Economische crisis 1929

Economische crisis 1929

A Vooraf

Leerdoelen

  De tweede opdracht gaat over de economische wereldcrisis van 1929.                                  

  • ken je enkele hoofdoorzaken van de economische wereldcrisis van 1929;
  • kun je aangeven welke gevolgen deze crisis had voor het dagelijks leven in Nederland;
  • begrijp je hoe de crisis heeft meegewerkt aan het ontstaan van oorlogsdreiging in Europa.

 

                                                                                                                     

Eindproduct-Werkwijze

Eindproduct 
Als eindproduct van deze les schrijf je een dagboek van een werkloze. 

Werkwijze 
Groepsgrootte 
Je werkt alleen. Aan de eindopdracht werk je met z’n tweeën. 

Benodigdheden

  • een computer met internet
  • een presentatietool

Tijd 
Je hebt ongeveer drie lessen nodig voor deze opdracht.

B Aan de slag

Stap 1

Inleiding - Twee wereldoorlogen

De eerste helft van de 20e eeuw werd ontsierd door twee wereldoorlogen. Wereldwijd waren er landen bij deze oorlogen betrokken en daarom staan ze bekend als de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. 


De Tweede Wereldoorlog is te zien als een logisch vervolg op de Eerste Wereldoorlog.

 

 

De loopgravenoorlog

 

 

 

Oorzaken Eerste wereldoorlog

Voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog waren meerdere oorzaken:

Rivaliteit Frankrijk - Duitsland
In 1870 verloor Frankrijk een oorlog met de Duitse staten onder leiding van Pruisen. Frankrijk werd militair vernederd en werd gedwongen tot het betalen van forse herstelbetalingen. Ook verloor het de economische belangrijke provincies Elzas en Lotharingen aan Duitsland. Het verlangen naar wraak en genoegdoening in Frankrijk was daarom groot.

 

 

Bondgenootschappen
Duitsland had een bondgenootschap met Oostenrijk-Hongarije en Italië. Frankrijk voelde zich bedreigd en zocht toenadering tot het tsaristische Rusland. In 1907 sloot ook Groot-Brittannië zich aan bij Frankrijk en Rusland om tegenwicht te bieden aan het machtige Duitsland.

Er stonden twee groepen tegenover elkaar: de Centralen (Duitsland en bondgenoten) en de Entente (Rusland, Frankrijk en Groot Brittannië). Bondgenoten beloofden elkaar militaire steun als één van hen werd aangevallen. Door deze wederzijdse beloften werd de kans op een oorlog groter.

 

 

Imperialisme/kolonialisme
De strijd om de koloniën versterkte de rivaliteit tussen de landen in Europa. De Duitse keizer Wilhelm II wilde meedoen in de strijd om de koloniën. In korte tijd liet hij een sterke militaire vloot bouwen. Zijnkoloniale ambitie was bedreigend voor het koloniale rijk van Groot-Brittannië.

 

 

Wapenwedloop/militarisme
Duitsland was vanaf 1871 een keizerrijk onder leiding van Wilhelm I. Het land werd door een snelle industrialisatie een belangrijke economische en militaire macht. De opkomst van Duitsland verstoorde het machtsevenwicht in Europa. Het gevolg was een wapenwedloopwaarbij landen probeerden om meer en betere wapens te hebben dan de concurrerende landen.
Als gevolg van de industriële ontwikkeling had het wapentuig alsmaar meer vernietigingskracht. We kunnen de Eerste Wereldoorlog dan ook zien als de eerste industriële oorlog.

 

Nationalisme
De toenemende rivaliteit tussen de grootmachten in en buiten Europa uitte zich in een sterk opkomend nationalisme. De nationale eer van Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland was in het geding.

De landen voerden een wapenwedloop om de rivalen op militair gebied voor te zijn. De ingevoerde dienstplicht had tot gevolg dat de legers uit miljoenen soldaten bestonden. Toen de oorlog uitbrak gingen veel soldaten optimistisch de oorlog in om de eer van het vaderland te verdedigen.
 

