappen en abiotische factoren
        • Overlevingskansen
        • Genenpoel
        • Beperkende factoren
        • Tolerantie en optimum
        • Indicatorsoort
        • De leefomgeving van een dier
        • Habitat
        • Niche
    • Relaties tussen soorten
      • Inleiding
        • Relaties binnen populaties
        • Concurentie
        • Coöperatie
        • Relaties tussen verschillende soorten
        • Predatie
        • Symbiose
        • Mutualisme
        • Parasitisme
        • Commensalisme
        • Overlappende niches
    • Populaties in een ecosysteem
      • Inhoud
        • Populatiegrootte en -dichtheid
        • Populatiegrootte bepalen - 1
        • Populatiegrootte bepalen - 2
        • Populatiedichtheid
        • Emigratie, immigratie en draagkracht
        • Groei van een populatie
        • Beperkte en onbeperkte groei van een populatie
        • Onbeperkte groei van een populatie
        • Beperkte groei van een populatie
        • Instorten van een populatie
    • Stabiliteit van een ecosysteem
      • Inleiding
        • Stabiliteit in een ecosysteem
        • Evenwicht door organismen
        • Evenwicht door abiotische factoren
        • Evenwicht door concurrentie
        • Verstoring van de stabiliteit van een ecosysteem
        • Verstoring door abiotische factoren
        • Verstoring door biotische factoren
        • Afname biodiversiteit
        • EHS en ecoducten
    • Ontwikkeling van ecosystemen
      • Inleiding
        • Ontwikkeling in een ecosysteem
        • Successie
        • Successie door (a)biotische factoren
        • Kenmerken van een pionierecosysteem
        • Kenmerken van een climaxecosysteem
        • Klimaat en ecosysteem
  • 2 Cellen: bouw en werking
    • Bouw van cellen
      • Inleiding
        • Algemene bouw
        • Steeds kleiner
        • Celschema
        • Celorganellen
        • Celkern
        • Chloroplasten
        • Vacuole
        • Mitochondriën
        • Ribosomen en ER
        • Golgi-systeem en lysosomen
        • Cytoskelet
        • Ciliën en flagellen
        • Celmembraan
        • Fosfolipidenlaag met eiwitten
        • Receptoreiwitten en regeling
        • Transportfuncties van het celmembraan
        • Actief transport
        • Transport met behulp van grotere membraangedeeltes
    • Cellen van drie domeinen
      • Inleiding
        • Verschillen tussen plantaardige en dierlijke cellen
        • Celwand in bacteriën, schimmels en planten
        • Plastiden in planten
        • Vacuole, turgor in planten
        • Bacteriën
        • Celwand
        • DNA, ribosomen en endoplasmatisch reticulum
        • Energievoorziening
        • Virussen
        • Bouw van een virus
        • Fagen
        • Erfelijk materiaal: DNA of RNA
        • RNA virussen
    • Vorm en functie van cellen
      • Inleiding
        • Bouw en functie
        • Bouw van verschillende celtypen
        • Functie van de cellen met verschillende bouw
  • 3 Voortplanting
    • Man en vrouw
      • Inleiding
        • Primaire en secundaire geslachtskenmerken
        • Geslachtskenmerken man
        • Geslachtskenmerken vrouw
        • Geslachtsorganen
        • De mannelijke geslachtsorganen
        • Erectie
        • Zaadcelproductie
        • De vrouwelijke geslachtsorganen
        • Follikels rijpen
    • Ontwikkeling
      • Inleiding
        • Ontwikkeling in de baarmoeder
        • Tweelingen
        • Innesteling
        • Vruchtvliezen en vruchtwater/Placenta en navelstreng
        • Schadelijke stoffen/Ziekteverwekkers
        • Miskraam en abortus
        • Geboorte
        • Embryonale bloedsomloop
        • Veranderingen in het bloedvatenstelsel
        • Na de geboorte
        • Levensfasen
        • Veroudering en leefstijl
        • Euthanasie
        • Sterven
    • Hormonale regeling
      • Inleiding
        • Geslachtshormonen
        • Hormonen: boodschappers
        • Centrale regeling
        • Terugkoppeling
        • Hormonale regeling van de voortplanting
        • Hormonale regeling bij de man
        • Hormonale regeling bij de vrouw
        • Menstruatiecyclus zonder bevruchting
        • Menstruatiecyclus met bevruchting
