Inleiding
In dit onderwijsservicedocument wordt er voor de mbo-kwalificaties Mbo-Verpleegkundige, Verzorgende-IG en Helpende Zorg en Welzijn de koppeling gelegd tussen competenties voor ouderenzorg, genoemde kwalificaties en beschikbare bronnen over ouderenzorg. Het document geeft mbo-onderwijs handvatten en bronnen om de noodzakelijke onderdelen over ouderen in het curriculum te implementeren.
1 Zorgverlener
1.1 Demografische ontwikkelingen
Omschrijving
Heeft kennis van demografische ontwikkelingen, landelijk en mondiaal.
(1.3 demografische kenmerken, zoals levensverwachting, statistische gegevens, invloed omgevingsvariabelen, genetica, woonsituatie ouderen, sociaaleconomische situatie ouderen en relatie met gezondheid, allochtone ouderen)
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1 V&V
Leermiddelen ouderenzorg
- Rapport ‘Naar nieuwe zorg en zorgberoepen, de contouren’ van Dr. M. Kaljouw en Dr. K. van Vliet, www.rijksoverheid.nl
Zoekterm: naar nieuwe zorg en zorgberoepen
- Feiten en cijfers, www.ouderenfonds.nl
Zoekterm: feiten en cijfers
1.2 Verouderingstheorieën
Omschrijving
Heeft kennis van verouderingstheorieën
(1.3 biologische, psychische, sociale en functionele veroudering en levensloop(verhalen))
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: P2-K1
Leermiddelen ouderenzorg
1.3 Maatschappelijke, politieke en juridische ontwikkelingen
Omschrijving
Heeft kennis van de maatschappelijke, politieke en juridische ontwikkelingen ten aanzien van de oudere in de maatschappij en kan deze in een historisch perspectief plaatsen
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1 V&V
Leermiddelen ouderenzorg
1.4 Basisprincipes van veroudering
Omschrijving
Heeft kennis van de basisprincipes van veroudering paraat: anatomie, fysiologie, psychologie.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W1, B1-K1-W2, B1-K1-W4, B1-K1-W5, B1-K1 V&V
Leermiddelen ouderenzorg
- Ouderdomspak kan inspireren bij ontwikkelen voor senioren, www.neprom.nl
Zoekterm: ouderdomspak
- Anatomie van de hersenen, zie www.btsg.nl
- 3D body google, zie www.zygotebody.com
- Boek ‘Anatomie en fysiologie van de mens. Kwalificatieniveau 4 MBO’, L.L. Kirchmann, 1997
1.5 Specifieke geriatrische en gerontopsychiatrische problemen
Omschrijving
Heeft kennis van de specifieke geriatrische en gerontopsychiatrische problemen die samengaan met het ouder worden en de risico's die deze met zich mee brengen (1.3 geriatrische problematiek (geriatric giants), zoals eenzaamheid, verslavingsproblematiek, ondervoeding en obesitas, dehydratie, incontinentie, valproblematiek, mobiliteit beperkingen, vermoeidheid, slaap/waak problematiek, zintuigelijke problematiek, polyfarmacie, spierkrachtverlies en sarcopenia, functieverlies, kwetsbaarheid, mondzorgproblematiek, overbelaste mantelzorg, gedragsproblematiek en angststoornissen, 1.3 complicaties bij een ziekte of aandoening die bij ouderen veel voorkomen en specifieke aandacht behoeven, zoals pijn, delier, decubitus, pneumonie, blaasontsteking)
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W1 t/m 10 en V&V, P2-K1 V&V
Leermiddelen ouderenzorg
- NHG-standaard Decubitus, www.nhg.org
Zoekterm: NHG-standaard Decubitus
- Alfabetisch overzicht meetinstrumenten, handreiking.ysis.nl
Zoekterm: alfabetisch overzicht meetinstrumenten
- Mondzorg, www.zorgvoorbeter.nl
Zoekterm: richtlijnen mondzorg
- Richtlijnen, www.verenso.nl
Zoekterm: richtlijnen
- Voorkom overbelaste mantelzorgers, www.vilans.nl
Zoekterm overbelaste mantelzorgers
- Meetinstrumenten (over)belasting mantelzorger, zie www.vilans.nl
- Gun overbelaste mantelzorgers adempauze, www.movisie.nl
Zoekterm: overbelaste mantelzorgers
- Overbelasting bij mantelzorgers voorkomen, www.expertisecentrummantelzorg.nl
Zoekterm: overbelasting
- Risicosignalering, zie www.zorgvoorbeter.nl
- Quickscan langdurige zorg en eenzaamheid, zie www.eenzaam.nl
