Deze fictie-opdracht heeft als titel 'Plaats en tijd'.
In deze introductievideo kijk je naar de rol van tijd in verhalen.
Kan door verandering van tijd een verhaal veranderen?
Wat kan ik straks?
Aan het eind van de opdracht kun je:
herkennen dat plaats en tijd in verhalen een belangrijke rol spelen;
het verschil omschrijven tussen verteltijd en vertelde tijd;
herkennen welke invloed tijdsverdichting, tijdssprong en flashbacks op een verhaal hebben.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Bestudeer het Kennisbankitem 'Tijd in een verhaal' en leg het verschil tussen verteltijd en vertelde tijd uit. Overleg met je klasgenoot. Maak de sleepoefening.
Stap 2
Kies in overleg met je docent een leesboek uit. Lees het eerste hoofdstuk en geef aan op welke plaats het verhaal zich afspeelt. Bespreek met een klasgenoot in vijf minuten het eerste hoofdstuk.
Stap 3
Lees het tweede hoofdstuk en geef aan in welke tijd het verhaal zich afspeelt. Bespreek met een klasgenoot in vijf minuten het tweede hoofdstuk.
Stap 4
Lees het derde hoofdstuk. Herschrijf (een stukje van) hoofdstuk 3. Bespreek met je klasgenoot de herschreven tekst.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de Kennisbank die hoort bij deze opdracht.
Eindopdracht
Beantwoord vragen naar aanleiding van een fragment uit een luisterboek.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer drie à vier lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Plaats en tijd
Elk verhaal speelt zich af op een bepaalde plaats en in een bepaalde tijd.
Plaats en tijd hebben veel invloed op het verhaal.
Op een school kunnen er hele andere dingen afspelen dan in een onderzeeër.
Een verhaal dat zich afspeelt in de toekomst kan veel verschillen van een verhaal dat zich afspeelt in de huidige tijd.
Vaak wordt in een verhaal wel iets over de plaats en de tijd gezegd.
Als dat niet zo is, kun je het meestal wel uit de tekst afleiden.
Je kunt afgaan op de kleding die gedragen wordt, de omgeving of de gebeurtenissen.
Een schrijver kan in zijn verhaal ‘spelen’ met tijd.
Bestudeer in de Kennisbank de theorie over dit onderdeel.
In deze opdracht ga je de ‘plaats’ waar een verhaal zich afspeelt onder de loep nemen.
1. Lees de volgende tekst goed door. Het gaat over plaats en tijd in een verhaal.
Plaats en tijd
Ze zijn erg belangrijk voor het verhaal. Elk verhaal speelt zich af op een bepaalde plek.
Het kan in Nederland zijn, of in een ander land, ergens anders op de wereld. Misschien lees je net een toekomstverhaal en speelt het verhaal zich af op Mars.
De plaats waar een verhaal zich afspeelt, heeft invloed op het verhaal. In een lift kunnen heel andere dingen gebeuren dan aan het strand, in een gevangenis of op school.
De schrijver kiest een plek voor het verhaal dat hij wil vertellen. Hij kan zijn personages precies de ruimte geven die hij wil.
Wanneer?
Elk verhaal speelt zich af in een bepaalde tijd. De tijd waarin een verhaal zich afspeelt, heeft gevolgen voor het verhaal.
Als een verhaal in de riddertijd speelt, kunnen er geen auto's in voorkomen of sms-jes.
Aanwijzingen
In een verhaal vind je aanwijzingen over de plek en de tijd waarin het verhaal zich afspeelt.
Soms worden plaats en tijd genoemd, maar af en toe moet je op de aanwijzingen af gaan.
Dan kijk je naar de omgeving, de kleding, wat de personages in het verhaal doen en wat er gebeurt.
Bron: Schooltv
2. In overleg met je docent kies je een leesboek uit de Literatuurlijst vmbo, dat je leuk lijkt om te lezen.
Lees het eerste hoofdstuk van het boek dat je hebt uitgekozen.
Beantwoord daarna de vragen.
Literatuurlijst Nederlands vmbo
Titel
Auteur
Jaar
Die dag aan zee
Peter van Gestel
2003
De dagen van de bluegrassliefde
Edward van den Vendel
1999
Het verrotte leven van Floortje Bloem
Yvonne Keuls
1982
De reünie
Simone van der Vlugt
2004
Ex-drummer
Herman Brusselmans
1994
Weg van de zon
Lydia Rood
1997
Komt een vrouw bij de dokter
Kluun
2003
De eetclub
Saskia Noort
2004
Negen open armen
Benny Lindelauf
2004
Een verhaal uit de stad Damsko
Hassan Bahara
2006
Meisje met negen pruiken
Sophie van der Stap
2006
Alles is weg
Lieke en Anke Kranendonk
2008
Echte mannen eten geen kaas
Maria Mosterd
2006
Het zwijgen van Maria Zachea
Judith Koelemeijer
2008
Vader en dochters.
