Voedselweb en voedselketen vmbo-b34

Voedselweb en voedselketen vmbo-b34

Voedselweb en voedselketen

Intro

In de natuur draait alles om eten of gegeten worden.

Ook wij mensen maken deel uit van de voedselketen.
Kijk voor je begint aan deze module de volgende korte video van SchoolTV.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze module kan ik:

  • (met behulp van voorbeelden) duidelijk maken wat producenten, consumenten en reducenten zijn.
  • de begrippen voedselweb en voedselketen omschrijven.
  • producenten, consumenten en reducenten aanwijzen in een voedselweb.
  • zelf een voedselketen maken met producenten en consumenten.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap

Activiteit

Stap 1

Je bestudeert het Kennisbankitem dat past bij dit onderdeel en test je kennis.

Stap 2

Voer het practicum 'Haftenlarven' uit.

Stap 3

Bekijk de video en voer dan het practicum 'Wormenbak' uit.

Stap 4

Doe de praktische opdracht over de Oostvaardersplassen.

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Samenvattend

Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze module.

Examenopgaven

Maak de examenopgaven die passen bij de module.

Terugkijken

Terugkijken op de module.

​
Tijd
Voor deze opdracht heb je drie lesuren nodig.

 

Aan de slag

Stap 1: Kennisbank

Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel:

Voedselweb en voedselketen


Test je kennis
Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank.

 

Stap 2: Practicum Haftenlarven

Haften noem je ook wel eendagsvliegen.
Dit komt omdat ze als volwassene (vaak hooguit een dag) leven.
De larven leven veel langer, meestal ongeveer een jaar.

De volwassen mannetjes zie je weleens als een grote dansende zwerm boven het water.
De paring met een vrouwtje vindt plaats in de lucht.
Het vrouwtje laat haat eieren vallen terwijl ze boven het water.
Uit de eieren komen haftenlarven.
Haftenlarven zijn meestal herbivoor. Ze eten algen en plantenafval.
Volwassen eendagsvliegen eten niet. Hun mond is daarvoor niet te gebruiken.

Practicum Haftenlarven
  • Download nu het practicum haftenlarven
    Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...) of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).​
  • Lees het practicum een keer helemaal door.
  • Zoek de benodigdheden bij elkaar.
  • Maak gebruik van de informatie in de Gereedschapskist.
  • Voer het practicum uit zoals beschreven onder de werkwijze.
  • Beantwoord de vragen.
  • Beoordeel eerst zelf de schematische tekening.
  • Laat de tekeningen vervolgens beoordelen door je docent.

 

 

Natuurgetrouwe tekening maken

In een natuurgetrouwe tekening verwerp je veel meer details dan in een schematische tekening. Je zorgt ervoor dat je het object zo realistisch mogelijk weergeeft.

 

Beantwoord de vragen uit het practicum ook hieronder.

Stap 3: Wormen

Maak deze stap in groepjes.
Je onderzoekt hoe afvaleters en reducenten groente en fruitafval afbreken tot compost.
Je maakt hiervoor een wormenbak.
Bekijk eerst het volgende filmpje:

 

Practicum Wormen
  • Download nu het practicum wormenbak
    Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
    of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).​
  • Lees het practicum een keer helemaal door.
  • Zoek de benodigdheden bij elkaar.
  • Maak gebruik van de informatie in de Gereedschapskist.
  • Voer het practicum uit zoals beschreven onder de werkwijze.
  • Beantwoord daarna de vragen.
  • Maak van het practicum een verslag.

 

Schematische tekening maken

Met een schematische tekening kun je iets duidelijk weergeven. In tegenstelling tot natuurgetrouwe tekeningen bevat een schematische tekening weinig details.

 

Natuurwetenschappelijk verslag maken

Schrijf je een verslag van een onderzoek voor biologie of NaSk, dan wordt dit een natuurwetenschappelijk verslag genoemd. Het is hierbij vooral belangrijk dat het doel van je onderzoek en de manier waarop je het uitvoert zo duidelijk mogelijk wordt weergegeven. Het schrijven van zo’n verslag gebeurt in verschillende stappen.