        • Hormonen tijdens de zwangerschap
        • Hormonen tijdens de bevalling
    • Seksualiteit
      • Inleiding
        • Vormen van seksualiteit
        • Seksualiteit en seks
        • Geslachtsgemeenschap
        • Seksueel geweld
        • Veilig vrijen
        • Perodieke onthouding
        • Coïtus interruptus
        • Niet hormonaal en hormonaal
        • Definitieve anticonceptie
        • Zwangerschapsbeëindiging
        • Preventie en genezing van SOA
    • Kinderloos
      • Inleiding
        • Onvruchtbaarheid
        • Onvruchtbaarheid bij de man
        • Onvruchtbaarheid bij de vrouw
        • Dalende vruchtbaarheid
        • Vruchtbaarheidsbehandeling
        • Kunstmatige inseminatie
        • Hormonale therapie
        • IVF en ICS
        • Adoptie
  • 4 Voeding en verteren
    • Voeding
      • Inleiding
        • Voedingsstoffen
        • Koolhydraten als energieleverancier
        • Eiwitten
        • Vetten
        • Cholesterol
        • Vitaminen
        • Mineralen
        • Water/voedingsvezels/omzetting
        • Voedsel als energiebronnen/energiebehoefte/energieopname
        • Gezond gewicht
        • Overgewicht/ondergewicht
        • Regeling voedselopname trek/afremmen! (VWO)
        • Problemen met voedsel/voedselovergevoeligheid
        • Voedselvergiftiging en -infectie
        • Kankerverwekkende stoffen
        • Principe van conserveren
    • Vertering
      • Inleiding
        • Organen voor de vertering
        • Mond en strottenhoofd
        • Slokdarm en maag
        • Alvleesklier, gal en galblaas
        • Dunne darm
        • Dikke darm, blinde darm en endeldarm
        • Vertering en opname/mechanische en chemische vertering
        • Enzymen
        • Temperatuuroptimum/pH-optimum
        • Resorptie
        • Opname van vetten
        • Opname water en glucose (VWO)
        • Micellen
  • 5 Uitscheiding
    • Uitscheiding
      • Inleiding
        • Uitscheiding van stoffen
        • Uitscheiding en afscheiding op celniveau
        • Uitscheiding op orgaanniveau
        • Insecten/vissen/vogels (VWO)
    • Nieren
      • Inleiding
        • Bouw en werking van de nier
        • Bouw van de nier
        • Werking van de niereenheid
        • Ultrafiltratie
        • Resorptie
        • Wateropname (VWO)
        • Nierdrempel
        • Klaring (clearence)
        • Urine en ADH
    • Lever
      • Inleiding
        • De lever
        • Galblaas en gal
        • Functies van de lever
        • Detoxificatie
        • De lever en alcohol
        • Alcoholverslaving
        • Afbraak bloedcellen
        • Ureumvorming
        • Opslag van stoffen
        • Lever en stofwisseling
        • Koolhydraten/eiwitten/vetten
        • Cholesterol
        • Stollingsfactoren
  • 6 Ademhaling en transport
    • Ademhaling
      • Inleiding
        • Gaswisseling/Membraantransport
        • Landbewoners
        • Wet van Fick/Gaswisseling bij insecten/Waterbewoners - VWO
        • De weg van lucht
        • Inademen en uitademen
        • Longcapaciteit
        • Van longblaasje naar bloed
        • Regeling van de ventilatie
        • Receptoren in de bloedbaan
        • Rol van de hersenstam
        • Aanpassing van de ademhaling
    • Transport
      • Inleiding
        • Transport van zuurstof en koolstofdioxide
        • Transport van zuurstof
        • Transport van koolstofdioxide
        • Zuurstof bindt aan hemoglobine/Bohr-effect - VWO
        • Koolzuuranhydrase/De pH van het bloed - VWO
    • Bloed
      • Inleiding
        • Functies van bloed...?
        • Ontstaan en afbraak
        • Bloedstolling
        • Bloedsamenstelling
        • Rode bloedcellen
        • Witte bloedcellen
        • Bloedplaatjes (trombocyten)
        • Bloedplasma en serum
        • Bloedvatenstelsel
        • Open en gesloten/enkele en dubbele bloedsomloop - VWO
        • Grote en kleine bloedsomloop
        • Slagaders/Haarvaten
        • Aders
        • Doorbloeding
        • Embryonale bloedsomloop - VWO
        • Transport en haarvaten
        • Weefselvloeistof en lymfe
        • Ultrafiltratie en resorptie
    • Het hart
      • Inleiding
        • Bouw en werking van het hart
        • Werking kamers en boezems