Martin Bril
2008
Lieve Céline
Hanna Bervoets
2011
Stap 3: Tijd
In deze opdracht ga je de ‘tijd’ wanneer een verhaal zich afspeelt onder de loep nemen.
Lees het tweede hoofdstuk van het boek dat je in Stap 1 hebt uitgekozen.
Beantwoord daarna de vragen.
Stap 4: Herschrijven
In deze opdracht ga je een stukje uit het boek dat jij hebt gekozen veranderen.
Het is de bedoeling dat je de plaats of de tijd verandert, zodat het verhaal in het boek anders wordt.
1. Lees hoofdstuk drie uit je boek.
Let goed op de plaats waar het verhaal zich afspeelt en de tijd waarin het verhaal zich afspeelt.
2. Schrijf op in welke tijd en op welke plaats het hoofdstuk zich afspeelt.
Bedenk een andere tijd of een andere plaats.
Je mag zelf kiezen of je de tijd of de plaats verandert.
Schrijf op welke onderdelen van het verhaal anders zouden zijn, in de tijd of de plaats die jij hebt bedacht.
Bekijk het voorbeeld dat hieronder staat.
Voorbeeld
Het verhaal gaat over een jongen en een meisje die verliefd zijn op elkaar.
Ze gaan daten in de stad. De jongen gaat met de metro naar de afgesproken plaats toe.
De versie die jij bedenkt, speelt zich af in de middeleeuwen.
De jongen komt dan niet met de metro naar de afgesproken plaats, maar te paard.
3. Bespreek met een klasgenoot het stukje dat je hebt herschreven.
Probeer elkaar goede feedback te geven.
Zijn jullie creatief geweest in het bedenken van de verandering?
Gebruik voor deze opdracht ongeveer vijf minuten.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de Kennisbank die hoort bij deze opdracht.
Een boek kun je niet alleen lezen, je kunt er ook naar luisteren.
In deze opdracht ga je luisteren naar een fragment uit ‘De grijze jager’, geschreven door John Flanagan.
Luister naar het eerste hoofdstuk van het boek.
Terugkijken
Intro
Heb je de introductievideo bekeken?
Was de uitleg over de rol van tijd in een verhaal duidelijk?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je een stukje van een verhaal in een andere tijd zetten? Wat gebeurt er dan met het verhaal?
Hoe ging het?
Inhoud
Heb je in overleg met je docent een leuk boek uit de lijst gekozen?
Kon je de vragen over tijd en plaats makkelijk beantwoorden, nadat je een hoofdstuk had gelezen?
Eindopdracht
Wat vond je van het luisterfragment?
Moest je het fragment vaak stil zetten om de vragen te beantwoorden?
Het arrangement Opdracht: Lezen - Plaats en tijd vmbo-b34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema 'Wonen', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor vmbo-b34. In deze opdracht staan plaats en tijd centraal. In de subopdrachten wordt aan de hand van een zelfgekozen boek uit de literatuurlijst het herkennen van plaats en tijd aan bod gesteld. Vervolgens ga je een stukje van dat boek herschrijven in een andere tijd of op een andere plaats. Ter afsluiting van deze opdracht ga je het eerste hoofdstuk van de luisterversie van "De grijze jager" luisteren en hier vragen over beantwoorden. Veel succes!
Deze opdracht hoort bij het thema 'Wonen', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor vmbo-b34. In deze opdracht staan plaats en tijd centraal. In de subopdrachten wordt aan de hand van een zelfgekozen boek uit de literatuurlijst het herkennen van plaats en tijd aan bod gesteld. Vervolgens ga je een stukje van dat boek herschrijven in een andere tijd of op een andere plaats. Ter afsluiting van deze opdracht ga je het eerste hoofdstuk van de luisterversie van "De grijze jager" luisteren en hier vragen over beantwoorden. Veel succes!
Deze fictie-opdracht heeft als titel 'Plaats en tijd'.
Aan het eind van de opdracht kun je:
Elk verhaal speelt zich af op een bepaalde plaats en in een bepaalde tijd.
Plaats en tijd
In deze opdracht ga je de ‘tijd’ wanneer een verhaal zich afspeelt onder de loep nemen.
In deze opdracht ga je een stukje uit het boek dat jij hebt gekozen veranderen.
