Het gezoem van bijen is niet altijd even fijn, bovendien is een bijensteek al helemaal geen feestje! Maar bijen zijn ontzettend belangrijk voor de voorplanting van zaadplanten.
Waarom? Dat zie je in de volgende video.
Ga na het kijken verder met de rest van deze module.
Wat ga ik leren?
Na deze module kun je:
uitleggen wat bestuiving is en de manieren van bestuiving beschrijven.
uitleggen wat bevruchting is en de manieren van vrucht verspreiding beschrijven.
Wat ga ik doen?
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je bestudeert het Kennisbankitem dat past bij dit onderdeel en test je kennis.
Stap 2
Bekijk de video over Bijensterfte en beantwoord de vragen.
Stap 3
Benoem de onderdelen van een bloem/banaan.
Stap 4
Bekijk de video over de pindaplant en geef van de beweringen aan of ze waar of niet waar zijn.
Stap 5
Lees over de bestuiving door vleermuizen en doe de oefening.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippenlijst bij deze module.
Examenopgaven
Je maakt examenopgaven die passen bij dit onderwerp.
Terugkijken
Terugkijken op de module.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 1 à 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Kennisbank
Bestudeer uit de Kennisbank biologie de volgende twee onderdelen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De meeste mensen houden van olienoten ofwel pinda’s. De pinda is een zaad dat veel lijkt op de bruine boon. De pinda zit, net als de bruine boon, in een peul. De peul heet bij de pinda een dop.
De dop is ontstaan uit een vruchtbeginsel. De dop is dus een vrucht. Als het vruchtbeginsel bevrucht is, groeit de bloeistengel de grond in. Daar ontwikkelt de vrucht zich tot dop met ‘aardnoten’.
Doe de oefening.
Stap 5: Bestuiving door vleermuizen
Vleermuizen kunnen een rol spelen bij de bestuiving van cactussen.
De Lesser Long-Nosed bat is een vleermuissoort die leeft in Amerikaanse Sonorawoestijn.
Deze vleermuis bestuift cactussen zoals de Saguaro, de Organ Pipe en de Cardon. De vleermuizen steken hun neus in de bloem om nectar te drinken. Dan komt er stuifmeel op hun neus.
Soms vliegen ze wel 60 km voordat ze hun neus weer in een volgende bloem steken.
Het stuifmeel op hun neus komt dan op de stempel van de stamper van een andere bloem.
Als het dezelfde cactussoort is, spreken we van bestuiving. De vleermuizen eten ook de vruchten en spugen de zaden uit.
Doe de oefening.
Afronding
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Stamper
Vrouwelijk geslachtsorgaan in een bloem, bestaande uit een stempel, stijl en vruchtbeginsel.
Stempel
Bovenste deel van de stamper; hierop komen stuifmeelkorrels terecht bij bestuiving.
Stijl
Stuk van de stamper tussen de stempel en het vruchtbeginsel.
Vruchtbeginsel
Onderste deel van de stamper dat eicellen (vrouwelijke geslachtscellen van de plant) bevat. Uit het vruchtbeginsel kan na bevruchting een vrucht ontstaan.
Zaadbeginsel
Deel van het vruchtbeginsel, waarin zich een eicel bevindt die kan worden bevrucht.
Uit het zaadbeginsel kan na bevruchting zaad ontstaan.
Meeldraad
Mannelijk geslachtsorgaan in een bloem dat stuifmeelkorrels (mannelijke geslachtscellen van de plant) bevat.
Helmknop
De helmknop is onderdeel van de meeldraad en bestaat uit enkele helmhokjes.
Helmdraad
De helmdraad is onderdeel van de meeldraad en draagt een helmknop.
Stuifmeelkorrels
Mannelijke voortplantingscellen van zaadplanten.
Vrucht
Deel van een plant dat ontstaat uit het vruchtbeginsel en een of meerdere zaden bevat. Speelt vaak een belangrijke rol bij de zaadverspreiding.
Ongeslachtelijke voortplanting
Voortplanting waarbij geen bevruchting plaatsvindt: uit (een deel van) één organisme ontstaat een nieuw organisme. De nakomelingen zijn genetisch hetzelfde als het ouderorganisme. Bijvoorbeeld: bollen, knollen, stekken, uitlopers, wortelstokken. Ander vormen: voortplanting door deling (bij bacteriën en eencellige planten en dieren) en maagdelijke voortplanting (vrouwtjes van bepaalde diersoorten kunnen nakomelingen krijgen zonder dat hier mannetjes aan te pas komen, bijvoorbeeld bladluizen).
Kiem
Deel van een plant dat een embryo (kiem) bevat en kan uitgroeien tot een nieuwe plant. Een zaad is ontstaan uit een zaadbeginsel na versmelting van de eicel en een stuifmeelkorrel. Zaad bevat reservevoedsel voor de kieming en de eerste groei van het kiemplantje, voordat de fotosynthese op gang komt.
Geslachtelijke voortplanting
Voortplanting waarbij bevruchting (= versmelting van geslachtscellen) plaatsvindt. Bij planten smelt een eicel samen met een stuifmeelkorrel. Bij dieren (en mensen) smelt een eicel samen met een zaadcel.
Zygote
Een zygote is wat ontstaat als een zaad- en eicel versmelten.
Verscheidenheid
Ook wel biodiversiteit genoemd; soortenrijkdom binnen een ecosysteem.
Voortplantingscellen
Geslachtscellen. Bij planten: stuifmeelkorrels (man) en eicellen (vrouw). Bij dieren en mensen: spermacellen/zaadcellen (man) en eicellen (vrouw).
Voortplanting
Het proces waarbij organismen zorgen voor nakomelingen.
Stekken
Vorm van ongeslachtelijke voortplanting bij planten waarbij een stukje blad of stengel van een plant uitgroeit tot een nieuwe plant. Bijvoorbeeld: wilgentakken.
Naaktzadige planten
Bij naaktzadige planten liggen de zaden open en bloot. Zaden kunnen zo uit de kegels vallen. Voorbeelden zijn de den en de lariks.
Bedektzadige planten
Bij bedektzadige planten zijn de zaden altijd omgeven (bedekt) door een vrucht. De vruchten kunnen groot en klein zijn.
Examenopgaven
Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.
Het arrangement Voortplanting bij zaadplanten vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 3. Dit is thema ’Jacobskruid'. Het onderwerp van deze les is: voortplanting bij zaadplanten.
Je kunt uitleggen wat bestuiving is en de manieren van bestuiving beschrijven en uitleggen wat bevruchting is en de manieren van vruchtverspreiding beschrijven.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vmbo kgt leerjaar 3. Dit is thema ’Jacobskruid'. Het onderwerp van deze les is: voortplanting bij zaadplanten.
Je kunt uitleggen wat bestuiving is en de manieren van bestuiving beschrijven en uitleggen wat bevruchting is en de manieren van vruchtverspreiding beschrijven.
Het gezoem van bijen is niet altijd even fijn, bovendien is een bijensteek al helemaal geen feestje! Maar bijen zijn ontzettend belangrijk voor de voorplanting van zaadplanten.
Na deze module kun je:
Bestudeer uit de Kennisbank biologie de volgende twee onderdelen.
In een strenge winter kunnen er veel bijen sterven en dat heeft vervelende gevolgen.
De meeste mensen houden van olienoten ofwel pinda’s. De pinda is een zaad dat veel lijkt op de bruine boon. De pinda zit, net als de bruine boon, in een peul. De peul heet bij de pinda een dop.
Vleermuizen kunnen een rol spelen bij de bestuiving van cactussen.
Kan ik wat ik moet kunnen?