Oorzaken Tweede Wereldoorlog

Duitsland kreeg het als verliezer van de Eerste Wereldoorlog zwaar te verduren. 
De geallieerden legden de schuld van de oorlog geheel bij Duitsland. Daarom legden ze Duitsland een strenge vrede op: de Vrede van Versailles. 

Duitsland verloor grondgebied en haar koloniën. Het land werd ontwapend en veroordeeld tot torenhoge herstelbetalingen. Dat was compensatie voor alle schade en het leed van de oorlog. Deze maatregelen bij elkaar krenkten Duitsland tot op het bot.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Economie

In de eerste jaren na de oorlog waren de voedselprijzen in Duitsland hoog en er was armoede en werkloosheid. Amerikanen kwamen met economische steunprogramma's: het Dawes- en het Youngplan.

 

 

 

Dat waren leningen waarmee de Duitse economie weer op gang werd geholpen. Daardoor steeg dewelvaart in Duitsland. In de periode 1925 - 1929 was er redelijke voorspoed. Berlijn stond bekend om zijn hippe en gewaagde uitgaansleven. 

Toen in 1929 de economie van de VS in een diepe crisis raakte, werden de leningen stopgezet. Duitse bedrijven gingen failliet en de werkloosheid in Duitsland steeg dramatisch.

 

Bekijk het filmpje op de onderstaande link:

http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_01/Tour%20Around%20Berlin%20In%201929.mp4
 
 

Economie - 2

 

Na de beurskrach van New York in 1929 raakte de wereldeconomie in een diepe depressie. Ook de Duitse economie kwam zowat stil te liggen. De werkloosheid steeg en de onvrede groeide snel. In die sfeer groeide de aanhang van de partij van Adolf Hitler. 






Toen Hitler in 1933 aan de macht kwam, hervormde hij deeconomie. De Duitse economie werd een oorlogseconomie. Het werk stond in dienst van een naderende oorlog. 

De werkloosheid werd 'opgelost' door investeringen in deinfrastructuur zoals snelwegen (Autobahnen) en de wapenindustrie. Ook door herinvoering van de dienstplicht daalde de werkloosheid

 

Bekijk het filmpje op de onderstaande link:

http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_01/1933%20Hitler%20initiates%20the%20Autobahn.mp4
 
 

Opkomend extremisme

Het keizerrijk Duitsland hield in 1918 met het einde van de oorlog op te bestaan. Duitsland werd een republiek genoemd naar het stadje Weimar. Daar werd de nieuwe grondwet van Duitsland afgekondigd. 

Sociaaldemocraten riepen de republiek uit en regeerden Duitsland in de periode 1918 - 1933. De democratie in Duitsland had het zwaar te verduren onder aanvallen vancommunisten en nationaal-socialisten. 

Aan de linkerkant dreigde het gevaar van een communistische revolutie. Aan de rechterkant stonden de nationaal-socialisten van Hitler klaar om de macht over te nemen. 

Op de afbeelding zie je een verkiezingsaffiche van de sociaal-democraten. Deze toont de vijanden van de Weimar-regering: conservatieve aanhangers van het keizerrijk, nationaal-socialisten en communisten.

 
 
 
 
 
 
 
 
B  Aan de slag - Stap1De Eerste Wereldoorlog
                                                                                                           
Lees de inleiding en klik op de tweede knop. 

Lees alle oorzaken in het onderdeel ‘Oorzaken Eerste wereldoorlog’. 
Hieronder staan zes mogelijke oorzaken van een oorlog. 
Welke zinnen waren van toepassing op de Eerste Wereldoorlog?

  1. Landen willen wraak nemen voor een verloren oorlog uit het verleden.
  2. In een land breekt een grote revolutie uit en buurlanden gaan zich ermee bemoeien.
  3. Landen maken afspraken om elkaar te helpen bij een aanvalsoorlog.
  4. Een zwakke leider die populair wil worden, stookt de bevolking op om oorlog te voeren tegen een klein buurland.
  5. Landen gaan steeds grotere legers opbouwen en nieuwe wapens ontwikkelen waardoor een dreigende situatie ontstaat.
  6. Mensen leren thuis en op school dat vechten voor je land het mooiste is wat er bestaat.
 

