Samenstellingen

Een samenstelling is een woord dat uit twee of drie woorden bestaat.
In het Nederlands schrijf je deze woorden aan elkaar vast.

Voorbeeld

fiets + sleutel = fietssleutel;
operatie + kamer = operatiekamer;
rode wijn + glazen = rodewijnglazen (niet: rode wijnglazen);
lange afstand + loper = langeafstandsloper (niet: lange afstandsloper);
water + leiding = waterleiding.

Kenmerken van een samenstelling:

het zelfstandig naamwoord is het belangrijkste deel;
de meeste samenstellingen met een zelfstandig naamwoord zijn als kern ‘rechtshoofdig’, het rechterwoord in de samenstelling is de kern van het samengestelde woord.

Voorbeeld

Een fietssleutel is een soort sleutel.
Een operatiekamer is een soort kamer.
Een waterleiding is een soort leiding.
Leidingwater is een soort water.

Niet elke samenstelling heeft een zelfstandig naamwoord als kern. Soms is het tweede deel van de samenstelling een bijvoeglijk naamwoord:

brood + mager = broodmager;
ijzer + sterk = ijzersterk;
licht + blauw = lichtblauw;
kots(en) + misselijk = kotsmisselijk;
wel + bekend = welbekend.

Hierbij heeft het eerste deel van de samenstelling een versterkende werking: ijzersterk betekent: zeer sterk, kotsmisselijk betekent: heel erg misselijk.
In het Nederlands schrijf je samenstellingen meestal aan elkaar, maar soms gebruik je een koppelteken voor de leesbaarheid of bij klinkerbotsing.

Voorbeeld

stro + pop = stropop of stro-pop;
niet + officieel = niet-officieel;
minister + president = minister-president;
diploma + uitreiking = diploma-uitreiking.

Colofon

Het arrangement Samenstellingen is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: VO-content
Laatst gewijzigd: 2025-08-16 15:54:15
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting: De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
Leerinhoud en doelen: Nederlands;
Eindgebruiker: leerling/student
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
Trefwoorden: kennisbank, leerlijn, rearrangeerbare

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

Samenstellingen

Downloaden

Metadata

LTI

Arrangement

IMSCC package

Voor developers