Extra: Zintuigen vmbo-b12

Extra: Zintuigen vmbo-b12

Extra: Zintuigen

Intro

Mensen kunnen zien, horen, ruiken, proeven en voelen.
Sommige dieren kunnen op andere manieren waarnemen.
Er zijn dieren met elektrische, magnetische en thermische zintuigen.
Bekijk dit filmpje:

Wat kan ik straks?

Hieronder zie je de leerdoelen staan die horen bij de opdracht zintuigen.
Na deze opdracht kan ik:

  • uitleggen dat waarnemen en reageren belangrijk zijn voor de voeding, verdediging en voortplanting van dieren.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap Activiteit
Stap 1 Je kunt in een opdracht vragen beantwoorden over de speciale oogfunctie van sommige dieren.
Stap 2 Je kunt na het kijken van een video vragen beantwoorden over de speciale zintuigen van een uil.
Stap 3 Je kijkt verschillende video's over superzintuigen en kunt hierover informatie uitwisselen met klasgenoten.
Stap 4 Je kijkt verschillende video's over superzintuigen en kunt hierover informatie uitwisselen met klasgenoten.
Afronding
Onderdeel Activiteit
Begrippenlijst Hier vind je de belangrijkste begrippen over zintuigen
Eindopdracht Je sluit deze opdracht af met het uitvoeren van een practicum en het maken van een onderzoeksverslag over dit practicum.
Terugkijken Je kijkt terug op deze opdracht


Tijd
Voor deze opdracht heb je 2-3 lesuren nodig.

Aan de slag

Stap 1: Welk dier ziet het beste?

Bekijk het filmpje. Lees voor je gaat kijken alvast de vragen.

Video: Welk dier kan het beste zien?

Stap 2: Uilen

Bekijk het filmpje:

Video: Uilen - Grote ogen en een wendbaar hoofd

Stap 3: Superzintuigen

Superzintuigen
In de introductie heeft Freek Vonk al enkele superzintuigen van dieren laten zien.

Bekijk (ten minste) drie van de filmpjes van Naturalis over superzintuigen.
Kijk de filmpjes samen met een klasgenoot. Welke superzintuigen zien jullie?

 

Stap 4: Superzintuigen

Bekijk ook de video's hieronder samen met je klasgenoot. Bespreek weer de superzintuigen.

