Zes groepen levensvragen
Leerdoelen
- Je hebt kennis gemaakt met de zes groepen levensvragen
- Je hebt inzicht in het gegeven dat iedere levensbeschouwing (voorlopige) antwoorden geeft op de zes groepen levensvragen (kernvragen)
- Je hebt heeft inzicht in het gegeven dat de werkelijkheid vanuit verschillende 'kijken' benaderd kan worden
- Je hebt inzicht in het gegeven dat levensbeschouwing een steeds veranderend proces is
- Je hebt inzicht in het verschil tussen een persoonlijk en een gemeenschapplijke levensbeschouwing
- Je hebt kennis gemaakt met verschillende gemeenschappelijke levensbeschouwingen
Inleiding
Je maakt allerlei soorten zaken mee in het leven. Je sport, je zit op school, je hebt thuis een familie, een gezin en huisdieren, vrienden en vriendinnen en ga zo maar door. Over al deze zaken kun je levensvragen hebben en krijgen. Levensvragen zijn bijzondere vragen, je hebt namelijk je levensvisie nodig om er antwoord op te geven. Alle levensvragen zijn verdeeld over zes groepen levensvragen. De zes groepen levensvragen hebben allemaal een kernvraag.
De zes kernvragen zijn:
- Wat is belangrijk in het leven?
- Wie is de mens?
- Hoe leven mensen met elkaar samen?
- Wat is de betekenis van lijden en dood?
- Wat is tijd?
- Wat is de natuur?
De twee lessen gaan we de zes kernvragen verkennen. Dit doe je door verschillende opdrachten te maken. Voor deze opdrachten maak je een wordbestand aan. Deze sla je op in je map voor LEVO op je computer. Je maakt deze opdrachten individueel, maar je mag uiteraard soms ook met je klasgenoten overleggen.
Opdrachten
1. Wat is belangrijk in het leven?
Wat is belangrijk in het leven? Dat is de eerste groep levensvragen die we gaan behandelen. Levensvragen die je hierbij kunt bedenken zijn:
Hoe belangrijk is vriendschap voor jou?
Geloof jij in God?
Draait alles om geld in het leven?
Vind ik mijn vriendje of sport belangrijker?
Mensen over de hele wereld proberen antwoorden te vinden op dit soort vragen. Als iemand voor zichzelf een antwoord heeft gevonden op deze vraag dan noemen we dat een standpunt. Een ander woord voor standpunt is mening of visie. Het mag duidelijk zijn dat niet iedereen dezelfde mening of visie heeft op de vraag wat belangrijk is in het leven.
Naast de persoonlijke mening of visie van mensen is er ook nog een gemeenschappelijke mening of visie. Bijvoorbeeld in een levensbeschouwing. Zo hebben de religies christendom en islam als visie dat je op moet komen voor je medemens. Het humanisme vindt de eigen verantwoordelijkheid van de mens heel belangrijk.
Samengevat:
Een antwoord op deze levensvraag wordt een standpunt, mening of visie genoemd. Dit antwoord kan persoonlijk maar ook gemeenschappelijk zijn. Bijvoorbeeld in religies.
Opdracht 1:
We gaan oefenen met het herkennen van de levensvragen die bij de kernvraag: 'Wat vind ik belangrijk in het leven?' horen. Hieronder staan drie oefeningen. Schrijf de antwoorden in een word-documentje. (Vergeet het bestandje niet op te slaan!!!)
1a. Wat vinden Fat Joe en Lil Wayne belangrijk in het leven? Wat vind jij daar van?
1b. Wat vinden deze man en vrouw belangrijk in het leven? Wat vind jij daar van?
1c. Zoek zelf een filmpje wat aangeeft wat jij belangrijk vindt in jouw leven.
2. Wie is de mens?
En dat is nu precies de volgende levensvraag wie is de mens?
Deze vraag stellen mensen niet alleen over elkaar maar ook over zichzelf. Wat voor karakter heb ik? Ben ik meegaand of drijf ik graag mijn eigen zin door? En wat ook belangrijk is, wat voor mens wil ik eigenlijk zijn?
Levensvragen die je hierbij kunt bedenken zijn:
Ben ik een klier?
Hoe zien andere mensen mij?
Waarom word ik zo snel boos?
Wie is de mens? Wie ben je zelf? Waarin zijn mensen hetzelfde? Wat voor mens wil je zijn? Daar gaat bij deze groep vragen over.