        • Hartslagfrequentie en slagformule
        • Bloeddruk
        • Wiggersdiagram - VWO
        • Problemen met het hart - 1
        • Problemen met het hart - 2
        • Slagaderverkalking
        • Spataders
  • 7 Biochemie
    • Elementen en verbinding
      • Inleiding
        • Atomen en verbindingen
        • Moleculen
        • Functie van waterstofbruggen
        • Macromoleculen
        • Anorganische en organische stoffen
        • Koolhydraten en vetten
        • Monosacchariden/Disacchariden/Polysacchariden
        • Fosfolipiden/Steroïden
        • Eiwitten
        • Structuur van eiwitten
        • Nucleïnezuren
        • DNA/RNA
        • Functie van eiwitten in een cel
        • Structuureiwitten/transporteiwitten
        • Eiwitten voor de communicatie/opslag
        • Enzymen
        • Eiwitten met een verdedigingsfunctie
        • Motoreiwitten
    • Energie
      • Inleiding
        • Celstofwisseling
        • Assimilatie en dissimilatie
        • Vormen van energie
        • Functies van ATP
        • Vorming van ATP via elektronentransportketen
        • Zonne-energie vastleggen
        • Energie van de zon bereikt de aarde
        • Aangeslagen elektronen/fotosysteem I en II - VWO
        • De lichtreactie/de aanmaak van ATP in de chloroplast - VWO
        • Vastleggen van koolstof en voortgezette assimilatie
        • De donkerreactie in detail - VWO
        • Reactiesnelheid van de fotosynthese
        • Chemosynthese - VWO
        • Oogsten van chemische energie
        • Afbraak van glucose
        • Oxidatie - VWO
        • NAD+ - VWO
        • Oxidatie van glucose
        • Glycolyse
        • Citroenzuurcyclus
        • Oxidatie fosforylering
        • Elektronentransportketen
        • Waterstofpompen
        • ATP-ase
        • Samenvatting aërobe dissimilatie en oxidatieve fosforylering
        • Anaërobe dissimilatie: zonder zuurstof
        • Melkzuur- en alcoholische gisting
        • Biotechnologie en anaërobe dissimilatie
    • Omstandigheden
      • Inleiding
        • pH
        • Dissociatie van water
        • Invloed van pH op celprocessen
        • Reactiesnelheid en enzymen
        • Activeringsenergie
        • Cofactor en coenzym
        • Invloed van temperatuur
        • pH optimum
        • Invloed van substraatconcentratie
        • Remming (inhibitie)
  • 8 Energie en processen
    • Weefsels en organen in zaadplanten
      • Inleiding
        • Vorm en topografie
        • Cellen en weefsels
        • Cellen en weefsels in een wortel
        • Overige celtypen in een plant
        • Afweer bij planten
    • Transportstromen
      • Inleiding
        • Transport van water en opgeloste stoffen
        • Opname van water en mineralen
        • Watertransport via houtvaten
        • Transport van organische stoffen
        • Rol van diffuse, osmose en actief transport
        • Diffusie/osmose
        • Hypertoon/hypotoon
        • Actief en passief transport
        • Worteldruk, capillaire werking en gassentransport
        • Worteldruk
        • Capillaire werking/zuigkracht van de bladeren - VWO
        • Transport van gassen
  • 9 Energiestromen
    • Voedselketen en voedselweb
      • Inleiding
        • Deelnemers aan een voedselketen en -web
        • Producent, consument en reducent
        • Heterotroof en autotroof
        • Trofische niveaus in een ecosysteem
        • Energieverlies in een voedselketen
        • Bruto en netto primaire productie - VWO
        • Accumulatie in een voedselketen
    • Kringlopen in de natuur
      • Inleiding
        • Kringlopen
        • Biologische afbreekbaarheid
        • Onttrekken van materie
        • Routes van koolstof
        • Verbruik van koolstofhoudende stoffen
        • Verstoord evenwicht in de koolstofkringloop
        • Versterkt broeikaseffect
        • Routes van stikstof/stikstoffixatie
        • Verbruik van stikstofhoudende stoffen
        • Stikstofkringloop
        • Verstoord evenwicht in de stikstofkringloop
        • Verzuring
    • Landbouw en kringlopen
      • Inleiding
        • Landbouw en bio-industrie
        • Biologische landbouw
        • Beperkende factoren en biotechnologie