Stap 2

                                                                                                                     
 

Roaring Twenties 
Door de grote welvaart, toenemende consumptie en vrijetijdsbesteding kregen de jaren twintig in de VS de bijnaam: Roaring Twenties (stormachtige jaren twintig). Het was een vrolijke periode vol nieuwe populaire vormen van amusement, zoals jazzmuziek, bioscopen en danszalen. Waar kwam al dat geld vandaan? 

Ga naar de Kennisbank Geschiedenis:

Kennisbank
Voorspoed in de jaren twintig


Lees het onderdeel over de Roaring Twenties en bekijk de video over de fabriek van Ford. 
Beantwoord daarna de volgende vragen.

Oefening Roaring Twenties
 

Bespreek met een medeleerling waarom het ook in het belang van de VS zelf was om leningen te verstrekken aan Europese landen. Vergelijk je antwoord met dat van je medeleerlingen.

Stap 2 A

Inleiding - Economische wereldcrisis

Toen in 1918 de Eerste Wereldoorlog was afgelopen, waren de problemen niet voorbij. Niet alleen Duitsland had het op economisch gebied heel moeilijk. Ook de overwinnaars in Frankrijk en Engeland, zaten financieel volledig aan de grond. Deze landen hadden grote schulden bij de Verenigde Staten. 

In de Verenigde Staten ging het in de jaren twintig economisch gezien juist voorspoedig. Een Amerikaans hulpprogramma in de vorm van forse leningen zou Europa er weer bovenop moeten helpen. Aanvankelijk herstelde de economie in Europa zich goed. Tot het moment dat het in de VS zelf misging. 

 
 
 

Voorspoed in de jaren twintig

 

http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_02/LopendeBandFord.mp4 

Technologische ontwikkelingen
De Verenigde Staten waren op het gebied van de productie van consumptieartikelen het modernste land ter wereld. De elektriciteit vindt een snelle verbreiding en heeft grote gevolgen. Nieuwe artikelen zoals stofzuigers en koelkasten rolden van de lopende band. Fotografie, radio en film worden geïntroduceerd.
En de eerste vliegtuigen gaan de lucht in.

 

http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_02/Koelkastreclame.mp4 

Een nieuw vervoermiddel als de auto rolde in moderne fabrieken in grote getale van de lopende band. Met de grootschalige productie van consumptieartikelen werd door fabrikanten grote winst gemaakt.

 

Voorspoed in de jaren twintig - 2

Amerika was rijk en probeerde met leningen ook de economie in Europa weer in de steigers te zetten. De ontwikkeling van een Europese afzetmarkt voor Amerikaanse producten was voor de VS natuurlijk gunstig. Europa op haar beurt was gebaat bij de Amerikaanse leningen omdat zo de werkgelegenheid kon groeien en de werkloosheid zou dalen. 

In Engeland, Frankrijk en vooral ook Duitsland ging het na 1923 ook weer beter met de economie. De werkloosheid daalde en mensen hadden weer geld te besteden.

 
 

Stap 2 B

De beurskrach van 1929

De Amerikaanse economie was in werkelijkheid ongezonder dan het leek. De consumptie in de VS was veelal gebaseerd op leningen. Geld dat vroeg of laat moest worden terugbetaald aan de Amerikaanse banken. 

Door het grote vertrouwen van consumenten in de economie steeg de waarde van aandelen tot ongekende hoogte. Veel groter dan hun werkelijke waarde. 

Intussen waren er grote problemen in de landbouw. Omdat de afzet van landbouwproducten naar Europa sterk begon te dalen, Europese boeren waren weer in staat zelf genoeg te produceren, kwamen veel landbouwers in grote moeilijkheden en gingen failliet.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

De beurskrach van 1929

In de zomer van 1929 begonnen de koersen op de New Yorkse beurs al te dalen. Op zwarte donderdag, 24 oktober 1929, stortte de beurs in New York volledig in. Beleggers probeerden massaal hun aandelen te verkopen om de schade te beperken. Daardoor werden de aandelen snel nog minder waard. Zelfs banken gingen failliet. In korte tijd steeg de werkloosheid en daalde de consumptie en verdween het vertrouwen in de economie volledig. 