Opdracht 2:
Maak de onderstaande testjes. Vertel van elke test de uitslag. Geef aan of jij het daar wel of niet mee eens bent en waarom.
Test: Ben jij geduldig? en Ben jij bot?
Leerling, havo/vwo, deel 1, Hoofdstuk 1, paragraaf 3 zes groepen levensvragen
3. Hoe leven mensen met elkaar samen?
Iedereen is vrij
Mijn vriendin Olga heeft moeite met hoe nieuwe Nederlanders zich in Nederland gedragen. Ze vindt dat ze zich onvoldoende aanpassen, zoals andere kleding dragen, geen Nederlands praten, meisjes die niet hun eigen huwelijkspartner kunnen kiezen, enzovoorts. Olga vindt dat de overheid strenger moet zijn voor deze mensen.Ik vind dat nieuwe Nederlanders zich aan de Nederlandse wet moeten houden. Dat moet iedereen. Maar voor de rest moet iedereen in Nederland vrij kunnen zijn. Iedereen mag doen en laten wat hij wil. De een laat zijn haar groeien, de ander scheert zich kaal en een derde draagt een hoofddoek. Dat moet kunnen want we leven in een vrij land. Sommige van hun waarden en normen kunnen voor ons een voorbeeld zijn, zoals de manier waarop veel jongeren met hun ouderen omgaan. Jongeren in Nederland kijken neer op ouderen en hebben er geen respect voor. Bij nieuwe Nederlanders is dat vaak anders, beter. Op een aantal punten kunnen wij veel leren van mensen met een buitenlandse achtergrond, en op een paar punten kunnen nieuwe Nederlanders veel leren van ons.
Overal waar mensen samenleven, worden levensvragen gesteld. Als mensen vanuit verschillende culturen samen gaan leven dan krijg je vanzelf levensvragen krijgen over de kernvraag: hoe moeten mensen met elkaar samenleven?
Voorbeelden van de levensvragen die voortkomen uit deze groeps levensvragen zijn;
- Vertel je je grootste geheimen aan je beste vriendin?
- Mag je discrimineren?
- Moeten wij hulp geven aan mensen in arme landen?
- Hoe kunnen we het best met elkaar samenleven?
- Is democratie beter dan een koninkrijk/monarchie?
Opdracht 3:
A: Zoek of schrijf een gedicht over samen leven.
B: Leg uit waarom je dit gedicht hebt gekozen (minimaal 50 woorden).
4. Wat is de betekenis van lijden en dood?
Eén van de ergste dingen die leerlingen kunnen overkomen is gepest worden. Dit voelt voor personen alsof ze er niet toe doen, soms gaat het zo ver dat leerlingen het leven niet meer zien zitten en zichzelf dood maken. Als je een dergelijke ervaring meemaakt ga je jezelf levensvragen stellen. Waarom wordt ik gepest? Waarom pesten mensen? Waarom doet pesten zo een pijn? Dit zijn levensvragen die voortkomen uit de groeps levensvragen; wat is de betekenis van lijden en dood?
Met lijden bedoelen we de negatieve gevoelens die mensen kunnen hebben naar aanleiding van bepaalde ervaringen. Het gaat dan om gevoelens als onvrede, pijn, onmacht en teleurstelling. Een belangrijk onderscheid is dat tussen lichamelijk - en geestelijk lijden. Een voorbeeld van lichamelijk lijden is de pijn die je voelt als je je knie stoot. Bij geestelijke pijn kun je denken aan het verliezen van een goede vriend of vriendin door een ongeluk.
Lijden en dood horen bij de mens, niemand ontkomt eraan. We krijgen in ons leven allemaal te maken met lijden, verdriet en dood. Daaruit vloeien levensvragen voort waar we geen antwoord op kunnen vinden.
Ook binnen de grote levensbeschouwingen tref je antwoorden aan op vragen over lijden en dood. Zo ziet een moslim lijden en dood vaak als een beproeving van Allah. Christenen geloven dat er eens een tijd komt waarin er geen lijden meer zal zijn. Een christen noemt dat het Rijk van God.
De vragen die voortvloeien uit ervaringen van lijden en dood vallen onder de groeps levensvragen; wat is de betekenis van lijden en dood?
Opdracht 4.
