Module: Microscopisch onderzoek - v456

Module: Microscopisch onderzoek - v456

Microscopisch onderzoek

Intro

Dat microscopen gebruikt worden om bloed en weefsel te onderzoeken wist je natuurlijk wel.
Maar wist je dat medewerkers van Rijkswaterstaat de kwaliteit van beton ook onderzoeken met een microscoop?
Of dat er microscopen worden gebruikt bij het aantonen van asbest?

Ook bij de controle op ongewenste bestanddelen in voedsel worden microscopen gebruikt.
Kijk maar eens naar de volgende video. Zit er gemalen botjes in Chicken McNuggets?

In de onderbouw heb je waarschijnlijk geleerd te werken met een microscoop.
In deze eerste module herhalen we die vaardigheid.
Bovendien leer je zelfstandig een microscopisch onderzoek te doen.
Aan het eind van de module krijg je een onderzoeksvraag die je met behulp van de microscoop gaat beantwoorden.

Wat ga ik leren?

Leerdoelen
Aan het eind van deze module kun je:

  • werken met de maten micrometer en nanometer.
  • microscopische preparaten maken.
  • de verschillen tussen plantaardige cellen en dierlijke cellen noemen.
  • de opbouw van een plantaardige celwand beschrijven.
  • zelfstandig een microscopische onderzoek uitvoeren.
  • uitleggen waarvoor je een loep of een microscoop gebruikt.

Deelconcepten
Celkern, kernlichaampje, kernporie, chromosoom, vacuole, cytoplasma, grondplasma, cytoskelet, centriolen, mitochondrie, (ruw) endoplasmatisch reticulum, golgi-systeem, ribosoom, lysosoom, chloroplast, chlorofyl.

Wat ga ik doen?

Aan de slag

Stap

Inhoud

Stap 1

Je bekijkt hoe het cellen zijn opgebouwd van cel tot stelsel.

Stap 2

Voor elk niveau van bestuderen is een aparte maataanduiding. Daarover leer je in deze stap.

Stap 3

In de onderbouw heb je al een aantal keer met een microscoop gewerkt. Maar wat weet je nog van een microscoop?

Stap 4

Er zijn verschillende typen microscopen. In deze stap maak je kennis met verschillende soorten en ga je op zoek naar heel gedetailleerde afbeeldingen!

Stap 5

Je voert met een microscoop onderzoek uit naar Pelargonium.

Stap 6

Je voert met een microscoop onderzoek uit naar Waterpest.

Stap 7

Je voert met een microscoop onderzoek uit naar Voedsel.

Afronding

Onderdeel

 

Kennisbank

Alle Kennisbankitems uit deze module.

Eindopdracht

Je microscopische kennis wordt getest.

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.

 

Tijd
Voor deze opdracht heb je 8 SLU nodig.

Aan de slag

Stap 1: Van cel tot stelsel

Afbeelding 1
Afbeelding 2

Bekijk de video. Bespreek na het kijken de volgende vraag met een klasgenoot:

Neem als voorbeeld het ademhalingsstelsel.
Benoem:

  • een orgaan dat bij dat stelsel hoort
  • een weefseltype in dat orgaan
  • het celtype van dat weefsel.

Bespreek jullie antwoord met een ander tweetal.

Video: Van cel tot stelsel

Lees nu de volgende tekst: van cel tot stelsel.
Maak daarna de oefening.

Stap 2: Afmetingen

Watervlo

Werk in tweetallen. Bekijk samen de video. Lees eerst de vragen onder de video door. De vragen bespreek je samen na het kijken.

Wie was de beste waarnemer?
Bespreek de volgende vragen met elkaar.
Kijk eventueel het filmpje nog een keer om de winnaar aan te wijzen.

  • Maak een schatting van de grootte van de organismen die je zag.
    (De punt doorsnede van de punt van de naald is ongeveer 1 micrometer).
  • Heb je plantaardige en/of dierlijke organismen gezien? Waaraan zag je dat?
  • Waaruit bestaat het voedsel van de watervlo?

Bespreek jullie antwoorden met een ander tweetal. Vraag zo nodig jullie docent om hulp.

Klein, kleiner, kleinst
Bestudeer Kennisbank:

Bouw van cellen - Steeds kleiner


Maak de volgende oefening.

Stap 3: Een microscoop

Wat weet je al over de microscoop?
Beantwoord de onderstaande tien vragen.
Voor ieder goed antwoord krijg je twee punten.
Heb je 8 punten of meer?
Overleg met je docent of je opdracht 2 mag overslaan.

Leren werken met een microscoop
In een kort practicum herhaal je het werken met de microscoop.
Je gaat aan de slag met drie oefeningen:

  • Beeldvorming
  • Gezichtsveld
  • Diepte

Laat het werkblad aftekenen door de docent of TOA.

Stap 4: Kleine en grote microscopen

Microscoop van
Antoni van Leeuwenhoek

Wil je weten hoe de allereerste microscoop werkte?
Bekijk de volgende video van SchoolTV over Antoni van Leeuwenhoek en zijn microscoop.


Het lensje van de microscoop van Van Leeuwenhoek zou je zelf kunnen maken.
Maar je kunt ook zelf met een elektronenmicroscoop werken.

Kijk naar de volgende twee video's over de elektronenmiscroscoop. De tweede video is in het Engels.