Omdat de economie van de VS was vervlochten met die in Europa had de ineenstorting van de beurs in New York grote gevolgen voor de wereldeconomie. De opkrabbelende landen in Europa moesten versneld de leningen aan de VS terugbetalen. Voor Duitsland was de crisis een ramp omdat de financiële hulp stopte en het land opnieuw bankroet was.

 
 

Stap 2 C

De situatie in Duitsland

Duitsland werd hard getroffen door de crisis in 1929. Bedrijven en banken gingen failliet en de werkloosheid steeg snel. Vele Duitsers leidden vanaf 1929 een zeer armoedig bestaan. 

De democratische partijen die vanaf 1918 de Weimarregering hadden gevormd, kregen van veel Duitsers de schuld. Anti-democratische partijen zoals de communisten en de nationaal-socialisten (NSDAP) van Adolf Hitler, kregen veel politieke steun. Deze partijen beloofden een uitweg uit de ellende. 

Na de verkiezingen in 1930 steeg de NSDAP van 12 naar 107 zetels en werd in één klap de tweede partij van Duitsland. De politiek van Duitsland verkeerde in een diepe impasse omdat er geen basis meer was voor politieke samenwerking.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

De situatie in Duitsland

Door het gebrek aan vertrouwen in de democratische partijen kregen allerleisplinterpartijen de kans om in het parlement te komen. In 1930 waren er acht partijen met minder dan twintig zetels, die samen bijna 20 procent van de stemmen hadden gekregen. Door het gebrek aan samenwerking verschoof de macht naar rijkspresident Von Hindenburg die min of meer op eigen houtje opereerde. 

Intussen werd het straatbeeld beheerst door straatgevechten tussen knokploegen van communisten en nationaal-socialisten. Deze politieke uitersten wilden de macht en waren elkaars doodsvijanden. 
In 1930 werden alleen in Pruisen al 2500 gevechten gemeld waar de SA van Adolf Hitler bij was betrokken. De economische crisis van 1929 leidde tot een politiek explosieve situatie in Duitsland.

 
 
 
 
 
 
 

Nederland

Ook de economie van Nederland werd getroffen door de wereldcrisis. De jaren dertig van de twintigste eeuw werden gekenmerkt door grote werkloosheid en veel armoede. 

Werklozen kregen slechts een kleine uitkering waarmee gezinnen net konden overleven. Twee keer per dag moesten werklozen met hun stempelboekjein de rij staan voor een stempel zodat ze niet stiekem wat bij konden verdienen. 

Colijn was in die tijd minister-president. De partijen in zijn regering hadden afgesproken om zo min mogelijk geld uit te geven. Aan die afspraak hielden ze zich ook. Een partij die niet in de regering zat, waren de socialisten. Zij vonden dat de regering alles moest doen om de economie weer te laten groeien.

 

 

Werkverschaffing

Omdat de werkloosheid in Nederland groot was bedacht de overheid de werkverschaffing. In de jaren twintig, maar vooral in de jaren dertig werden grote projecten opgezet waar werklozen verplicht moesten werken. 


Werklozen die weigerden, verloren hun uitkering.

Er werden parken aangelegd, kanalen gegraven en recreatiegebieden aangelegd. 

Maar het lukte de regering niet om de crisis op te lossen. Daardoor gingen Nederlanders twijfelen aan onze democratie. 
Er kwam een nieuwe politieke partij: de N.S.B..

 

 

Filmpje:

http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_02/Verschuur%20in%20de%20crisisjaren.mp4

Filmpje:

http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_02/louis%20davids.mp4 

 

 
 

Stap 2 D

Democratie onder druk

Overal in Europa zorgde de wereldcrisis voor nieuwe onzekerheid, armoede en ontevredenheid. Dat was te merken in de politiek. In de ogen van velen hadden de leiders weer gefaald, net als bij de Eerste Wereldoorlog. Zij zochten hun heil bij radicale, antidemocratische partijen die de problemen met geweld wilden oplossen. 