        • Bevolkingsgroei en kringlopen
        • Groei van de wereldbevolking
        • Scheiding tussen productie en verbruik
        • Verdroging
        • Eutrofiëering
  • 10 Ethologie
    • Gedrag algemeen
      • Inleiding
        • Ethologie
        • Studie van dierlijk en menselijk gedrag
        • Objectief en subjectief
        • Onderzoek
        • Gedragssysteem
        • Ethogram
        • Protocol
    • Prikkels van binnen en van buiten
      • Inleiding
        • Uitwendige prikkels
        • Sleutelprikkel
        • Supranormale prikkel
        • Prikkelsummatie
        • Nadelen van opvallende prikkels
        • Inwendige prikkels
        • Motivatie
    • Wie bepaalt het gedrag
      • Inleiding
        • Erfelijk bepaald gedrag/Vastgelegde gedragspatronen/Ritualisatie
        • Territoriumgedrag
        • Ambivalent conflictgedrag/Overspronggedrag en omgericht gedrag
        • Voortplantingsgedrag van stekelbaarsjes
        • Voedselzoekgedrag
        • Leren
        • Gewenning
        • Inprenten en latent leren
        • Imiteren
        • Klassiek conditioneren
        • Trail and error
        • Operant conditioneren
        • Inzicht
    • Sociaal gedrag
      • Inleiding
        • Sociale dieren
        • Anonieme groepen/Hiërarchische groepen
        • Omgevingsinvloed in sociaal gedrag
        • Communicatie
        • Signalen uitzenden en ontvangen
        • Menselijke communicatie
        • Taakverdeling
        • Sociaal levende insecten
        • Rangorde
        • Voorkomen van conflicten
        • Leiderschap bij mensen
    • Evolutie en gedrag
      • Inleiding
        • De erfelijke basis van gedrag in de tijd
        • Adaptieve eigenschappen
        • Sociobiologie
        • Altruïsme
        • Cultuur
        • Menselijke cultuur en rituelen
        • Normen en waarden in sociale groepen
        • Discriminatie
    • Mensen houden van dieren
      • Inleiding
        • Mensen houden (van) dieren
        • Dierenwelzijn
        • Stereotiep gedrag
        • Stress
        • Neurobiologie
  • 11 Zintuigen
    • Zintuigen
      • Inleiding
        • Zintuigen algemeen
        • Reageren op prikkels
        • Soorten prikkels
        • Oog algemeen
        • Bouw van het oog
        • Accomoderen
        • Bij- en verziend
        • Kleurenziend en kleurenblind
        • Gezichtsbedrog
        • Slechtziend, staar en blindheid
        • Ogen, netvlies en diepte zien
        • Kegeltjes en staafjes
        • Rodopsine ofwel staafjesrood
        • Diepte schatten
        • De zintuigen van de huid
        • Waarnemen met de huid
        • Tast en drukzintuigen van de huid
        • Koude- en warmtezintuigen
        • Pijnpunten
        • Overige zintuigen
        • Reuk/smaak
        • Evenwicht/gehoor
        • Regelkring
    • Het zenuwstelsel
      • Inleiding
        • Indeling van het zenuwstelsel
        • Perifeer en centraal
        • Animaal zenuwstelsel
        • Hersencentra
        • Autonoom zenuwstelsel: parasympatisch en orthosympatisch
        • Signalen in het zenuwstelsel
        • Verschillende typen zenuwcellen
        • Spronggeleiding
        • Reflexen
        • Pupilreflex
        • Impulsen
        • Ion-concentratie verschillen
        • Rustpotentiaal/depolarisatie
        • Actiepotentiaal
        • Impulsgeleiding
        • Synapsen
        • Recycling van neurotransmitters
    • Spieren in beweging
      • Inleiding
        • Spieren
        • Motorische eenheid
        • Spieren onder de microscoop
        • Hartspier
        • Gladde spieren
        • Rode en witte spiervezels
        • Samentrekken en ontspannen
        • Spierspoeltjes
        • Golgi-peeslichaampjes
        • Effect van training
  • 12 Homeostase
    • Regeling
      • Inleiding
        • Terugkoppeling (feedback)
        • Regelkring
        • Regelkring in het lichaam
        • Regelkringen: temperatuur
        • Regelkringen: bloeddruk
        • Regelkringen: CO2-gehalte
        • Regelkringen: eetlust
        • Regelkringen: osmotische waarde
    • Hormonen en homeostase
      • Inleiding
        • Samenwerking met zenuwstelsel
        • Centrale rol van de hypothalamus
        • Hormoonklieren