Ga naar de site van de Radboud Universiteit Nijmegen.
Lees de tekst en kijk naar de voorbeelden. Klik nog wat rond op de site. Je komt veel informatie tegen.

Op internet zijn ontzettend veel verschillende afbeeldingen van objecten onder een elektronenmicroscoop te vinden.
Ga op zoek naar een afbeelding van een object onder de elektronenmicroscoop. Dit kan een mensenhaar zijn, een dier, een... aan jou de keus.
Maak schermafbeeldingen en verwerk in een kort verslag wat je ziet en wat je opvalt.
Benoem ook wat het verschil/voordeel is van een afbeelding van dit object onder een elektronenmicroscoop ten opzichte van een lichtmicroscoop.

Laat je verslag beoordelen door je docent/TOA.
Hij/zij let op:

  • er wordt duidelijk vermeld om welk object het gaat.
  • er is een duidelijke schermafbeelding in het verslag opgenomen.
  • het verschil en de voordelen ten opzichte van een lichtmicroscoop worden benoemd.
  • het geheel is netjes vormgegeven.

Stap 5: Pelargonium

Practicum Onderzoek van Pelargonium (geranium)
Benodigdheden:

Werkwijze: Maak een preparaat van:

  • de opperhuid van een blad van een geranium
  • een bloemblaadje van de geranium

Vergelijk de verschillende cellen.
Leg uit:

  • waardoor de typische geur van de geranium ontstaat
  • waardoor de kleur van de bloemen ontstaat

Laat het werkblad aftekenen door de docent of TOA.
Bewaar het werkblad in je portfolio.

Stap 6: Waterpest

Onderzoek aan waterpest

Bouw van cellen - Celorganellen en kern

Onderzoeksvragen:

  1. Welke organellen veroorzaken de groene kleur van een blaadje waterpest?
  2. Hebben celorganellen een vaste plaats in de cel?
  3. Uit hoeveel cellagen bestaat een blaadje waterpest?

Benodigdheden:

  • Werkblad Een blaadje waterpest
  • Model van een plantencel (indien aanwezig op school)
  • Microscoop
  • Prepareermateriaal
  • Tekenmateriaal
  • Waterpest

Werkwijze:
Maak één of meerdere preparaten van waterpest en bekijk de cellen met de microscoop.
Maak aantekeningen en biologische tekeningen tijden het practicum.
Laat het werkblad aftekenen door de docent of TOA.

Stap 7: Voedsel onder de microscoop

In de vorige stappen heb je de basisvaardigheden microscopie geleerd of herhaald.
Nu ga je een eenvoudig onderzoek doen aan een voedingsmiddel.
Download hier het werkblad Voedsel onder de microscoop

Probeer de onderzoeksvraag te beantwoorden door gebruik te maken van je microscoop.
Maak een keuze uit de opdrachten.
Maak een verslag van je onderzoekje en lever dat in.

Verslag schrijven

Een verslag is een goede manier om een onderzoek te beschrijven dat je hebt uitgevoerd.        

 

Afsluiting

Samenvattend

Bouw van cellen

Eindopdracht

Werk hierbij in tweetallen.
Bekijk de video en ontdek de niveaus van 100 tot 10-10.
Zoek het niveau van:

  • organisme
  • orgaan
  • weefsel
  • cel

Noteer van elk niveau hoeveel maal het beeld vergroot is.
We begonnen deze module met genetische screening.

  1. Op welk organisatieniveau wordt dit onderzoek gedaan?
  2. Welke apparatuur moet men gebruiken voor dit onderzoek?
  3. Welke vaardigheden heb je nodig om dit onderzoek goed te kunnen doen?

Wissel in de klas de antwoorden uit of bespreek je antwoorden met de docent. Overleg met hem/haar wat de beoordelingseisen zijn.

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze module nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Ben je ongeveer 8 SLU met deze module bezig geweest.
    Heb je in die tijd alle stappen en practica helemaal kunnen uitvoeren?
  • Inhoud
    Gedrag bestudeer je het best door er naar te kijken.
    Wat vond je van de video's? Schrijf de titel van één video op die je heel goed vond.
    En schrijf ook de naam op van een video die je heel slecht vond.
  • Eindopdracht
    Is het gelukt om de verschillende niveaus in de video te vinden en hier de juiste maat van vergroting aan te koppelen? Zo niet, hoe hebben jullie dit opgelost?
    Hoe verliep de samenwerking met je klasgenoot? Konden jullie de taken eerlijk verdelen?
  • Het arrangement Module: Microscopisch onderzoek - v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2021-07-06 15:11:17
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vwo leerjaar 4/5/6. Dit is thema ’Biologie van de cellen'. Het onderwerp van deze les is: microscopisch onderzoek. Aan het eind van deze module kun je: werken met de maten micrometer en nanometer. microscopische preparaten maken. de verschillen tussen plantaardige cellen en dierlijke cellen noemen. de opbouw van een plantaardige celwand beschrijven. zelfstandig een microscopische onderzoek uitvoeren. uitleggen waarvoor je een loep of een microscoop gebruikt.
    Leerniveau
    VWO 6; VWO 4; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Biologische eenheid; Biologie; Cel; Bouw en functie van cellen en celonderdelen; Celdifferentiatie;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    10 uur en 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, biologie, celwand, dierlijke cel, loep, micrometer, microscoop, plantaardige cel, stercollectie, vwo4/5/6