In alle Europese landen werden communisten sterker. Zij wilden naar voorbeeld van Rusland de macht in handen geven van één partij en alle privébezit in handen van de staat brengen. Hiervoor was een gewelddadige revolutie nodig van de arbeiders. 

In Italië kregen het fascisme van Mussolini veel aanhang. Hun knokploegen in zwarte uniforms beheersten de straat. Mussolini geloofde in herstel van het Romeinse Rijk door gewelddadige uitbreiding van kolonies. Hij kreeg inderdaad de macht in handen 
en werd later een bondgenoot van Hitler-Duitsland.

 

 

Democratie onder druk - 2

In Duitsland beloofden de nationaal-socialisten onder Hitler wraak voor de vernederingen van Versailles en herstel van de economie. Alleen een krachtige leider kon Duitsland weer rijk en machtig maken. 

Ook in Nederland kwam een nationaal-socialistische beweging tot stand: de NSB van Anton Mussert.

 

 

 

Stap 3

B  Aan de slag - Stap3Economische wereldcrisis

Beurskrach 1929 
In de VS van de jaren twintig was er veel economische vrijheid. Bedrijven, maar ook particulieren konden geld lenen zoveel ze wilden. De regering bemoeide zich niet met de economie en er waren weinig regels en wetten om ondernemingen te beperken. Ook toen het mis ging, was iedereen op zichzelf aangewezen. De overheid greep niet in om failliete banken en bedrijven overeind te houden. De gevolgen waren verbijsterend. 
Ga naar Stap 2 B en lees het stuk: ''De beurskrach van 1929''



Beantwoord daarna de volgende vragen.

Oefening Beurskrach 1929

Stap 3 A

Stap 4

B  Aan de slag - Stap4Economische wereldcrisis

Duitsland in crisis 
Ga naar Stap 2 C en lees het stuk: ''De situatie in Duitsland''


 

 

 

Bekijk de grafiek en het bijschrift. 
Maak daarna de volgende oefening op Stap 4 B

Grafiek  

 

Stap 4 B

Stap 5

Ga naar Stap 2 C en lees de kopjes ''Nederland'' en ''Werkverschaffing''. Lees de informatie over de gevolgen van de wereldcrisis voor ons land. 


Bekijk hierna het filmfragment op SchoolTV. Klik op de volgende link:

http://www.schooltv.nl/video/de-wederopbouw-regering-van-de-dertiger-jaren-bestrijdt-crisis/ 

 

Beantwoord daarna de vde volgende vragen:

Stap 6

Lees Stap 2 D ''Democratie onder druk''

 

Maak nu een schema van dit onderdeel, waardoor je het gemakkelijker kunt leren. Gebruik hiervoor deze tabel:

 

doel partij land(en) leider
Sterke leider voor Duitsland                                                                                                                  
Een nieuw Romeins Rijk      
Arbeiders aan de macht      

Sterke leider voor Nederland

                              

 

 

Vergelijk je tabel met die van een medeleerling en corrigeer elkaar waar nodig. Beantwoord samen ook de volgende vragen:

  1. Wat is de belangrijkste overeenkomst tussen al deze partijen?
  2. Welke partij is niet nationalistisch, maar juist internationaal?

Stap 7

New Deal VS 
De economische wereldcrisis was begonnen in de Verenigde Staten. 
Welke maatregelen nam men daar om de crisis op te lossen? 
In het begin: helemaal niets! 

De regerende Republikeinse president Hoover geloofde dat de overheid zich helemaal niet mag bemoeien met de economie. Een crisis moest vanzelf weer overgaan doordat zwakke bedrijven kapotgingen en nieuwe bedrijven hun kans grepen. Dat paste bij het Amerikaanse geloof dat iedereen voor zichzelf moet zorgen. 

Maar de meeste Amerikanen waren niet meer zo optimistisch. Zij stemden bij de verkiezingen van 1932 op een kandidaat die wèl hulp van de overheid beloofde: de Democraat Franklin Delano Roosevelt. Hij startte met iets nieuws: een overheidscampagne om de economie te stimuleren: de New Deal (Nieuwe Aanpak).

