Basiszorg, Kousen aan- en uittrekken

Basiszorg, Kousen aan- en uittrekken

Inleiding

Hallo Helpende's in spee, 

In deze digitale leeromgeving gaan jullie kennismaken met het onderwerp steunkousen aan- en uitrekken. 
Dit is niet zomaar een kunstje, je moet weten waarom je het doet en om welke redenen. 

Je gaat nu dan ook bezig emt de theorie over steunkousen waarna je een diagnostische toets maakt om je eigen kennis te overhoren. Daarnaast geef ik je ook nog een opdracht mee voor op stage. 

Als je deze informatie doorloopt dan heb je de volgende doelen tenminste behaald om aanwezig te zijn bij de les en hieraan goed deel te kunnen nemen: 
* Je kan uitleggen wat steunkousen zijn 
* Je kan benoemen waarvoor steunkousen worden gebruikt 
* Je kan uitleggen hoe steunkousen werken 
* Je kan verklaren wat er mis kan gaan als je geen steunkousen zou dragen 

Mensen die steunkousen dragen zal je vaak tegenkomen in je werk, vooral oude mensen. Het is dus dan ook essentieel om je hierin goed te verdiepen en te weten wat je doet en vooral waarom je iets doet. 

In de praktijkles gaan we hier weer mee aan de slag, lekker op elkaar oefenen! 

Succes allemaal !

Leerstof Steunkousen

Wat zijn steunkousen?
Elastische steunkousen zijn speciale kousen die worden gebruikt door mensen met bijvoorbeeld spataderen, trombose of vocht in de benen. Ook zwangeren wordt vaak aangeraden elastische kousen te dragen om spatadervorming te voorkomen.

Hoe werken ze?
Om verschillende redenen kan het vocht in de bloedvaten de neiging hebben om uit de bloedvaten te komen en zich op te hopen in het bindweefsel van het (onder)been. Pas wanneer de persoon die dit probleem heeft langere tijd gaat liggen (waardoor de druk op de benen afneemt) gaat het vocht weer terug in het vaatsysteem. Door met een kous druk uit te oefenen op de bindweefsels van de benen krijgt het vocht niet de kans om uit de bloedvaten te komen en blijft het been dus slank. Tevens geven de kousen de druk om het vocht weer af te voeren naar ‘boven’.

Vocht in de benen:
   waarom is het belangrijk dat vocht uit de benen wegblijft?
Als vocht (oedeem) langdurig in de benen blijft zitten kan het de bloedcirculatie in de huid en het onderhuids bindweefsel belemmeren. Hierdoor kunnen blijvende veranderingen optreden van het weefsel. Eerst ontstaan verkleuringen van de huid, later verharding van het bindweefsel en een permanente slechte bloedvoorziening van de huid. Dit is vooral goed zichtbaar in het gebied rond de enkels. Er kunnen kleine witte plekken (atrophie blanche) ontstaan waar de bloedvoorziening wel heel slecht geworden is. Wanneer de verandering al zover voortgeschreden is, ligt een open been al snel op de loer...

Spataderen:
   waarom helpen steunkousen ertegen?
Bij spataderen zijn de klepjes in de aders stuk. Deze klepjes moeten voorkomen dat het bloed door de zwaartekracht weer naar beneden in de benen zakt. Als dit over een lang stuk van het been bestaat kunnen er vermoeidheidsverschijnselen ontstaan en later zelfs ook vocht in de benen. Door kousen te dragen ontstaat er een tegendruk waardoor bloed door de aders weer makkelijker naar het hart wordt teruggevoerd. Door de druk van de kousen wordt ook voorkomen dat er vocht uit de aders treedt. Door de verminderde druk van de aders in de benen neemt ook de vermoeidheid af die veel voorkomt bij spataderproblemen.

Trombosebeen: 
   waarom is een elastische kous belangrijk?
Het dragen van steunkousen is -naast antistolling- een belangrijk onderdeel van de behandeling van het trombosebeen. Bij trombose is een deel van de hoofdader van het been afgesloten door een bloedstolsel. Hierdoor wordt het been dik en rood. Immers het bloed komt wel het been in (via de slagader) maar kan er niet meer goed uit (door de opstopping in de hoofdader). De zwelling kan worden tegengegaan door druk van buiten. Dit gebeurt aanvankelijk door zwachteltherapie en later door het dragen van een elastische kous. Gelukkig is het been voor de afvoer van bloed en vocht niet helemaal afhankelijk van het diepe adersysteem alléén: er zijn ook veel oppervlakkige aders die via omwegen het bloed alsnog kunnen afvoeren. De kous ondersteunt dit proces.

