Plaattektoniek - BK_HV

Plaattektoniek - BK_HV

Vooraf

Leerdoelen

In deze opdracht kijk je naar de opbouw van de aarde. Onder je voeten spelen zich allerlei processen af waardoor er vulkanen uitbarsten, aardbevingen ontstaan en er gebergtes gevormd worden.
Hoe de aarde is opgebouwd leer je in deze opdracht.

Aan het eind van deze opdracht:
  • Weet je hoe de aarde is opgebouwd.
  • Weet je wat plaattektoniek is.
  • Weet je dat de continenten over de aarde verplaatst zijn.
  • Kun je drie verschillende plaatbewegingen noemen.
  • Weet je dat plaattektoniek met natuurrampen te maken heeft.

Eindproduct-Beoordeling

Eindproduct

Je doorloopt een aantal stappen.
Bij iedere stap beantwoord je vragen of doe je een opdracht.
De antwoorden komen op het werkblad De opbouw van de aarde. Dit werkblad is het eindproduct van deze opdracht.


Beoordeling
Het werkblad met antwoorden laat je beoordelen door je docent.
Jullie docent geeft jullie een goede beoordeling als het werkblad:
  • volledig is ingevuld.
  • goed is ingevuld.
  • netjes is ingevuld.

Werkwijze

Groepsgrootte

Deze opdracht maak je met zijn tweeën.

Benodigdheden

 


Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig.

Aan de slag

Stap1

De opbouw van de aarde

Heel vroeger dachten mensen dat het middelpunt van de aarde de hel was. Een vlammende oven waar duivels in wonen. Maar de mensen hadden het mis. Er wonen géén duivels in het midden van de aarde. Wél is het er enorm heet: ruim 5000 graden!

Bekijk de volgende clip op de website van SchoolTV.
Download het werkblad De opbouw van de aarde.

Op het werkblad zie je bij stap 1 een afbeelding van de aarde.
Benoem de vier delen die je ziet.
In de clip komen onder andere de volgende woorden voor.
hard – dun – massief – ijzer en nikkel – enorme druk - gesmolten –
stroperig – 3000 km dik – 5000 graden.

Zet de woorden bij het juiste deel van de aarde.

Stap2

Bewegende platen

 

De aardkorst is maar heel dun en bestaat uit twee soorten platen: continentale platen en oceanische platen. De aarde zag er 200 miljoen jaar geleden heel anders uit dan nu.

Ga naar de volgende website: geology.wwu.edu - flash

Klik linksboven op [Animation] en bekijk de animatie.
Gebruik de animatie om aan te geven of de volgende stellingen waar of niet waar zijn.

Maak de onderstaande vragen eerst alleen. Vergelijk jouw antwoorden daarna met die van je klasgenoot. Zijn jullie het met elkaar eens? Bespreek de verschillen.

 

  1. Zuid-Amerika en Noord-Amerika hebben altijd aan elkaar vastgezeten.
  2. Honderd miljoen jaar geleden lag India op het zuidelijk halfrond.
  3. Vijftig miljoen jaar geleden was Antarctica kleiner dan nu.
  4. Over 50 miljoen jaar zal de evenaar door Australië lopen.

 

Stap3

Bewegende platen

De aardplaten hebben de afgelopen 200 miljoen jaar over de aarde gezworven en bewegen nu nog.
In de animatie heb je gezien hoe de aarde er over 50 miljoen jaar waarschijnlijk uit zal zien, maar of de aarde er ook echt zo uit zal zien, is nu nog niet zeker.

Op het werkblad zie je bij stap 3 een afbeelding met de namen van de verschillende platen. Onder de afbeeldingen zie je een tabel met daarin een aantal namen van platen.

Ga opnieuw naar de website geology.wwu.edu .
Zorg dat je de statische map voor je hebt en zet de labels aan.

Geef van de in de tabel genoemde platen aan in welke richting ze bewegen.

Stap4

Divergentie en convergentie

In stap 1 heb je gezien dat de aarde uit de kern, de mantel en de aardkorst is opgebouwd. De mantel is een stroperige massa die magma wordt genoemd. Door het temperatuurverschil tussen de kern van de aarde en de aardkorst is de magma voortdurend in beweging. Die bewegingen worden convectiestromen genoemd. Convectiestromen kunnen er voor zorgen dat aardplaten gaan schuiven. Ze kunnen uit elkaar worden geduwd of juist tegen elkaar aan worden geduwd of ze gaan langs elkaar heen schuiven.

Als twee platen uit elkaar worden geduwd spreek je van divergentie (to diverge = uit elkaar gaan). Worden twee platen tegen elkaar aan geduwd spreek je van convergentie. Je spreekt van een transforme beweging als twee platen langs elkaar heen schuiven.