Hoe dat werkte, en of het hielp? 
Lees de onderstaande tekst en maak dan de opdrachten bij Stap 7 A

 

 

 

 

 

 

DEPRESSIE EN NEW DEAL

In de Verenigde Staten werd de crisis van de jaren dertig 'the Great Depression' genoemd.  Toen de crisis eind 1929 uitbrak, was Herbert Hoover (Republikein) president van Amerika.

Het lukte hem niet de Amerikanen weer vertrouwen in de toekomst te geven. De depressie verergerde alleen maar.

Na de presidentsverkiezingen van 1932 moest Hoover plaats maken voor de Democraat Franklin Delano Roosevelt ('FDR').

New Deal van F.D. Roosevelt

Roosevelt beloofde bij zijn aantreden, in maart 1933, het Amerikaanse volk een 'New Deal': een nieuwe aanpak van de problemen. De New Deal-maatregelen waren in ieder geval energiek; een zo actieve federale overheid hadden de Amerikanen nooit eerder meegemaakt. Voor behoudende Amerikanen waren de maatregelen van 'die zogenaamde New Dealers' een nachtmerrie.

Een van de eerste maatregelen van Roosevelt was de afschaffing van de 'drooglegging', het door Hoover ingestelde, maar grootscheeps ontdoken verbod van alcoholische dranken. Hiermee kreeg het begin van Roosevelts presidentschap voor velen een ontspannen, feestelijk tintje.

Reddingsoperatie

De New Deal was in de eerste plaats een keiharde reddingsoperatie voor de economie, vooral de landbouw. Aan de crisis in de industrie kon de New Deal weinig doen. De regering-Roosevelt probeerde de positie van de werknemers in de bedrijven te verbeteren, door met het bedrijfsleven een aantal 'codes' af te spreken: reglementen voor de werkomstandigheden van de arbeiders. De codes waren geen wetten, dus de deelname van de bedrijven bleef vrijwillig.

Om toch 'heel Amerika' mee te krijgen, werd er een luidruchtige propaganda-campagne georganiseerd: de Blue Eagle-campagne. Hoogtepunt hiervan was een feestelijke optocht door New York, begin september 1933, met muziekkorpsen die 'Happy days are here again!' speelden. Voor de werklozen (maar lang niet voor iedereen) kwamen er werkverschaffingsprojecten. Schrijvers en kunstenaars konden aan de slag in gesubsidieerd cultureel werk.

 

 

 

Landbouwcrisis

De hardste New Deal-maatregelen betroffen de landbouw. De maïsoogst van 1933 werd met opzet vernietigd, om verdere 'overproductie' en prijsdaling tegen te gaan. Om dezelfde reden werden in september 1933 miljoenen varkens voortijdig naar de slachthuizen in Chicago gebracht. (Een deel van het varkensvlees werd - ingeblikt - verdeeld onder de massa's werklozen.)

De landbouwcrisis ging gepaard met een milieu-ramp in de graangebieden van Texas, Oklahoma, Kansas, Georgia, Tennessee. Hier was de grond geërodeerd, uitgeput geraakt. In 1933 staken er 'dust-storms' op, die hele landstreken onbewoonbaar maakten. Vele boerengezinnen trokken weg uit de rampgebieden, naar Californië, waar het een paradijs zou zijn. Maar de migranten bleken in Californië niet bepaald welkom. (Hun lotgevallen zijn beschreven door John Steinbeck en bezongen door Woody Guthrie.)

Erosie-bestrijding hoorde tot de taken van de befaamde 'Tennessee Valley Authority'. De TVA, een nieuw soort bestuur, moest het bestaan in Tennessee en de aangrenzende staten beter en mooier maken, mede door elektrificatie. Hoofdtaak van de TVA werd de bouw en het beheer van stuwen en waterkrachtcentrales. De TVA trok grote internationale belangstelling.

Gevolgen van New Deal

De New Deal-politiek was nationalistisch: geheel op Amerika zelf gericht. De Internationale Economische Conferentie van 1933 in Londen kreeg uit Amerika de boodschap dat ieder land maar zelf een uitweg uit de crisis moest zoeken. Een gunstig resultaat van de New Deal was, dat de Amerikanen weer wat vertrouwen kregen in de toekomst, mede door Roosevelts altijd optimistische radio-praatjes. Ook werd de economische neergang gestopt. Verder legde de New Deal de basis voor de Amerikaanse 'welfare state'.