Bron: Naturalis

Afronding

Begrippenlijst

Prikkel
Vanuit een intern of extern milieu afkomstige informatie.
Zintuig
Orgaan dat een verandering in de omgeving kan waarnemen en signalen doorgeeft aan delen van het zenuwstelsel (zenuwcellen).
Adequate prikkel
De bepaalde prikkel waar een bepaald zintuig gevoelig voor is noem je de adequate prikkel.
Gezichtszintuig
Orgaan met zintuigcellen die licht registreren/waarnemen, waardoor je kunt zien. Ook wel ogen genoemd.
Gehoorzintuig
Orgaan met zintuigcellen die geluidstrillingen registreren/waarnemen, waardoor je kunt horen. Ook wel oren genoemd.
Reukzintuig
Orgaan met reukzintuigcellen die geuren kunnen waarnemen, waardoor je kunt ruiken. Ook wel neus genoemd.
Smaakzintuig
Orgaan met smaakzintuigcellen die smaken kunnen waarnemen, waardoor je kunt proeven.
Gevoelszintuig
Tastzintuigen, drukzintuigen, warmtezintuigen en koudezintuigen, o.a. in de huid, geven informatie door aan het zenuwstelsel over gevoel.
Zintuigcellen
Zintuigen bestaan uit zintuigcellen. In deze cellen worden prikkels omgezet in impulsen.
Impulsen
Elektrische stroompjes die door zintuigcellen worden doorgegeven aan zenuwcellen.
Reflex
Een zeer snelle reactie van het zenuwstelsel, waarbij het signaal in eerste instantie niet via de hersenen verloopt, maar alleen via het ruggenmerg.
Prikkeldrempel
De waarde van een prikkel die nog net omgezet wordt in een impuls en dus waargenomen wordt.
Gewenning
Het hoger worden van de prikkeldrempel voor een bepaalde drempel door een constante aanvoer ervan.
Centrale zenuwstelsel
Bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg.
Perifere zenuwstelsel
Bestaat uit alle zenuwen behalve de hersenen en het ruggenmerg.
Zenuwcellen
Specifieke cellen van het zenuwstelsel, die bestaan uit een cellichaam en heel lange uitlopers. Ze ontvangen signalen en informatie en geven die door.
Ruggenmerg
Deel van het zenuwstelsel dat binnen in de wervelkolom ligt, speelt een rol bij het doorgeven van signalen in het zenuwstelsel.
Gevoelszenuwcellen
Zenuwcellen die impulsen van zintuigen naar het centrale zenuwstelsel brengen.
Schakelcellen
Zenuwcellen die impulsen van de ene naar de andere zenuwcel brengen.
Bewegingszenuwcellen
Zenuwcellen die impulsen van het centrale zenuwstelsel naar spieren en/of klieren brengen.
Hersenen
Een buitengewoon ontwikkeld orgaan, dat alle gevoelens, het bewustzijn en alle mogelijkheden om iets te doen bevat.
Grote hersenen
Orgaan van het zenuwstelsel; grootste deel van de hersenen, waar signalen van zenuwen worden verwerkt en de beweging van je lichaam wordt geregeld. Is ook het regelcentrum voor o.a. plannen, redeneren, emotie en het geheugen.
Kleine hersenen
Orgaan van het zenuwstelsel, zorgt o.a. voor coördinatie van bewegingen.
Hersenstam
De hersenstam is het oudste hersendeel, ligt in het verlengde van het ruggenmerg en regelt de basale functies.

Eindopdracht: Speciale dieren

Deze opdracht rond je af door op zoek te gaan naar een dier met een bijzonder zintuig of bijzondere manier van waarnemen. Je kunt gebruik maken van de volgende bronnen:

Beantwoord de volgende vragen:

  1. Wat kun je zeggen over de bouw van het zintuig?
  2. En wat is de speciale functie ervan?

Als je deze opdracht in een groep uitvoert, wissel dan de antwoorden met elkaar uit.
Zorg dat je elkaar afbeeldingen, foto’s of filmpjes kunt laten zien.
Bijvoorbeeld door een dia of sheet gemaakt met Powerpoint, Prezi of Canva.

Presentatie maken

Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint, Prezi en Canva zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.

 

Pecha Kucha maken

Een Pecha Kucha is een presentatie die bestaat uit 20 slides. Voor iedere slide heb je 20 seconden de tijd om te presenteren, dus je verhaal duurt in totaal 6 minuten en 40 seconden.

 

Terugkijken

Intro

  • Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
    Wat vind jij van Freek Vonk? Ben je wel eens naar één van zijn shows geweest?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees het leerdoel van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 à 3 uur met de opdracht bezig zou zijn.
    Klopt dat?
  • Inhoud
    Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
    Schrijf op wat nieuw voor je was. Wat vond je het meest bijzondere superzintuig?
  • Eindopdracht
    Wat vond je van de eindopdracht?
    Ben je geslaagd in je zoektocht?

  • Het arrangement Extra: Zintuigen vmbo-b12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-17 16:05:59
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor basisberoepsgerichte leerweg, leerjaar 1 en 2. Dit is thema 'Zintuigen'. Het onderwerp van deze les is: Zintuigen. Hierbij leer je hoe sommige dieren op andere manieren kunnen waarnemen dan dat mensen dat kunnen. Voorbeelden hiervan zijn elektrische, magnetische en thermische zintuigen. Dit is belangrijk voor de voeding, verdediging en voortplanting van dieren.
    Leerniveau
    VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    Groei en ontwikkeling; Biologie; Instandhouding en ontwikkeling;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    1 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, biologie, elektrische, magnetische en thermische zintuigen, stercollectie, verdediging, vmbo-b12, voeding, voortplanting, zintuigen

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van