Pak opnieuw je werkblad en bekijk de tabel die je bij stap 3 hebt ingevuld. Vul de antwoorden op de volgende vragen in op je werkblad.

  1. Zijn de Zuid-Amerikaanse plaat en Afrikaanse plaat divergerende of convergerende platen?
  2. Zijn de Zuid-Amerikaanse plaat en Nazca plaat divergerende of convergerende platen?

Stap5

Ontstaan van oceanen

Ga nogmaals naar de volgende website: geology.wwu.edu
De Zuid-Amerikaanse plaat en de Afrikaanse plaat zijn divergerende platen. Zoek nog twee divergerende platen. Valt het je ook op dat de divergerende platen elkaar raken in de oceanen?
Bekijk de afbeeldingen en lees de toelichting.

Stap6 (1)

Botsende platen

Als platen ergens uit elkaar gaan moeten ze op andere plaatsen tegen elkaar geduwd worden. Je spreekt dan van convergerende platen.
Bij convergerende platen kunnen er zich drie verschillende situatie voordoen.
a twee continentale platen botsen
b een continentale plaat botst met een oceanische plaat
c twee oceanische platen botsen

Ga nogmaals naar de volgende website: geology.wwu.edu

De Zuid-Amerikaanse plaat en de Nazca plaat zijn convergerende platen.
Wat voor soort platen botsen op elkaar?
Zoek nog een aantal botsende platen. Kun je van alle drie de verschillende situaties voorbeelden vinden?
Schrijf de voorbeelden op het werkblad.

Stap6 (2)

Een continentale plaat botst met een oceanische plaat

In deze animatie zie je een continentale plaat botsen met een oceanische plaat: education.sdsc.edu

Doordat de oceanische plaat zwaarder is dan de continentale plaat schuift de oceanische plaat onder de continentale plaat. Dit noem je subductie.
En ontstaan in de subductiezones smalle, diepe kloven in de zeebodem die je troggen noemt.
Je snapt dat er bij het ontstaan van de troggen grote krachten aan het werk zijn. Als de platen over elkaar heen schuiven, is er sprake van veel wrijving en komt er veel energie/warmte vrij. In de animatie zie je dat er magma naar boven komt en dat er een vulkanisch gebergte ontstaat.

Zoek in een atlas een natuurkundige wereldkaart op en geeft het antwoord op de volgende vragen.

  1. Hoe heet de diepste trog op aarde?
  2. Welke trog ligt voor de kust van Chili?

Stap6 (3)

Twee oceanische platen botsen

Bekijk ook de animatie van twee botsende oceanische platen:
education.sdsc.edu

Je ziet dat één van de twee botsende platen onder de ander schuift. Er vindt hier dus ook subductie plaats. Er ontstaat een gebergte onder de zee waarvan de toppen boven water uitsteken. Dit is vaak een eilandenboog. Door het over elkaar schuiven van de platen komt er veel energie/warmte vrij en komt er magma naar boven. Dus ook hier vind je vulkanen.

Zoek in de atlas de eilandenboog op die op de rand van twee oceanische aardplaten ligt.

Hoe heet deze eilandenboog?

Stap7

Plaattektoniek

In de volgende video van SchoolTV worden een aantal zaken nog eens op een rijtje gezet. Bekijk de video.
Beantwoord de volgende vragen.

Toets:Plaattektoniek

Stap8

Eindproduct

Als eindproduct van deze opdracht beschrijf je op je werkblad de drie plaatbewegingen (divergent, convergent of transform).

 

  • Je zoekt in de atlas of op internet waar die verschillende bewegingen voorkomen.
  • Je schrijft op welke verschijnselen je tegenkomt op de plekken waar die beweging voorkomt.
  • Je legt uit waarom dat verschijnsel daar voorkomt.
  • Je zoekt afbeeldingen op die de ligging en de werking van de plaatbeweging verduidelijken.

 

Klaar?
Wissel je beschrijving uit met twee andere klasgenoten die deze opdracht ook af hebben.
Stel elkaar vragen. Geef elkaar op een goede manier feedback. Pas je eigen beschrijving eventueel nog iets aan.
Laat je werkblad tenslotte beoordelen door je docent.

  • Het arrangement Plaattektoniek - BK_HV is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Felix Peerboom
    Laatst gewijzigd
    2016-02-18 15:24:13
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    - Kopie zoekresultaat - Aan het eind van deze opdracht: Weet je hoe de aarde is opgebouwd. Weet je wat plaattektoniek is. Weet je dat de continenten over de aarde verplaatst zijn. Kun je drie verschillende plaatbewegingen noemen. Weet je dat plaattektoniek met natuurrampen te maken heeft.
    Leerniveau
    VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Landschappen (en menselijke activiteit); Aardrijkskunde;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Plaattektoniek

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van