Maar de grote werkloosheid verdween pas in 1941-1945, door toedoen van 'Dr. Win the War'. Overigens is door Roosevelt niet, zoals wel gedacht wordt, het anti-crisisrecept van de Britse econoom J.M. Keynes toegepast (overheidsinvesteringen als stimulans voor een ingezakte economie). Dat gebeurde voor 1945 nergens.

 

Bron: www.verzetsmuseum.org

Stap 7 A

Toets: Oefening

Start

Stap 8

 

Historische persoon: F.D. Roosevelt 
In het vorige onderdeel heb je kennisgemaakt met F.D. Roosevelt als leider van de New Deal in de VS. Hij was één van de populairste en langst zittende presidenten van het machtigste land ter wereld. Maar liefst vier keer achter elkaar werd hij tot president gekozen! 

In deze opdracht ga je op zoek naar het geheim achter de successen van Roosevelt. Beantwoord daarvoor de volgende vragen:

  1. Uit wat voor familie was hij afkomstig?
  2. Hoe was zijn jeugd en opleiding?
  3. Welke tegenslagen moest hij incasseren?
  4. Hoe was zijn politieke loopbaan?
  5. Hoe werd hij president?
  6. Wat voor karakter had Roosevelt?
  7. Hoe gebruikte hij de media om zijn beleid te ondersteunen?
  8. Hoe heeft zijn vrouw hem gesteund in zijn loopbaan als president?
  9. Welke successen, tegenslagen en belangrijke gebeurtenissen maakte hij mee als president?
  10. Waardoor kwam er een einde aan zijn carrière?

 

 

 

 

B  Aan de slag - Stap8Economische wereldcrisis
 
 

Historische persoon: F.D. Roosevelt 
In het vorige onderdeel heb je kennisgemaakt met F.D. Roosevelt als leider van de New Deal in de VS. Hij was één van de populairste en langst zittende presidenten van het machtigste land ter wereld. Maar liefst vier keer achter elkaar werd hij tot president gekozen! 

In deze opdracht ga je op zoek naar het geheim achter de successen van Roosevelt. Beantwoord daarvoor de volgende vragen:

  1. Uit wat voor familie was hij afkomstig?
  2. Hoe was zijn jeugd en opleiding?
  3. Welke tegenslagen moest hij incasseren?
  4. Hoe was zijn politieke loopbaan?
  5. Hoe werd hij president?
  6. Wat voor karakter had Roosevelt?
  7. Hoe gebruikte hij de media om zijn beleid te ondersteunen?
  8. Hoe heeft zijn vrouw hem gesteund in zijn loopbaan als president?
  9. Welke successen, tegenslagen en belangrijke gebeurtenissen maakte hij mee als president?
  10. Waardoor kwam er een einde aan zijn carrière?

 

 

Verwerk de antwoorden op deze vragen in een presentatie. 
Zoek bij elk antwoord een passende foto of video. 
Je kunt zelf kiezen welke presentatievorm je gebruikt: Powerpoint, Prezi of een poster. 

Lever je presentatie in bij je docent of deel hem 
via internet / de elektronische leeromgeving. 
Websites die je kunt gebruiken: 
www.historischnieuwsblad.nl 
www.tiogatours.nl

Stap 9

 

Canon: De crisisjaren in Nederland 
Klik op de afbeelding om de website te openen. 
Lees de tekst bij dit canonvenster. 

Kies nu één van de volgende opdrachten bij de Canon:

  1. Bekijk de klokhuisaflevering. Verzamel informatie over het leven van een kind in de crisisjaren. Maak hierover een kleurplaat.

  2. Bekijk de klokhuisaflevering. Schrijf de tekst op van de rap over de Crisisjaren. Studeer de rap in met enkele klasgenoten en maak er een opname van. Zet die op Youtube en bekijk hem met de klas.