        • Schildklier (glandula thyreoidea)
        • Alvleesklier (pancreas) - 1
        • Alvleesklier (pancreas) - 2
        • Bijnieren
    • Homeostase op niveau van cel en molecuul
      • Inleiding
        • Junctions
        • Communiceren via signaalstoffen
        • Verschillende typen signalering - VWO
        • Receptoren in celmembranen - VWO
        • Twee typen hormonen - VWO
        • Terugkoppeling binnen de cel - VWO
        • Apoptose - VWO
    • Homeostase op organisme niveau
      • Inleiding
        • Organisme
        • Conformeerders en reguleerders
        • Exotherm en edotherm
        • Acclimatisatie
  • 13 DNA
    • Replicatie en celcyclus
      • Inleiding
        • Celcyclus
        • Replicatie van DNA
        • Replicatie in detail (VWO)
        • Leading en lagging strand (VWO)
        • Herstelmechanismen
        • Telomeren (VWO)
        • Celspecialisatie
        • Stamcellen (VWO)
        • Van stamcellen tot gespecialiseerde cellen (VWO)
        • Stamcelonderzoek
        • Toepassing van stamcelonderzoek
        • Stamcellenbanken
        • Kanker en biotechnologie
        • P53
        • Weefselkweek en ontregelde groei
        • Tumoren
        • Therapieën
    • Bouw en functie van nucleïnezuren
      • Inleiding
        • Algemene bouw van nucleïnezuren
        • Nucleotiden in RNA
        • Dubbele helix van DNA
        • Nucleïnezuren buiten de kern
        • Nucleïnezuren in prokaryoten en virussen
        • Nucleosomen (VWO)
        • RNA structuren
        • Van DNA tot eiwit
        • Gen
        • Chromosoommutaties en genoommutatie
        • Transcriptie
        • Transcriptie in detail (VWO)
        • Verschillende typen genen
        • Transcriptieproces
        • Splicing
        • Translatie in detail - VWO
        • Transfer RNA
        • Ribosomen
        • Translatie aan de ribosomen
        • Reguleren van genexpressie
        • Histonen
        • DNA methylering
        • RNAi
        • Remmen van translatie
        • Bewerking van een gemaakt eiwit
        • Endoplasmatisch reticulum (E.R.)
        • Golgi-systeem
    • Genomics
      • Inleiding
        • DNA
        • DNA vermenigvuldigen
        • Inbouwen in plasmiden
        • Virus als vector
        • DNA vergelijken
        • Gelelektroforese
        • DNA fingerprint
        • STR en SNP
        • Sequencen
        • RFLP
        • DNA-microarray
  • 14 Biotechnologie
    • Klassieke en moderne biotechnologie
      • Inleiding
        • Klassieke en moderne biotechnologie
        • Klassiek en modern?
        • Kaas, ook voor vegetariërs
        • Wijn uit nieuwe zakken
        • Vlees, daar zit wat in
        • Veredeling: kruisen en selecteren
        • Klassieke plantenveredeling
        • Moderne plantenveredeling
        • Veredeling van dieren
        • Moderne technieken
        • Effectieve populatiegrootte
        • Moderne biotechnologie en gezondheidszorg
        • Geneesmiddelen
        • Gentherapie/Xenotransplantatie
    • Dilemma's
      • Inleiding
        • Moderne biotechnologie
        • Milieu
        • Economie
        • Gezondheid
        • Regelgeving
  • 15 Erfelijkheid
    • De kern van de zaak
      • Inleiding
        • Celdelingen
        • Celcyclus
        • Fasen van celcyclus
        • Mitose
        • Meiose
        • Genotype en fenotype
        • Genotype en chromosomen
        • Het ontstaan van het genotype
        • Man of vrouw
        • Eeneiige en twee-eiige tweeling
        • Klonen
        • Fenotype
    • Mendeliaanse genetica
      • Inleiding
        • Typen genen en allelen
        • Homozygoot en heterozygoot
        • Het intermediaire fenotype
        • Kruisingen
        • Monohybride kruising
        • Co-dominantie en multiple allelen
        • X-chromosomale genen
        • Stambomen
        • Dihybride kruising (VWO)
        • Gekoppelde genen
        • Anders dan Mendel
        • Genomic imprinting
        • Extrachromosomale erfelijkheid
        • Regeling van de genexpressie
    • Erfelijkheid en toepassing
      • Inleiding
        • Prenatale diagnostiek
        • Genmutatie
        • Chromosoommutatie
        • Karyogram en afwijkingen
        • Embryoselectie