Bekijk het filmpje hierboven en beantwoord de onderstaande vragen.
a. Wat is het verschil tussen direct en indirect pesten?
b. Hoeveel procent van de jongeren pest zelf?
c. Wat zijn de gevolgen als je vaker gepest wordt?
d. Iedereen vindt dat pesten niet goed is. Waarom denk jij dat er dan toch nog gepest wordt?
5. Wat is tijd?
Typ in youtube eens de volgende termen in:
apocalypse
armageddon
Je zult zien dat je filmpjes krijgt die allemaal gaan over het einde van de wereld gaan. Het einde van de wereld is een thema wat in veel gemeenschappelijke levensbeschouwingen terug komt. Zo geloven christenen en moslims dat de wereld een keer ophoudt te bestaan en de gelovigen dan dichter bij God zullen leven. Hindoes en boeddhisten geloven dat er geen begin en geen eind bestaat. Elke levensbeschouwing heeft weer een ander antwoord op de groep levensvragen; wat is tijd? Vragen over verleden, heden of toekomst vormen samen de vijfde groep levensvragen: de vragen over tijd.
Enkele voorbeelden van vragen over tijd zijn:
Waar kom ik vandaan?
Hoe is de wereld ontstaan?
Waarom gaan leuke momenten zo snel voorbij?
Is er leven na de dood?
Zal er ooit een einde aan de wereld komen?
Bekijk en beluister op You Tube een aantal iedjes van Stef Bos
5. Schrijf zelf een gedichtje over tijd (minimaal 10 regels)
6. Wat is de natuur?
De laatste groep levensvragen gaat over de kernvraag: wat is natuur? Onder natuur verstaan we alles wat niet is gemaakt door de mens. Oerwouden, dieren, planten, de zee en ga zo maar door. Bij het zien en ervaren van de natuur, bijvoorbeeld tijdens een lange wandeling op vakantie stellen mensen zichzelf vragen over de natuur. Bijvoorbeeld;
Waarom is de natuur toch zo mooi?
Hoe moeten we omgaan met de natuur?
Is de natuur door (een) God geschapen?
Ook op een ander gebied bestaan er levensvragen over de natuur. Denk aan bijvoorbeeld de dieren. Op dit moment gaan we nogal respectloos om met dieren. Ook ervaringen met dieren roepen levensvragen bij ons op, denk aan vragen als;
Waarom eten we zoveel vlees?
Waarom zorgen we zo slecht voor dieren?
Is er een verschil tussen huisdieren en vee?
Is de mens een dier of staat hij daarboven?
B: Hoeveel aardbollen is er voor jouw levenstijl nodig? Wat vind je daarvan?
C:Hoe denk jij dat het komt dat de mens niet goed voor de aarde zorgt?
Opdrachten
Check of je alle opdrachten hebt gemaakt!!
De opdrachten maak je in een worddocument. Sla dit bestand op in je mapje: Levensbeschouwing.
Heb je nog geen mapje gemaakt, maak deze dan nu nog aan.
Vergeet het bestandje niet op te slaan!
Opdracht 1:
1a. Wat vinden Fat Joe en Lil Wayne belangrijk in het leven?
Wat vind jij daar van?
1b. Wat vinden deze man en vrouw belangrijk in het leven?
Wat vind jij daar van?
1c. Zoek zelf een filmpje wat aangeeft wat jij belangrijk vindt in jouw leven.
Opdracht 2:
Maak de testjes.
Vertel van elke test de uitslag.
Geef aan of jij het daar wel of niet mee eens bent en waarom.
Opdracht 3:
Zoek of schrijf een gedicht over samen leven. Leg uit waarom je dit gedicht hebt gekozen (50 woorden).
Opdracht 4.
Bekijk het filmpje beantwoord de onderstaande vragen.
a. Wat is het verschil tussen direct en indirect pesten?
b. Hoeveel procent van de jongeren pest zelf?
c. Wat zijn de gevolgen als je vaker gepest wordt?
d. Iedereen vindt dat pesten niet goed is. Waarom denk jij dat er dan toch nog gepest wordt?
Opdracht 5:
Bekijk en beluister een aantal filmpjes van Stef Bos op You Tube.
Schrijf zelf een kort gedichtje over tijd (minimaal 10 regels)
Opdracht 6:
Hoeveel aardbollen is er voor jouw levenstijl nodig? Wat vind je daarvan?
Hoe denk jij dat het komt dat de mens niet goed voor de aarde zorgt?
