Deze opdracht gaat over perspectief of 'Wie is de verteller?'.
Bekijk ter introductie onderstaande video.
In de volgende stappen lees je een aantal fragmenten en bekijkt video's van boeken van bekende Nederlandse schrijvers.
Centraal staat de vraag: Wat is het perspectief?
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
in eigen woorden vertellen welke perspectieven een schrijver kan gebruiken;
aangeven hoe je het perspectief in een tekst herkent;
toelichten wat daarvan de gevolgen voor de lezer en het verhaal kunnen zijn.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Bestudeer het Kennisbankitem 'Perspectief en verteller' en beantwoord de vragen.
Stap 2
Lees de tekst en bekijk de video van 'Kruistocht in spijkerbroek'. Bepaal wat hier het perspectief is.
Stap 3
Lees de tekst en bekijk de video van 'Kees de jongen'. Bepaal wat hier het perspectief is.
Stap 4
Lees de tekst en bekijk de video van 'De kleine blonde dood'. Bepaal wat hier het perspectief is.
Stap 5
Lees de tekst en bekijk de video van 'Oeroeg'. Bepaal wat hier het perspectief is.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de Kennisbank die hoort bij deze opdracht.
Eindopdracht
Schrijf alleen of met een klasgenoot een misdaadverhaal. Schrijf het verhaal vanuit een perspectief.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer één lesuur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Kennisbank
Perspectief en verteller
Bestudeer uit de Kennisbank het volgende onderwerp.
Heb je het boek Hersenschimmen gelezen?
Nee, lees dan hier hetboekverslag Hersenschimmenop de site Scholieren.com.
Bekijk ook de onderstaande videofragmenten.
Daarna beantwoord je vragen over het boekverslag en de video's.
Stap 2 - Thea Beckman
Lees de tekst en bekijk de video over het boek 'Kruistocht in spijkerbroek' van Thea Beckman.
Thea Beckman - Kruistocht in spijkerbroek
Hij zag hoe de man verwonderd naar zijn trui en spijkerbroek keek. Nu pas drong het tot Dolf door dat de ander nog maar een jongeman was. Hij had lange donkere haren, mooie bruine ogen en een gebruinde huid. Hij was gekleed in een groen overkleed met een leren riem om zijn middel, waaraan een schede met een korte dolk hing. Verder droeg hij bruine laarzen en naast hem lag een hoed - eigenlijk een hoog, groen dopje. Dolf vond dat hij er heel hip uitzag, als een wat vreemd uitgedoste student van de Amsterdamse universiteit.
Ze waren klaar met eten. Ezelman keek Dolf recht aan, wees toen op zijn eigen borst.
‘Leonardo,’ stelde hij zich voor. ‘Leonardo Fibonacci - da Pisa.’
‘Pisa?’ stamelde Dolf verwonderd. Hij was bang dat hij het niet goed had verstaan. Maar de ander knikte. Dolf voelde dat nu van hem ook werd verwacht dat hij zich voorstelde. Je geboorteplaats hoorde daar blijkbaar meteen bij. Dus zei hij, wijzend op zichzelf: ‘Rudolf Wega - van Amstelveen.’
Tegelijkertijd besefte hij dat hij nu wel moeilijkheden met de taal zou krijgen. Hij kende geen Frans, laat staan Frankisch! En in Latijn was hij ook geen licht ...
Bekijk ook het filmfragment.
Stap 3 - Theo Thijssen
Lees de tekst en bekijk het filmfragment van het boek 'Kees de jongen' van Theo Thijssen.
Theo Thijssen - Uit Kees de Jongen De zwembadpas
Het vriendje bracht van de gymnastiekvereniging een bijzonder rare manier van lopen mee: had-ie van een "voorwerker" geleerd. Als je 's goed opschieten wou; moest je voorover gaan lopen, net of je telkens víel, en dan maar met je armen zwaaien, heen en weer.
Op deze manier van lopen lei Kees zich speciaal toe; d'r hóórden wel gymnastiekpantoffeltjes bij, maar 't voornaamste was toch dat je armen heen en weer gingen.
Hij importeerde deze soort baaivangerij ook op school en had er veel succes mee. Weken lang zag je de jongens van dat school met ernstige gezichten de nieuwe loopmanier beoefenen. Als ze tussen twaalven en tweeën naar 't zwembad gingen, hadden ze altijd haast; en dan kwam het baaivangen goed te pas. De jongens vertelden elkaar tot in halve minuten, hoe kort het maar duurde, van school naar 't zwembad en gingen spreken van de "zwembadpas".
Voor Kees was de zwembadpas een geluk in 't leven. Als-ie soms een verre boodschap moest en als een onbeduidende jongen langs de gracht sukkelde, dan begon-ie inééns aan de zwembadpas; en waarachtig, hij zag zich nagekeken door menigeen.
Bekijk (tot 2:04) het filmfragment.
Stap 4 - Boudewijn Büch
Lees de tekst en bekijk het videofragment van het boek 'De kleine blonde dood' van Boudewijn Büch.
