Totalitaire systemen
Intro
Deze opdracht is een vergelijkend onderzoek naar twee totalitaire maatschappijen in het Interbellum:
de communistische Sovjetsamenleving en Duitsland tijdens de nationaal-socialistische regering van Hitler.
Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie stonden vijandig tegenover elkaar.
Toch leken de beide landen ook erg op elkaar. Beide politieke systemen waren totalitair. Dat betekent dat heel het leven werd beïnvloed door de politieke leiders. Je onderzoekt hoe het was om in deze totalitaire maatschappijen te leven.
Hierbij gebruik je allerlei bronnen. Daarmee maak je een vergelijking tussen beide landen:
je zoekt overeenkomsten en verschillen. Tenslotte test je je kennis met een digitale toets.
Werk samen met een klasgenoot. Schrijf allebei voor één van de totalitaire systemen (leven in de Sovjet-Unie en de Nazidictatuur) zoveel mogelijk steekwoorden op. Welke woorden hebben jullie allebei opgeschreven. Welke overeenkomsten zien jullie dus gelijk?
Probeer samen alvast een overzicht te maken van overeenkomsten en verschillen die jullie nu al weten.
De kennis hiervoor heb je opgedaan in de voorgaande opdrachten.
Bewaar jullie vergelijking. Bij Terugkijken kom je hier nog even samen op terug. Hiervoor kun je gebruik maken van een (gedeeld Google-)document.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze les kun je:
- enkele belangrijke overeenkomsten en
verschillen beschrijven tussen het leven in de Sovjet-Unie en de Nazidictatuur;
- in bronnen voorbeelden herkennen van totalitaire kenmerken.
- uitleggen waarom het leven van alle mensen in beide dictaturen ingrijpend werd beïnvloed en welke gevolgen dit had.
Wat ga ik doen?
| Aan de slag |
| Stap |
Activiteit |
| Stap 1 |
 |
Bekijk de overeenkomsten tussen het communisme en het nationaal-socialisme. |
| Stap 2 |
|
Zoek de verschillen tussen het communisme en het nationaal-socialisme. |
| Stap 3 |
en  |
Maak een tabel over de verschillen tussen de verschillende (straf-)kampen en vergelijk deze. |
| Stap 4 |
|
Bekijk verschillende soorten propaganda en geef bij elke poster een toelichting. |
| Stap 5 |
en |
Lees over de twee dictators, Hitler en Stalin. |
| Afronding |
| Onderdeel |
Activiteit |
| Begrippenlijst |
|
Hier vind je de begrippen die horen bij deze opdracht. |
| Eindopdracht |
|
Maak de toets. |
| Terugkijken |
|
Terugkijken op de opdracht. |
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 à 3 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Overeenkomsten
Communisme en nationaal-socialisme: overeenkomsten
Ga naar de Kennisbank geschiedenis:
Bestudeer op het eerste scherm de overeenkomsten
tussen beide samenlevingen.
Maak daarna de volgende opdracht:
Oefening: Communisme en nationaal-socialisme: overeenkomsten
Stap 2: Verschillen
Communisme en nationaal-socialisme: verschillen
Ga naar de Kennisbank geschiedenis:
Klik op de pijlen en bestudeer nu de verschillen tussen beide ideologieën.
Bestudeer ook het onderdeel Personen.
Maak daarna deze opdracht:
Oefening: Communisme en nationaal-socialisme: verschillen
Stap 3: Onderdrukking van verzet
Zowel in nazi-Duitsland als in de Sovjet-Unie werden kampen opgericht om tegenstanders van de regering op te sluiten. In beide landen stierven vele gevangenen aan de gevolgen van hun behandeling. Toch waren er ook verschillen.
Onderzoek met behulp van Wikipedia en met onderstaande links de verschillen en overeenkomsten tussen de Duitse concentratiekampen en de Goelag-kampen in de Sovjet-Unie. Maak hiervan een overzicht in de vorm van een tabel. Maak de tabel in een (Google-)document.
Vergelijk jouw overzicht met dat van je medeleerling.
Controleer en bespreek de verschillen en verbeter waar nodig je eigen schema.
Stap 4: Propaganda
Propaganda en de ideale mens
Beide landen stonden bekend om een voortdurende stortvloed van propaganda voor de regering,
die over jong en oud dagelijks werd uitgestort via de media.
