Relaties tussen organismen vmbo-b34

Relaties tussen organismen vmbo-b34

Relaties tussen organismen

Intro

Voor mensen is het fijn als je samen kunt leven zonder dat je last hebt van een ander.

Datzelfde geldt ook voor dieren en planten.
Dieren en planten kunnen samenleven zonder last te hebben van elkaar.

Ze kunnen ook samenleven en op die manier elkaar beter en sterker maken, maar het kan ook zijn dat de één een negatieve invloed heeft op de ander.

Wist je trouwens dat er op ons mensen heel veel bacteriën leven waar we voordeel van hebben? En van al die bacteriën hebben wij voordeel. Een goede manier van samenleven dus!

Kijk maar eens naar de volgende video. Ga daarna aan de slag met de rest van deze module.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze module kan ik:

  • drie symbiotische relaties beschrijven tussen organismen.
  • met behulp van een voorbeeld duidelijk maken wat een predator-prooi relatie is.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap

Activiteit

Stap 1

Je bestudeert het Kennisbankitem dat past bij dit onderdeel en test je kennis.

Stap 2

Bekijk de video of de zeeanemoon en de heremietkreeft en beschrijf hun relatie.

Stap 3

Ga door het beantwoorden van vragen, na welke samenlevingsvormen er zijn bij landbouwhuisdieren.

Stap 4

Verzamel info over roofdieren en presenteer die informatie.

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Samenvattend

Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze module.

Examenopgaven

Er zijn geen examenopgaven bij deze module.

Terugkijken

Terugkijken op de module.

​
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 à 3 lesuren nodig.

 

Aan de slag

Stap 1: Kennisbank

Dat er verschillende relaties tussen organismen mogelijk zijn, lees je in het onderdeel 'Relaties tussen organismen' in de Kennisbank biologie.

Relaties tussen organismen

 

Test je kennis
Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank.

 

 

Stap 2: Heremietkreeft en zeeanemoon

Een heremietkreeft verbergt zijn zachte achterlijf in een leeg slakkenhuis.
Op het slakkenhuis leeft vaak een zeeanemoon.

Met zijn netelcellen jaagt de zeeanemoon de vijanden van de heremietkreeft weg.
De zeeanemoon en de kreeft leven in symbiose.

Bekijk de video van SchoolTV over beide dieren. Beantwoord daarna de vraag.

 

Stap 3: Samenlevingsvormen

Stap 4: Predator en prooi

Bekijk de video:

Hierin zie je een leeuw (predator) met een prooi.

In Nederland leven geen leeuwen, behalve in dierentuinen.
In de Nederland leven wel andere roofdieren in de vrije natuur.
De vos is het bekendste roofdier. De das is het grootste roofdier in Nederland.
Ook de hermelijn, de boommarter, de bunzing en de wezel komen hier voor.
Je ziet roofdieren niet snel. Ze zijn nogal schuw.
De roofdieren in Nederland zijn meestal slanke dieren met kleine oortjes en snorharen.

Roofdieren jagen als het bijna donker is. Hun neus, oren en snorharen zijn de belangrijkste zintuigen.
Daarmee sporen ze hun voedsel op.
Vaak hebben roofdieren scherpe klauwen, waarmee ze hun prooi kunnen grijpen.
Met hun sterke gebit kunnen ze het gevangen dier doden.
Door hun slanke bouw kunnen roofdieren hun prooi besluipen en kunnen ze zich goed verstoppen.
Welke prooi hoort bij de genoemde predators (roofdieren)?

In drietallen:

  • Verdeel de volgende roofdieren over je groepje
    • vos
    • das
    • hermelijn
    • boommarter
    • bunzing
    • wezel
  • Zoek van elk roofdier de prooidieren op.
  • Maar hiervan samen een (digitale) poster of presentatie.
  • Overleg met je docent hoe en wanneer je de poster toon of de presentatie geeft.

Poster maken

Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.

 

Presentatie maken

Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.

 

Afronding

Begrippenlijst

Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.

Competitie
Concurrentie (strijd) tussen organismen om bijvoorbeeld water, licht of voedsel. De concurrerende organismen kunnen van dezelfde soort zijn of van verschillende soorten.

Symbiose
Langdurig samenleven van twee organismen van verschillende soorten, waarbij de samenleving minstens één van de organismen voordeel biedt. Bijvoorbeeld: parasitisme.

Zaadverspreiding
Verspreiding van zaden over een groter gebied, met kans op een gunstigere standplaats om uit te groeien tot (kiem)plant.

Kan op verschillende manieren: door wind, water, dieren of mensen of door de plant zelf.

Insecten
Groep van geleedpotigen met zes poten, met duidelijk kop, borst en achterlijf. Bijvoorbeeld: libellen, wandelende takken en vliegen.

Predator
Roofvijand, dier dat actief op zoek gaat naar een prooi. Bijvoorbeeld: tijger, haai, spin.

Parasieten
Organisme dat in of op een organisme van een andere soort leeft en zich in stand houdt ten koste van dat andere organisme. De soort die nadeel ondervindt, is de gastheer. Bijvoorbeeld: hoofdluis, lintworm.

Saprofyt
Organisme dat zich voedt met dode (delen van) andere organismen. Bijvoorbeeld: bepaalde soorten bacteriën en schimmels.

Epifyten
Zijn organismen die op levende planten groeien zonder hieraan voedsel te onttrekken.

Mycorrhiza
Een samenlevingsvorm van schimmel en wortel.

Kwal
Voorbeeld van een holtedier.

Koraal
Voorbeeld van een holtedier.

Examenopgaven

Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.

Tips

 

Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.

Hier vind je de examens van biologie waarmee je kunt oefenen.

Examens vmbo-b34

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je verschillende relaties tussen organismen omschrijven?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Ben je ongeveer 2,5 uur met de opdracht bezig geweest?
    Heb je in die tijd ook stap 4 kunnen doen?
  • Inhoud
    Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
    Schrijf op wat nieuw voor je was.
    Deze module heeft veel moeilijke woorden. Heb je vaak gebruik moeten maken van de begrippenlijst?
  • Examenopgaven
    Er waren geen examenopgaven bij deze module.

  • Het arrangement Relaties tussen organismen vmbo-b34 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-05-27 14:19:03
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor basisberoepsgerichte leerweg, leerjaar 3 en 4. Dit is thema 'vogels'. Het onderwerp van deze les is: De relatie tussen organismen. In deze les worden drie symbiose relaties beschreven tussen organismen (parasieten, commensalisme en mutualisme) en wordt er uitgelegd wat een prooi-predator relatie is.
    Leerniveau
    VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    Biologie; Instandhouding en ontwikkeling;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    3 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, b34, biologie, commensalisme, mutualisme, parasieten, prooi-predator, relaties tussen organismen, stercollectie

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Biologie. (2015).

    Relaties tussen organismen vmbo-kgt34

    https://maken.wikiwijs.nl/63327/Relaties_tussen_organismen__vmbo_kgt34

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Relaties tussen organismen

    Samenlevingsvormen bij landbouwhuisdieren

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van