Boudewijn Büch - De kleine blonde dood Citaat 1: Als ik langs Artis fiets moet ik aan hem denken. (blz. 21)
Citaat 2: Bij de halteplaats Voorschoten/Aerdenhout moest ik denken aan dat huis aan de Voorschotense Voorstraat waar ik voor het eerst met een jongen een bed deelde en, uiteraard, aan mijn woonplaats Wassenaar. (blz. 22)
Citaat 3: ‘Ik heb veel vlaggen zien wapperen. Heel veel en dat waren allemaal vlaggen waaronder vreselijke dingen zijn gebeurd.’ (blz. 33)
Citaat 4: Een paar jaar na Micky’s dood stapte ik voor het eerst rond in het Stille-Zuidzeegebied. Ik moest-alweer-vaak aan hem denken. Hoe zou hij dat gevonden hebben? Ik zag vreemdsoortige dieren en mensen waarvan ik dacht: dit is toch hoogst eigenaardig! (blz. 25)
Bekijk ook het filmfragment.
Stap 5 - Hella Haasse
Lees de citaten en bekijk het videofragment over het boek 'Oeroeg' van Hella Haasse.
Hella Haasse - Oeroeg Citaat 1: “Oeroeg en ik, spelend en op speurtocht in de wildernis – Oeroeg en ik, gebogen over ons huiswerk, over postzegelverzamelingen en verboden boeken – Oeroeg en ik, onveranderlijk samen, in alle ontwikkelingsstadia van kind tot jonge man.” (blz. 5)
Citaat 2: “(…) maar hoe kon ik in weinig woorden uitleggen wie en wat Oeroeg was? Oeroeg was mijn vriend, vrijwel sinds mijn geboorte het enige levende wezen in mijn omgeving met wie ik iedere fase in mijn bestaan, iedere gedachte, iedere gewaarwording gedeeld had. En dat niet alleen. Oeroeg was meer. Oeroeg betekende – hoewel ik dat toen niet onder woorden kon brengen – het leven op en om Kebon Djati, de bergtochten, het spelen in de tuinen en op de stenen in de rivier, het reizen met de trein, het schoolgaan – het abc van mijn kinderleven.” (blz. 47)
Bekijk ook nu het filmfragment.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de Kennisbank die hoort bij deze opdracht.
Je schrijft alleen of samen met een klasgenoot een kort misdaadverhaal. Het verhaal is niet langer dan één vel A4. Het verhaal moet vanuit één perspectief verteld worden. De inhoud van het verhaal moet aansluiten bij het thema 'Mijn en dijn'. Let op dat het perspectief door het hele verhaal wordt gebruikt.
Klaar?
Lees je verhaal nog eens kritisch door. Laat het een klasgenoot ook nalezen. Lever het daarna in bij jullie docent.
Overleg met je docent of de beste verhalen in de klas kunnen worden voorgelezen.
Beoordeling
Jullie docent zal het verhaal beoordelen. Hij of zij let daarbij op:
Is het een afgerond spannend verhaal geworden?
Is duidelijk welk perspectief is gebruikt?
Is dat perspectief hier functioneel?
Zitten er geen taalfouten in het verhaal?
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Heb je de introductievideo bekeken?
Vond je de uitleg over perspectief duidelijk?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je in een tekst of filmfragment herkennen uit welk perspectief het is geschreven of gespeeld?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 1 uur met de opdracht bezig zou zijn. Had je voldoende tijd om alles te lezen en de video's te bekijken?
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Hebben jullie een spannend misdaadverhaal geschreven vanuit een bepaald perspectief?
Hebben jullie het verhaal nog voorgelezen in de klas?
Het arrangement Opdracht: Fictie - Perspectief vwo3 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema 'Mijn en dijn', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor vwo3. In deze opdracht ga je bezig met perspectieven. Je gaat in eigen woorden kunnen vertellen welke perspectieven een schrijver kan gebruiken. Ook kun je aangeven hoe je het perspectief herkent. Daarnaast moet je kunnen toelichten wat daarvan de gevolgen voor de lezer en het verhaal kunnen zijn. Als eindopdracht van deze opdracht schrijf je alleen of samen met een klasgenoot een kort misdaadverhaal.
Leerniveau
VWO 3;
Leerinhoud en doelen
Nederlands;
Begrijpen;
Interpreteren;
Literatuur;
Lezen van fictionele teksten en literaire teksten (Nederlands);
Deze opdracht hoort bij het thema 'Mijn en dijn', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor vwo3. In deze opdracht ga je bezig met perspectieven. Je gaat in eigen woorden kunnen vertellen welke perspectieven een schrijver kan gebruiken. Ook kun je aangeven hoe je het perspectief herkent. Daarnaast moet je kunnen toelichten wat daarvan de gevolgen voor de lezer en het verhaal kunnen zijn. Als eindopdracht van deze opdracht schrijf je alleen of samen met een klasgenoot een kort misdaadverhaal.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Deze opdracht gaat over perspectief of 'Wie is de verteller?'.
Lees de tekst en bekijk de video over het boek 'Kruistocht in spijkerbroek' van Thea Beckman.
Lees de tekst en bekijk het filmfragment van het boek 'Kees de jongen' van Theo Thijssen.
Lees de tekst en bekijk het videofragment van het boek 'De kleine blonde dood' van Boudewijn Büch.
Lees de citaten en bekijk het videofragment over het boek 'Oeroeg' van Hella Haasse.