-
Zoek van beide landen twee voorbeelden van propaganda,
waarop duidelijk wordt hoe de ideale Sovjetburger en de ideale nazi-Duitser eruitzien en wat ze doen.
Het gaat dus om posters waarop gewone mensen centraal staan!
-
Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de mogelijkheid om afbeeldingen te zoeken in Google. Zoekterm: propaganda nazi-Duitsland / Propaganda Sovjetunie
-
Maak een tekstbestand met de naam Ideaalbeeld en plak de afbeeldingen hier in.
-
Geef bij elke poster een korte toelichting:
Wat is er te zien?
Welke symbolen worden gebruikt?
Welk ideaalbeeld wordt er gegeven?
Waarom past dit bij de ideologie van de regering?
-
Lever je poster in ter beoordeling.
Stap 5: Persoonsverheerlijking
Stalin en Hitler lieten zich allebei als halve goden vereren door hun volk.
In 2005 verscheen een dik boek waarin de leiders van Nazi-Duitsland en de Sovjetunie met elkaar vergeleken worden, geschreven door Richard Overy.
De titel van het boek was: Dictators. Hitlers Duitsland, Stalins Rusland.
Opdrachten:
-
Lees op de site van histoforum een recensie van dit boek en
selecteer drie punten van verschil tussen beide dictators,
die jij zelf opvallend en belangrijk vindt.
-
Zoek op Youtube een voorbeeld van persoonsverheerlijking in onze tijd en
vergelijk dit met de manier waarop Hitler en Stalin werden bejubeld.
-
Discussieer in je klas over de vraag:
Zou een nieuwe Hitler of Stalin een kans kunnen maken in onze tijd?
Welke middelen zou hij gebruiken om de mensen in zijn macht te krijgen?
Hoe zouden we ons hiertegen kunnen verweren?
Afronding
Begrippenlijst
 |
|
Totalitaire staat
Een staat waarin de politieke leiding (vaak een dictator) alle onderdelen van het bestuur en het leven bepaalt. |
Persoonsverheerlijking
Het ophemelen en idealiseren van iemand. |
Communisme
Communisme is een politieke en economische leer die privé-eigendom en een op winst gebaseerde economie wil vervangen door gemeenschappelijk eigendom. |
Nationaalsocialisme
Het nationaalsocialisme, ook wel ingekort tot nazisme, is een aan het fascisme verwante ideologie die na de Eerste Wereldoorlog in Duitsland ontstond. Deze ideologie is gebaseerd op de rassenleer. Het Arische ras is volgens nazi’s superieur aan alle andere rassen. |
Stalin
Stalin is de leider van Rusland tijdens en na WO II. Hij zorgt voor een band van communistische satellietlanden tussen West-Europa en Rusland. |
Lenin
Vladimir Lenin (1870 - 1924) was de stichter van de communistische Sovjet-Unie. |
Hitler
Adolf Hitler (1889 – 1945) was een in Oostenrijk geboren Duits politicus en de leider van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). Hitler veranderde Duitsland van een beginnende democratie in een totalitaire staat met hemzelf als de absolute dictator. |
Karl Marx
Karl Marx (1818 - 1883) was een Duitse schrijver, filosoof en socioloog die gezien wordt als een grondlegger van het marxisme (samen met Friedrich Engels), communisme en socialisme. Zijn belangrijkste werk is het boek Das Kapital. |
Eindopdracht: Toets
Maak nu de onderstaande toets. Als je 80% van de vragen juist beantwoord scoor je een voldoende.
Toets: Totalitaire Systemen
Terugkijken
Intro
- Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Kijk nogmaals naar jullie overzicht. Kloppen de overeenkomsten en verschillen die jullie hadden benoemd? Pas en vul het schema waar mogelijk aan.
Kan ik wat ik moet kunnen?
- Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Wat zijn voorbeelden van totalitaire systemen en kun je dit herkennen in de Nazidictatuur en de Sovjet-Unie?
Hoe ging het?
- Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2,5 uur met de opdracht bezig zou zijn. Kon je al het werk binnen die 2,5 uur afronden?
- Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
- Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Vond je de toets een goede weerspiegeling van de leerdoelen?