- Ouderentijd, www.ouderentijd.nl
1.12 Zorgleefplan
Omschrijving
Kan een zorgleefplan opstellen in samenspraak met de oudere en de mantelzorger.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W3
Leermiddelen ouderenzorg
2 Communicator
2.1 Veranderingen van de zintuigen
Omschrijving
Heeft kennis van de veranderingen van de zintuigen als gevolg van het ouder worden en de betekenis daarvan de voor de communicatie.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1 V&V
Leermiddelen ouderenzorg
2.2 Adequate hulpmiddelen bij zintuiglijke problemen
Omschrijving
Heeft kennis van de veranderingen van de zintuigen als gevolg van het ouder worden en de betekenis daarvan de voor de communicatie.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W7
Leermiddelen ouderenzorg
2.3 Psychosociale benadering
Omschrijving
Heeft kennis van specifieke psychosociale benaderingen voor het omgaan met mensen met dementie.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1 V&V, B1-K1-W6, B1-K1-W8
Leermiddelen ouderenzorg
2.4 Zorgtechnologie
Omschrijving
Heeft kennis van de nieuwe ontwikkelingen voor ondersteuning van ouderen met behulp van zorgtechnologie (2.3 ICT in de zorg, zoals EPD, zorg op afstand, e-health en domotica).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1 V&V, B1-K2-W1
Leermiddelen ouderenzorg
2.5 Houding ten aanzien van ouderen
Omschrijving
Is zich bewust van de eigen houding ten aanzien van ouderen en weet wat het begrip ageisme inhoudt (2.3 ageisme en stereotypering)
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1: Typerende beroepshouding, B1-K2-W1
3 Samenwerkingspartner
3.1 Rol, deskundigheid en bevoegdheden
Omschrijving
Heeft kennis van de eigen rol, deskundigheid en bevoegdheden en die van andere zorgverleners die te maken hebben met de zorg voor ouderen (3.3 beroepsprofiel 2020).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W9, B1-K2-W1, B1-K2-W2
Leermiddelen ouderenzorg
3.2 Kennis van de sociale kaart
Omschrijving
Heeft kennis van de sociale kaart gericht op de zorg voor ouderen (3.3 sociale kaart).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1 V&V
Leermiddelen ouderenzorg
3.3 Mantelzorger
Omschrijving
Heeft kennis van de specifieke problematiek van de mantelzorger van de oudere zorgvrager.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W1, B1-K1-W2, B1-K1-W4
Leermiddelen ouderenzorg
3.4 Samenwerken met mantelzorgers
Omschrijving
Kan samenwerken met ouderen en hun mantelzorgers/vertegenwoordigers en waar mogelijk met andere informele zorgverleners (3.3 samenwerkingsvaardigheden).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2-W2
Leermiddelen ouderenzorg
3.5 Ketenzorg
Omschrijving
Kan goed gebruikmaken van de expertise van andere hulpverleners en weet die op tijd te consulteren of kan tijdig verwijzen (3.3 ketenzorg, zorgpaden en andere bestaande zorgprogramma's).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W9, B1-K2-W2
Leermiddelen ouderenzorg
4 Reflectieve Evidence Based Practice professional
4.1 Richtlijnen, protocollen en EBP interventies
Omschrijving
Kan de eigen deskundigheid op peil houden (4.3 specifieke zoektermen relevant voor artikelen betreffende zorg voor ouderen; actuele publicaties betreffende de zorg aan ouderen van peer reviewed bladen; richtlijnen en protocollen en EBP-interventies: gevalideerde en betrouwbare meetinstrumenten).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2-W1, B1-K2-W3
Leermiddelen ouderenzorg
'Verpleegkundigen hebben grote impact', www.nursing.nl
Zoekterm: evidence based practise
4.2 Deskundigheidsbevordering
Omschrijving
Kan een bijdrage leveren aan intercollegiale deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2-W2
Leermiddelen ouderenzorg
4.3 Begeleider
Omschrijving
Kan aankomend beroepsbeoefenaren in de zorg begeleiden.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2-W4