  3. Bekijk de klokhuisaflevering. Welke positieve kanten zaten er aan het leven in de crisisjaren? Schrijf hierover een verhaal van 1 A4.

 

 

 

 

B  Aan de slag - Stap9Economische wereldcrisis
 
 

Canon: De crisisjaren in Nederland 
Klik op de afbeelding om de website te openen. 
Lees de tekst bij dit canonvenster. 

Kies nu één van de volgende opdrachten bij de Canon:

  1. Bekijk de klokhuisaflevering. Verzamel informatie over het leven van een kind in de crisisjaren. Maak hierover een kleurplaat.

  2. Bekijk de klokhuisaflevering. Schrijf de tekst op van de rap over de Crisisjaren. Studeer de rap in met enkele klasgenoten en maak er een opname van. Zet die op Youtube en bekijk hem met de klas.

  3. Bekijk de klokhuisaflevering. Welke positieve kanten zaten er aan het leven in de crisisjaren? Schrijf hierover een verhaal van 1 A4.



 

 

Vervolg opdrachten bij de Canon:

  1. Bekijk de spotprent "Vijftig miljoen bezuiniging". Zoek de spotprent met behulp van het zoekvenster. Geef uitleg bij deze spotprent: wat wil de tekenaar vertellen? Welke symbolen worden gebruikt? Waarom wordt Colijn als kapper afgebeeld? Naar aanleiding van welke gebeurtenis is deze spotprent gemaakt?

  2. Bekijk de spotprent "Vijftig miljoen bezuiniging". Maak een soortgelijke spotprent over een nieuwsbericht van nu, over bezuinigingen, crisis of een ander economisch onderwerp.

  3. Zoek bij de Regionale canons een verhaal over eenwerkverschaffingsproject. Zoek foto's en kaarten van het project toen en van wat er nu nog van te zien is in onze eigen tijd. Maak hierover een fotocollage.

Stap 10

 

Eindproduct: Dagboek van een werkloze 
Je weet nu waar je zoal informatie kunt vinden over de crisisjaren in Nederland. 
Leef je nu eens goed in: stel je voor dat jij als man, (huis)vrouw, kind of huisvader in de crisisjaren leefde. 

Wat zou je in je dagboek schrijven? 
Denk hierbij niet alleen aan bijzondere of nare gebeurtenissen, maar ook aan het gewone leven van elke dag. Verwerk in je dagboek zoveel mogelijk verschillende gegevens uit de bronnen. Natuurlijk mag je ook je fantasie gebruiken. Schrijf een dagboekpagina van minstens één A-4tje en ten hoogste twee A-4tjes. 

Zorg voor een dagboekbeschrijving over minstens één week. 

Wil je het extra levensecht maken? Zorg dan dat het dagboek eruitziet zoals dat in die tijd was (stijl, lettertype). 

Lever je dagboek in bij je docent.

Stap 11

 

Evaluatie 
Om te controleren of je klaar bent met het onderdeel Economische wereldcrisis van het thema ‘Tijd van wereldoorlogen’ , moet je zelf controleren of je ook echt helemaal klaar bent. Dat betekent dat je weet wat je moet weten en dat je begrijpt wat je moet begrijpen. 

Opdracht:

  1. Werk samen met een klasgenoot. Ga ergens zitten waar het rustig is en stel samen een lijstje op van tien termen die belangrijk waren in het onderdeel over de crisis.
  2. Vertel daarna om de beurt aan elkaar wat je onthouden hebt over de crisistijd (oorzaken, gevolgen e.d.) Ieder mag 2 minuten praten en daarna gaat de beurt naar de ander. Die vertelt 2 minuten over wat hij nog weet over dit deel.
  3. Streep de termen door uit het lijstje van punt 1 die ter sprake zijn geweest tijdens het elkaar vertellen over de crisis. Wat kun je vertellen over de termen die niet aan bod zijn geweest? Zoek nog eens terug in dit thema-onderdeel als je het niet meer weet.

  • Het arrangement Economische crisis 1929 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Floris Sieffers
    Laatst gewijzigd
    2015-11-19 13:58:08
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Oefening

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van