        • Vlokkentest en vruchtwateronderzoek
        • Erfelijkheidstechnieken
        • Veredelen
        • Klonen
        • Celfusie
        • Genetische modificatie
  • 16 Afweer
    • Aanval en verdediging
      • Inleiding
        • Afweersysteem
        • Ziekteverwekkers
        • Aangeboren of verworven
        • De organen van het afweersysteem
        • Huid en slijmvliezen
        • Thymus
        • Lymfeknopen
        • Milt
        • Beenmerg
        • Ligging en functies van het beenmerg
        • De cellen van het afweersysteem
        • Stamcellen
        • Witte bloedcellen
        • Functie van witte bloedcellen
    • Afweer
      • Inleiding
        • Aspecifieke afweer
        • Lagen van de huid
        • Bouw van de huid
        • Slijmvliezen en andere verdediging
        • Ontstekingsreactie
        • Specifieke afweer
        • Antigenen/antistoffen
        • Seropositiviteit
        • Humorale afweer
        • Immunoglobulines (VWO)
        • De cellulaire afweer
        • Ontwikkeling van specifieke immuniteit
        • Receptoren en antigenen
        • Rol van de thymus
        • MHC-I en MHC-II
        • Relaties tussen cellen van het afweersysteem
        • Geheugencellen
    • Het immuunsysteem
      • Inleiding
        • Immuunsysteem
        • Passieve en actieve immunisatie
        • Als de afweer in de fout gaat
        • Allergische reactie
        • Auto-immuunziekte
        • AIDS
        • Lichaamsvreemdweefsel
        • MHC en transplantatie
        • Bloedtransfusie I
        • Bloedtransfusie II
        • Resusfactor
    • Afweer bij planten
      • Inleiding
        • Afweer
        • Afweer tegen ziekteverwekkers
        • Wat kan een plant bij een aanval doen?
        • Afweer tegen planteneters
  • 17 Geschiedenis
    • Het ontstaan van het leven
      • Inleiding
        • Niet-natuurwetenschappelijke benadering
        • Fixisme
        • Buitenaardse oorsprong
        • Natuurwetenschappelijke benadering
        • Generatio spontanea
        • Ontstaan van leven uit oersoep
        • Chemische evolutie
        • Emergente eigenschap
    • Ontwikkeling van het leven
      • Inleiding
        • Van bacteriën tot meercelligen
        • Ontstaan van heterotrofe bacteriën
        • Ontstaan van foto-autotrofe bacteriën
        • Opkomst van de heterotrofe soorten
        • Endosymbiontenhypothese (VWO)
        • Evolutie van meercelligen
        • Fossielen
        • Ouderdom van fossielen
        • Tijdlijn van leven
        • Ontstaan van landplanten
        • Ontstaan van landdieren
    • Ordening van soorten
      • Inleiding
        • Ordening volgens Linnaeus
        • Taxonomie en soort
        • Ordening volgens Linnaeus
        • Taal van de wetenschap
        • Verwantschap en stambomen
        • Monofyletische groep of clade (VWO)
        • Convergente evolutie
        • Divergente evolutie
        • Embryologie en verwantschap
        • DNA-onderzoek
        • Biogeografie
    • Evolutietheorieën
      • Inleiding
        • Lamarck
        • Bezwaren tegen het Lamarckisme
        • Charles Darwin en darwinisme
        • Struggle for life/Survival of the fittest en natuurlijke selectie
        • Doorgeven van eigenschappen
        • Aanpassen aan omstandigheden
        • Neodarwinisme
        • Mutaties en evolutie
        • Soorten mutaties
        • Mutatiefrequentie en moleculaire klok (VWO)
        • Invloeden op de mutatiefrequentie
        • De frequentie van allelen in een populatie
        • Hardy en Weinberg (VWO) - 1
        • Hardy en Weinberg (VWO) - 2
        • Genetic drift
        • Eilandtheorie
        • Flessenhalseffect/Founder-effect/Gene flow (VWO)
        • Soortvorming
        • Reproductieve isolatie
        • Allopatrische/Sympatrische soortvorming (VWO)
        • Coëvolutie (VWO)
  • Samenvatting Examenstof
  • Zoeken in arrangement
    bèta
  • Colofon
  • Opties
    Gebruik
    • Download als PDF
    • Alle download opties
    • Kopieer arrangement
    Weergave
    • Menu links
    • Geen menu
    • Menu onder voor digibord
  • wikiwijs-logo
    • Over Wikiwijs
    • Wikiwijs Updates
    • Disclaimer
    • Privacy
    • Cookies
    Wikiwijs is een dienst van