Zwangerschap:
Voorkomen van spataderen
Tijdens de zwangerschap hebben de bloedvaten in de benen het zwaar te verduren om verschillende redenen: door de hormonen worden de bloedvaten slapper waardoor makkelijker spataderen kunnen ontstaan, door de groeiende baarmoeder (met baby) neemt de druk op de aders in het bekken toe waardoor de bloedafvoer vanuit de benen wordt belemmerd en er dus een verhoogde druk (stuwing) in de beenaders ontstaat. Ook is er tijdens de zwangerschap meer circulerend bloed in de aders waardoor de druk op de beenaders ook toeneemt. De elastische kousen kunnen door de tegendruk veel problemen voorkomen: de kans op spatadervorming wordt aanzienlijk verkleind!

Verder zijn er nog reiskousen en sportkousen. Deze zijn er in verschillende (confectie)maten en in verschillende kleuren. Tegenwoordig zijn er ook elastische kousen ontwikkeld die in sommige gevallen een deel van de zwachteltherapie bij de behandeling van open been kunnen vervangen.

Op welke eigenschappen moet ik letten?
Steunkousen zijn er in vele soorten en maten. Een paar zaken zijn belangrijk:

Drukklasse: de druk die wordt uitgeoefend wordt aangegeven in millimeter kwikdruk (mmHg)
klasse A  (licht) :      10-14 mmHg
klasse I (mild)   :      15-21 mmHg
klasse II (normaal) : 23-32 mmHg
klasse III (sterk) :     34-46 mmHg
klasse IV (extra sterk): > 49 mmHg

Kousmaat
Er zijn korte kousen en lange kousen. De meeste kousen die worden voorgeschreven zijn kousen tot de knie (AD-kousen) lange kousen zijn AG kousen (tot bij de lies). Het voordeel van lange kousen is dat ze ook druk geven aan het bovenbeen; nadeel is dat ze makkelijker afzakken en huidklachten geven in de plooi bij de knieholte.

Rondbrei of vlakbrei
Rondbrei kousen zijn rond gebreid, buisvormig en hebben geen naad. Vlakbrei kousen zijn platgebreid waarna de stukken aan elkaar worden genaaid. Vlakbrei kousen hebben dus een naad en zijn veel stijver en minder makkelijk aan te trekken dan rondbreikousen. Ze zijn meestal wel effectiever dan rondbreikousen in het tegengaan van vochtophoping.

Wie meet ze aan?
Kousen worden aangemeten door bandagisten die een speciale opleiding hebben gehad om kousen aan te meten. De therapeutische kousen bij spataderen, oedeem en trombose worden voorgeschreven door de chirurg en de dermatoloog. Veel bandagisten zijn ook verbonden aan poliklinieken van ziekenhuizen alwaar de kousen -op locatie- kunnen worden aangemeten. Immers, heel vaak moeten de benen eerst gezwachteld worden om het oedeem in de benen te verdrijven alvorens de kousmaat goed kan worden opgemeten! De door de bandagist opgemeten maten worden doorgestuurd naar de kousenfabriek waar de kousen door machines worden gebreid: precies op maat!

Het aan- en uittrekken van steunkousen
Een probleem bij steunkousen vormt het aan- en uittrekken ervan. Met name vlakbrijkousen met een hoge drukklasse zijn soms moeilijk aan te trekken, vooral door oudere patiënten. Er zijn weliswaar allerlei aan- en uittrekhulpjes bedacht (plastic puntzakjes, beugels etc.) maar toch blijft het voor veel ouderen (en jongeren!) het dagelijks kousenritueel een hele opgave. In veel gevallen komt bij deze mensen de thuishulp om de kousen aan- en uit te trekken.

Diagnostische toets

Opdracht

AAN DE SLAG !!! 

 

Door middel van deze online leeromgeving hebben jullie kennis kunnen maken met de Steunkousen! 

Voor dat jullie dit gaan oefenen in de les gaan jullie op stage observeren hoe jullie collega's dit aanpakken. Sneup hier en daar  op je stageplek om te kijken wat je op dit gebied ziet of juist niet ziet. Stel vragen aan je collega's over dit onderwerp, neem deze mee naar de les. 

 

Succes op jullie stages en tot volgende week ! 

  • Het arrangement Basiszorg, Kousen aan- en uittrekken is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Janna de Haan
    Laatst gewijzigd
    2016-04-25 11:11:01
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit leerarrangement is gemaakt voor de studenten van Dienstverlening leerjaar 2 met een uitstroom naar Helpende Zorg & Welzijn. Door het doorlopen van dit leerarrangement zijn ze goed voorbereid op de praktijkles die één dezer dagen kan gaan plaatsvinden. Hierin heeft de student dus een grote zelf verantwoordelijkheid. Heeft hij dit leerarrangement voortijdig niet doorlopen dan kan hij/zij niet deelnemen aan de les omdat hij/zij de stof niet beheerst.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    steunkousen

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van