Van cel tot orgaanstelsel

Van cel tot organisme

Als je inzoomt op een organisme, zie je steeds kleinere eenheden. 
Van groot naar klein is dat: organisme, orgaanstelsel, orgaan, weefsel, cel. 

Video: Van cel tot stelsel

Van cel tot stelsel

Orgaanstelsel

De mens bestaat uit veel verschillende orgaanstelsels.

Bloedvatenstelsel Ademhalingsstelsel Verteringsstelsel Uitscheidingsstelsel

Voortplantingsstelsel man Spierstelsel Botstelsel / skelet Hormoonstelsel

 
Voortplantingsstelsel vrouw Zenuwstelsel Zintuigstelsel  

 

Bloedvatenstelsel

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het bloedvatenstelsel.

Het bloedvatenstelsel bestaat onder andere uit het hart, de aorta en de aderen. 

Hart:
Pompt bloed door het lichaam.

Aorta:
Grootste slagader, voert zuurstofrijk bloed naar het lichaam. In een afbeelding is zuurstofrijk bloed meestal rood.

Holle ader:
Voert zuurstofarm bloed terug naar het hart. In een afbeelding is zuurstofarm bloed meestal blauw.

Ademhalingsstelsel

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het ademhalingsstelsel.

Onderdelen van het ademhalingsstelsel zijn onder andere de luchtpijp, de bronchiën en de longen. 

Luchtpijp:
Stevige buis met kraakbeenringen waardoor de ingeademde lucht naar de longen gaat. De luchtpijp kan afgesloten worden door het strotteklepje.

Bronchie:
De luchtpijp vertakt in bronchiën naar de twee longen toe.

Long:
In de long zitten longblaasjes. Daar vindt de gasuitwisseling plaats. Zuurstof wordt opgenomen, koolstofdioxide uitscheiden.

Verteringsstelsel

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het verteringsstelsel.

Drie organen die deel uit maken van het verteringsstelsel zijn de slokdarm, de maag en de dunne darm. 

Slokdarm:
Voert via peristaltische bewegingen voedsel van de mond naar de maag.

Maag:
Gespierd orgaan in de buikholte waarin het voedsel tijdelijk wordt opgeslagen en verteringssappen worden afgescheiden.

Dunne darm:
In de ongeveer 6 meter lange dunne darm vindt vertering plaats en worden voedingsstoffen door het bloed opgenomen.

Uitscheidingstelsel

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het uitscheidingsstelsel.

Dit stelsel zorgt ervoor dat vieze of schadelijke stoffen uit het lichaam worden verwijderd. 

Tot het uitscheidingsstelsel behoren de nieren, de urineleider, de blaas en de plasbuis. 

Voortplantingsstelsel man

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het voortplantingsstelsel van de man.

Onder andere de zaadleiders, de eikel en de balzak maken deel uit van dit stelsel.

Zaadleider:
Vanaf de zaadballen lopen de zaadleiders naar boven. Ze passeren de zaadblaasjes en de prostaat. Die maken zaadvocht. Zaadvocht en zaadcellen samen vormen sperma.

Eikel:
Punt van de penis met een dunne gladde huid die gevoelig is voor seksuele prikkels.

Balzak (scrotum):
In de balzak liggen de twee teelballen. In de teelballen worden zaadcellen gemaakt. Hormonen bevorderen de productie van zaadcellen.

Spierstelsel

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het spierstelsel.

Voorbeelden van spieren in dit stelsel zijn de biceps, de buikspier en de dijspier. 

Biceps:
Spier die het mogelijk maakt om je arm te buigen.

Buikspier:
Buikspieren beschermen de buikholte en maken bewegingen mogelijk.

Dijspier:
Heeft een belangrijke functie bij het lopen.

Botstelsel / skelet

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het botstelsel of beenderenstelsel.

Voorbeelden van botten zijn de ribben, de botten in de wervelkolom en het dijbeen. 

Rib:
Ribben beschermen de longen en het hart.

Wervelkolom:
De wervelkolom geeft stevigheid en beschermt het ruggenmerg.

Dijbeen:
Groot bot in het bovenbeen.

Hormoonstelsel

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het hormoonstelsel.

Het hormoonstelsel bestaat uit hormoonklieren. Deze klieren geven hormonen af aan het bloed. Je hebt hormonen die de groei beïnvloeden, je hebt hormonen die invloed hebben op de voortplanting en je hebt bijvoorbeeld hormomen die effect hebben op de stofwisseling.
In de afbeelding zie je de ligging van enkele hormoonklieren.

Voortplantingsstelsel vrouw

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het voortplantingsstelsel van de vrouw.

Onderdelen van dit stelsel zijn onder andere de baarmoeder, de eierstok en de vagina. 

Baarmoeder:
De baarmoeder is zo groot als een kleine vuist. De wand van de baarmoeder bestaat uit spieren plus een slijmlaag. De baarmoeder is hol. De holte staat in verbinding met de vagina. In de baarmoeder kan een bevruchte eicel uitgroeien tot een baby.

Eierstok:
De twee eierstokken zijn ongeveer zo groot als een golfbal. In de eierstok worden eicellen gemaakt. Bij meisjes vanaf ongeveer elf jaar wordt er elke maand een eicel rijp.

Vagina:
De vagina (schede) verbindt de baarmoeder met de buitenwereld.
De vagina is het geboortekanaal waardoor de baby geboren kan worden.

Zenuwstelsel

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het zenuwstelsel.

De hersenen, de ruggenmerg en de zenuwen maken deel van het zenuwstelsel.

Hersenen:
Deel van het centrale zenuwstelsel in de schedelholte.

Ruggenmerg:
Deel van het centrale zenuwstelsel binnen de wervelkolom.

Zenuw:
Bundel uitlopers van zenuwcellen, omgeven door bindweefsel. 

Zintuigstelsel

Een voorbeeld van een orgaanstelsel is het zintuigstelsel.

Het zintuigstelsel zorgt ervoor dat we de buitenwereld kunnen waarnemen. 

Gezichtszintuigen:
Ligging: ogen.
Adequate prikkel: licht.

Gehoorzintuigen:
Ligging: oren.
Adequate prikkel: geluid.

Reukzintuigen:
Ligging: neus.
Adequate prikkel: geur.

Smaakzintuigen:
Ligging: mond/tong.
Adequate prikkel: zoet, zout, zuur, bitter en umami

  • Het arrangement Van cel tot orgaanstelsel is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    24-08-2018 15:29:36
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
    Leerinhoud en doelen
    Biologie;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    leerlijn, rearrangeerbare, rearrangeerbare leerlijn

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Wikiwijs is een dienst van