Kennisbank Biologie tweede fase

Kennisbank Biologie tweede fase

Inleiding

Kennisbank biologie 
Welkom bij de Kennisbank biologie. 
Op deze site vind je de theorie bij de Stercollecties biologie h45 en v456. 

Kies hiernaast één van de hoofdstukken en kies vervolgens een onderdeel uit de Kennisbank. Het item opent zich in een popup. 
Bij ieder item vind je ook een toets met open en gesloten vragen over de stof uit de Kennisbank. Van de toetsen kan de voortgang worden bijgehouden. Je moet dan wel ingelogd zijn.

Deze Kennisbank is het best te bekijken met: 
Google Chrome, Mozilla Firefox of Safari 

Veel succes.

Colofon

Het arrangement Kennisbank Biologie tweede fase is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
2025-10-09 20:16:04
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
Leerinhoud en doelen
Biologie;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Trefwoorden
leerlijn, reangeerbare, rearrangeerbare leerlijn

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Aanval en verdediging

https://maken.wikiwijs.nl/104686/Aanval_en_verdediging

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Ademhaling

https://maken.wikiwijs.nl/104376/Ademhaling

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Afweer

https://maken.wikiwijs.nl/104687/Afweer

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Afweer bij planten

https://maken.wikiwijs.nl/104689/Afweer_bij_planten

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Bloed

https://maken.wikiwijs.nl/104422/Bloed

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Bouw en functie van nucleïnezuren

https://maken.wikiwijs.nl/104588/Bouw_en_functie_van_nucle_nezuren

VO-content - Kennisbanken. (2016).

Bouw van cellen

https://maken.wikiwijs.nl/93531/Bouw_van_cellen

VO-content - Kennisbanken. (2016).

Cellen van drie domeinen

https://maken.wikiwijs.nl/93532/Cellen_van_drie_domeinen

VO-content - Kennisbanken. (2017).

De kern van de zaak

https://maken.wikiwijs.nl/104654/De_kern_van_de_zaak

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Dilemma´s

https://maken.wikiwijs.nl/104622/Dilemma_s

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Elementen en verbinding

https://maken.wikiwijs.nl/104440/Elementen_en_verbinding

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Energie

https://maken.wikiwijs.nl/104441/Energie

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Erfelijkheid en toepassingen

https://maken.wikiwijs.nl/104656/Erfelijkheid_en_toepassingen

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Evolutie en gedrag

https://maken.wikiwijs.nl/104490/Evolutie_en_gedrag

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Evolutietheorieën

https://maken.wikiwijs.nl/104735/Evolutietheorie_n

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Gedrag algemeen

https://maken.wikiwijs.nl/104485/Gedrag_algemeen

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Genomics

https://maken.wikiwijs.nl/104590/Genomics

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Het hart

https://maken.wikiwijs.nl/104423/Het_hart

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Het immuunsysteem

https://maken.wikiwijs.nl/104688/Het_immuunsysteem

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Het ontstaan van het leven

https://maken.wikiwijs.nl/104731/Het_ontstaan_van_het_leven

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Het zenuwstelsel

https://maken.wikiwijs.nl/104498/Het_zenuwstelsel

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Homeostase op niveau van cel en molecuul

https://maken.wikiwijs.nl/104566/Homeostase_op_niveau_van_cel_en_molecuul

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Homeostase op organisme niveau

