Samenstelling van botten

Samenstelling van botten

Introductie

Bekijk het filmpje:

 

 

In het filmpje zie je een baby die zijn voeten in zijn mond steekt.

Waarom kunnen veel baby's dat wel en de meeste ouderen niet?

Wat maakt botten soepel en wat maakt botten stijf?

Op deze vragen ga je antwoord geven in deze opdracht.

Video lenige baby

Opdrachten

Opdracht 1

Bekijk het filmpje onderaan deze pagina.

Bestudeer daarna de informatie over de samenstelling van de botten en beantwoord vervolgens de vijf vragen.

 

Kalk en lijmstof

Je geraamte moet wel tegen een stootje kunnen en dus stevig zijn. De botten zijn daarom erg hard en zo sterk als staal.

Een bot bestaat gewoonlijk uit been en voor de geboorte uit kraakbeen. Enkele botten zoals in je neus en oorschelp blijven uit kraakbeen bestaan. Been bestaat uit beencellen, kalk en lijmstof.

Kalk ken je vast wel, want stoepkrijt is ook van kalk.

Kalk is stevig, maar ook broos. Als je een stukje stoepkrijt probeert te buigen, breekt het.

Lijmstof is net een soort gum. Het is gemakkelijk in elkaar te drukken, maar veert daarna weer terug. Stevig is deze lijmstof dus niet, maar wel erg soepel. Ook is het kleverig: vroeger maakte men er lijm van (beenderlijm).

Kalk en lijmstof zorgen samen voor een stabiel skelet, zodat het lichaam zijn vorm behoudt.

 

VRAGEN

1. Waaruit bestaat hard bot?                                                        Kies uit: kraakbeen, been en kalk

2. Wat is van kalk gemaakt?                                                        Kies uit: stoepkrijt, waspoeder en gum.

3. Welke twee eigenschappen passen bij lijmstof?                      Kies uit: broos, soepel en terugverend

4. Wat is een voorbeeld van een zacht bot bij een volwassene? Kies uit: oorschelp, staartbeentje en borstbeen

5. Welke twee stoffen zorgen samen voor een stevig skelet?     Kies uit: beencellen, lijmstof en kalk.

Video sterke botten

opdracht 2

In de tekst hieronder ontbreekt nog een aantal woorden. Vul steeds het juiste woord in

Een baby kan gemakkelijk zijn eigen __(1)_____ in de mond steken.

De botten van baby's zijn namelijk erg buigzaam en bestaat voor het grootste deel uit ___(2)____ . Kraakbeen is stevig, maar toch buigzaam.

Tijdens de groei als kind wordt steeds meer kraakbeen vervangen door ___(3)____ . In het begin bevat dit veel __(4)_____ .

Bij het ouder worden bestaat been steeds minder uit lijmstof en steeds meer uit ___(5)____. De botten worden daardoor steeds minder buigzaam en breken dan een stuk makkelijker.

Naarmate we ouder worden, ___(6)____ we steeds meer uit. Kraakbeen dat tussen de wervels van de __(7)_____ zit krimpt daardoor. Ook maken oude mensen minder bot aan dan er wordt afgebroken, waardoor botten ___(8)____ worden.

Slechter wordende botten en minder kraakbeen tussen de wervels betekent dat de botten dichter op elkaar komen te zitten en dat de __(9)_____ van de wervelkolom afneemt. Dit zorgt ervoor dat oude mensen ___(10)____ .

Beschikbare keuzes:

kalk, slechter, lijmstof, tenen, ruggengraat, lengte, drogen, krimpen, kraakbeen, been

Opdracht 3

Bekijk de grafiek hieronder.

In de grafiek zie je hoe het percentage lijmstof en kalk in je botten verandert als je ouder wordt.

1. Welke lijn geeft het percentage kalk weer?

2. En welke lijn het percentage lijmstof?

 

 

Opdracht 4

Welk stofje in je botten zorgt er voor dat de benen toch zo soepel zijn?

VRAAG: Wat denk je dat het antwoord is op deze vraag?

 

Stap 1: Julia gaat een proefje doen. Ze heeft nodig:

  • (verdund) zoutzuur
  • botje (kip)
  • tang/pincet
  • potje
  •  

Stap 2: Ze schenkt (verdund) zoutzuur in het potje.

 

Stap 3: Ze doet het botje in het potje met zoutzuur.

 

Stap 4

Ze schrijft op een briefje 'Pas op'.
en legt het briefje bij het potje.

En nu één dag wachten.....

 

Stap 5:

Ze doet handschoenen aan en haalt het botje met een tangetje uit het zoutzuur.

Ze spoelt het botje af.

 

Stap 6: Ze buigt het botje.

VRAGEN


1. Wat neemt ze waar?

2. Wat is haar conclusie?

3. Kun je de conclusie verklaren?

 

Opdracht 5

Maak een mindmap van paragraaf 2. Elk groepje presenteert aan het eind van de les jullie mindmap.

  • Het arrangement Samenstelling van botten is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Silvia Drent
    Laatst gewijzigd
    2016-11-22 19:49:53
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Leerniveau
    HAVO 1; VWO 1;
    Leerinhoud en doelen
    Biologie;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    lenige baby
    http://maken.wikiwijs.nl/bestanden/500482/teen_in_de_mond.mp4     		Video
    sterke botten
    http://www.schooltv.nl/video/popup/samenstelling-bot-sterke-botten-maar-niet-te-zwaar/     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van