 

Stap 4: Oostvaardersplassen

Je hebt in de vorige stappen geoefend met producenten, consumenten en reducenten en kunt ze in een voedselketen herkennen. Deze begrippen ga je nu toepassen.
Je maakt zelf een voedselweb van de Oostvaardersplassen.
Daarna leer je hoe je dit voedselweb omzet in een piramide van aantallen.

Bekijk eerst als introductie het filmpje:

Praktische opdracht Oostvaardersplassen
  • Download nu het werkblad Voedselweb Oostvaardersplassen.
    Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
    of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).    ​
  • Lees het werkblad een keer helemaal door.
  • Zoek de benodigdheden bij elkaar.
  • Loop de stappen door zoals ze staan in de werkwijze.
  • Maak het voedselweb en de voedselpiramide.
  • Laat de eindproducten beoordelen door je docent.

Afronding

Begrippenlijst

Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.

Voedselweb
Geheel van voedselrelaties binnen een levensgemeenschap.

Voedselketen
Een keten van eten en gegeten worden, waarbij elk organisme een voedselbron is voor een volgend organisme. Een voedselketen begint altijd met een plant (producent). Bijvoorbeeld: gras → rups → koolmees.

Plaagdier
Een plaagdier is een bepaald soort organisme dat veel voorkomt en zich snel voortplant, waardoor het een bedreiging voor het voortbestaan van andere soorten vormt.

Producenten
Organismen (planten) die zelf voedsel maken; planten maken door fotosynthese suikers (voedsel) van koolstofdioxide, water en zonlicht.

Consumenten
Organismen die andere organismen als voedsel gebruiken.

Reducenten
Reducenten staan aan het eind van de voedselketen en leven van dode planten en dieren.

Dierlijke plankton
Dierlijk plankton bestaat uit kleine diertjes in zee.

Plantaardig plankton
Plantaardig plankton bestaat uit kleine plantjes in zee.

Voedselpiramide
Een grafische afbeelding waarin verschillende organismen van een voedselketen zijn weergegeven, met de producenten (planten) onderaan en predatoren (roofdieren/carnivoren/vleeseters) bovenin. De piramidevorm geeft het verlies van organische stoffen en energie aan in iedere stap van de keten.

Examenopgaven

Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.

Tips

 

Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.

Hier vind je de examens van biologie waarmee je kunt oefenen.

Examens vmbo-b34

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Ben je ongeveer 3 uur met de opdracht bezig geweest?
    Heb je in die tijd alle stappen kunnen doorlopen?
  • Inhoud
    Heb je de film 'De Nieuwe Wildernis' over de Oostvaardersplassen gezien?
    Wat vond je van de film? Waarom past de film zo goed bij deze opdracht?
  • Examenopgaven
    Heb je alle drie de examenopgaven gemaakt? Ging het goed?

  • Het arrangement Voedselweb en voedselketen vmbo-b34 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-01-13 16:13:54
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor basisberoepsgerichte leerweg, leerjaar 3 en 4. Dit is thema 'vogels'. Het onderwerp van deze les is: Voedselweb en voedselketen. In deze les wordt besproken wat producenten, consumenten en reducenten zijn en de begrippen voedselweb (hierin kan je zien welke organismen een voedselrelatie met elkaar hebben, bestaat uit meerdere voedselketen) en voedselketen (een keten van een plant, een planteneter en een vleeseter) worden omschreven. Ook kan je de producenten (zijn planten, maken hun eigen voedingsstoffen), consumenten (bestaat uit dieren, eten planten en andere dieren) en reducenten (leven van dode planten of dieren zoals schimmels en bacteriën) aanwijzen in een voedselweb en zelf een voedselketen maken met producenten en consumenten.
    Leerniveau
    VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    Dynamisch evenwicht; Biologie;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    3 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, b34, biologie, consumenten, eten of gegeven worden, producenten, reducenten, stercollectie, voedselketen, voedselweb

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content - Gereedschapskist. (2019).

    Gereedschapskist activerende werkvormen

    https://maken.wikiwijs.nl/105906/Gereedschapskist_activerende_werkvormen

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Voedselweb en voedselketen

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van