https://maken.wikiwijs.nl/104567/Homeostase_op_organisme_niveau

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Hormonale regeling

https://maken.wikiwijs.nl/93616/Hormonale_regeling

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Hormonen en homeostase

https://maken.wikiwijs.nl/104565/Hormonen_en_homeostase

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Kinderloos

https://maken.wikiwijs.nl/93618/Kinderloos

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Klassieke en moderne biotechnologie

https://maken.wikiwijs.nl/104621/Klassieke_en_moderne_biotechnologie

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Kringlopen in de natuur

https://maken.wikiwijs.nl/104465/Kringlopen_in_de_natuur

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Landbouw en kringlopen

https://maken.wikiwijs.nl/104466/Landbouw_en_kringlopen

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Lever

https://maken.wikiwijs.nl/104362/Lever

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Man en vrouw

https://maken.wikiwijs.nl/93614/Man_en_vrouw

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Mendeliaanse genetica

https://maken.wikiwijs.nl/104655/Mendeliaanse_genetica

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Mensen houden van dieren

https://maken.wikiwijs.nl/104491/Mensen_houden_van_dieren

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Nieren

https://maken.wikiwijs.nl/104361/Nieren

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Omstandigheden

https://maken.wikiwijs.nl/104442/Omstandigheden

VO-content - Kennisbanken. (2016).

Omstandigheden in een ecosysteem

https://maken.wikiwijs.nl/93116/Omstandigheden_in_een_ecosysteem

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Ontwikkeling

https://maken.wikiwijs.nl/93615/Ontwikkeling

VO-content - Kennisbanken. (2016).

Ontwikkeling van ecosystemen

https://maken.wikiwijs.nl/93120/Ontwikkeling_van_ecosystemen

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Ontwikkeling van het leven

https://maken.wikiwijs.nl/104732/Ontwikkeling_van_het_leven

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Ordening van soorten

https://maken.wikiwijs.nl/104733/Ordening_van_soorten

VO-content - Kennisbanken. (2016).

Populaties in een ecosysteem

https://maken.wikiwijs.nl/93118/Populaties_in_een_ecosysteem

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Prikkels van binnen en van buiten

https://maken.wikiwijs.nl/104486/Prikkels_van_binnen_en_van_buiten

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Regeling algemeen

https://maken.wikiwijs.nl/104564/Regeling_algemeen

VO-content - Kennisbanken. (2016).

Relaties tussen soorten

https://maken.wikiwijs.nl/93117/Relaties_tussen_soorten

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Replicatie en celcyclus

https://maken.wikiwijs.nl/104589/Replicatie_en_celcyclus

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Seksualiteit

https://maken.wikiwijs.nl/93617/Seksualiteit

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Sociaal gedrag

https://maken.wikiwijs.nl/104489/Sociaal_gedrag

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Spieren in beweging

https://maken.wikiwijs.nl/104499/Spieren_in_beweging

VO-content - Kennisbanken. (2016).

Stabiliteit van een ecosysteem

https://maken.wikiwijs.nl/93119/Stabiliteit_van_een_ecosysteem

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Transport

https://maken.wikiwijs.nl/104408/Transport

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Transportstromen bij planten

https://maken.wikiwijs.nl/104461/Transportstromen_bij_planten

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Uitscheiding

https://maken.wikiwijs.nl/104360/Uitscheiding

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Vertering

https://maken.wikiwijs.nl/104324/Vertering

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Voeding

https://maken.wikiwijs.nl/104323/Voeding

VO-content - Kennisbanken. (2021).

Voedselketen en voedselweb

https://maken.wikiwijs.nl/104464/Voedselketen_en_voedselweb

VO-content - Kennisbanken. (2016).

Vorm en functie van cellen

https://maken.wikiwijs.nl/93533/Vorm_en_functie_van_cellen

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Weefsels en organen in zaadplanten

https://maken.wikiwijs.nl/104460/Weefsels_en_organen_in_zaadplanten

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Wie bepaalt het gedrag

https://maken.wikiwijs.nl/104487/Wie_bepaalt_het_gedrag

VO-content - Kennisbanken. (2017).

Zintuigen

https://maken.wikiwijs.nl/104497/Zintuigen

Kennisbank Biologie tweede fase
nl
VO-content
2025-10-09 20:16:04
De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Biologie
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/2b363227-8633-4652-ad57-c61f1efc02c8
leerling/student
leerlijn, reangeerbare, rearrangeerbare leerlijn

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

  • pdf
  • json
  • IMSCP package

Metadata

  • Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

  • IMSCC package

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

Sluiten