Leermiddelen ouderenzorg
Coaching, zie www.coachy.nl
4.4 Communicatievaardigheden
Omschrijving
Heeft communicatievaardigheden, speciaal voor ICT, sociale media en zorg op afstand.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1 V&V
5 Gezondheidsbevorderaar
5.1 Gezond ouder worden
Omschrijving
Heeft kennis van het begrip gezond ouder worden (5.3 Healthy Ageing/gezond ouder worden).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W7
5.2 Leefstijlgerichte preventie
Omschrijving
Heeft kennis van leefstijlgerichte preventie bij ouderen.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W7
Leermiddelen ouderenzorg
Leefstijlgerichte preventie ingebed in de zorg, www.zonmw.nl
Zoekterm: leefstijlgerichte preventie
5.3 Voorkomen van complicaties
Omschrijving
Heeft kennis van het voorkomen van complicaties als gevolg van de zorgsituatie.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W4
5.4 Cultuursensiviteit
Omschrijving
Heeft kennis van cultuurgebonden opvattingen over ouder worden (5.3 interculturele zorgaspecten, cultuursensitiviteit).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1: Typerende beroepshouding, B1-K1 V&V, P3-K1-W3, P4-K1-W3
5.5 Preventie ouderenproblematiek
Omschrijving
Heeft kennis van meetinstrumenten om kwetsbare ouderen te kunnen identificeren (5.3 Toolkit voor preventie ouderenproblematiek, zoals U-Care, Easy care of Toolkit effectieve ouderenzorg).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W1, B1-K1-W2, B1-K1-W4
Leermiddelen ouderenzorg
6 Organisator
6.1 Transities van zorg
Omschrijving
Heeft kennis van de risico’s die transities van zorg meebrengen, zoals ziekenhuisopname en –ontslag en verpleeghuisopname (6.3 transities in de zorg).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2
Leermiddelen ouderenzorg
Van thuis naar verpleeghuis, zie www.invoorzorg.nl
6.2 Veilige zorg
Omschrijving
Heeft kennis van actuele voorschriften ten aanzien van veilige zorg aan ouderen (6.3 VMS-beleid, Nationaal Programma Ouderenzorg).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W5, B1-K2-W3
Leermiddelen ouderenzorg
6.3 Wet- en regelgeving
Omschrijving
Heeft kennis van wet- en regelgeving gericht op de oudere mens in de samenleving en van de ontwikkelingen op dit terrein (6.3 AOW, WMO, AWBZ, WGBO, ZVW).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2-W1, B1-K1 V&V
Leermiddelen ouderenzorg
6.4 Financiering van de zorg
Omschrijving
Heeft kennis van de financiering van de zorg voor ouderen en van de ontwikkelingen op dit terrein (6.3 financiering van de zorg aan ouderen).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W7, B1-K2-W1, P1-K1 V&V, P2-K1 V&V, P3-K1 V&V, P4-K1 V&V
Leermiddelen ouderenzorg
6.5 Ontwikkelingen wonen, zorg en welzijn
Omschrijving
Heeft kennis van de recente ontwikkelingen ten aanzien van wonen, zorg en welzijn (6.3 overheidsbeleid inzake ouderen).
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2-W1
Leermiddelen ouderenzorg
7 Professional en kwaliteitsbevorderaar
7.1 Reflecteren
Omschrijving
Kan reflecteren op het eigen handelen.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K1-W1 en B1-K1-W3
Leermiddelen ouderenzorg
Tools, zie www.reflectiesite.nl
7.2 Werkomstandigheden
Omschrijving
Kan opkomen voor goede werkomstandigheden.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2
Leermiddelen ouderenzorg
Arboportaal, www.arboportaal.nl
7.3 Zorgvuldigheid
Omschrijving
Kan middelen en materialen zorgvuldig en kostenbewust gebruiken.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2-W3
Leermiddelen ouderenzorg
Thuisleefgids, www.thuisleefgids.nl
7.4 Visie
Omschrijving
Kan werken vanuit een visie op ‘goede zorg’.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2-W1
7.5 Grenzen bewaken
Omschrijving
Kan de eigen professionele grenzen bewaken.
Kwalificatie mbo-verpleegkundige
Te koppelen aan: B1-K2-W1
Leermiddelen ouderenzorg
