Zou dat kunnen, kijken door de ogen van een ander?
Je hoornvlies is het buitenste deel van je oog.
Door dat stukje volledig doorzichtige huid kijk je.
Als je hoornvlies erg wordt beschadigd, kun je een hoornvliestransplantatie ondergaan.
Dan kijk je door ‘het oog’ van een ander.
In de laatste module van dit thema gaat het over transplantaties.
Bekijk de volgende video over hoornvliestransplantatie:
Wat ga ik leren?
Je kunt:
de bloedgroepantigenen voor het ABO- en Rhesus-systeem beschrijven.
uitleggen welke transfusies in het ABO systeem niet verantwoord zijn.
uitleggen hoe rhesusantagonisme is te voorkomen.
uitleggen wat de problemen zijn die bij een weefsel of orgaantransplantatie kunnen optreden.
Deelconcepten
Transplantatie, bloedtransfusie, ABO-systeem, resusfactor, donor en acceptor.
Wat ga ik doen?
Aan de slag
Stap
Inhoud
Stap 1
Hoe ontstaan brandwonden en welke gevolgen heeft dit voor je lichaam?
Stap 2
Als iemand bloed nodig heeft, kun je dit niet zomaar van de ene persoon aan de ander geven. Hoe dit wel werkt leer je in deze stap.
Stap 3
In deze stap leer je hoe een bloedgroep wordt bepaald.
Stap 4
Wat is het Rhesus-antagonisme en welke invloed heeft dit op moeder en kind?
Afronding
Onderdeel
Kennisbank
Alle Kennisbankitems uit deze module.
Eindopdracht
Je maakt een plan om meer donoren te werven in je school.
D-toets
Met een d-toets test je je kennis over deze module.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 6 SLU nodig.
Aan de slag
Stap 1: Brandwonden
Brandwonden
Derdegraads brandwonden, zoals bij de slachtoffers uit de intro van de module Op de blaren zitten, kunnen behandeld worden met een huidtransplantatie.
Huidcellen kun je ook kweken uit zogenaamde stamcellen.
Stap 2: Bloed als weefsel
Bloed als weefsel
Bloedtransfusies zijn de meest voorkomende transplantaties.
Bloed is een weefsel en geen orgaan. Bij een bloedtransplantatie kan het gaan om het plasma of om de rode- of witte bloedcellen.
De reacties die optreden wanneer iemand bloed van een verkeerde bloedgroep heeft ontvangen lijken sterk op de afstotingsreacties bij een orgaan na transplantatie.
Bekijk ook de volgende video. Beantwoord daarna de vragen onder de video.
Stap 3: Antigenen
Antigenen op je rode bloedcellen
Wanneer je in het ziekenhuis wordt opgenomen moet je bloedgroep bekend zijn. Meestal ga je daarvoor naar het ziekenhuislaboratorium waar een analist je bloedgroep bepaalt. Bij een bloedtransfusie is die bepaling eenvoudiger dan bij een weefseltypering voor een orgaandonatie.
Twee groepen antigenen zijn bij een bloedtransfusie van belang.
De antigenen A en B van het ABO-systeem en het Rhesusantigeen.
Bloedgroepen
Ga naar Onderzoek bloedgroepen - www.bioplek.org
Bepaal met behulp van de simulatie de bloedgroepen bij de patiënten.
Begrijp je het nog niet helemaal? Maak dan de volgende opdracht.
Lukt het? Ga dan verder met de volgende stap.
Stap 4: Rhesus-antagonisme
Resusantagonisme
Je hebt ontdekt dat er naast de A en B antigenen van het ABO systeem ook een resusantigeen op rode bloedcellen kan voorkomen.
In deze stap staan twee opdrachten. Een deel van de klas maakt opdracht A (in viertallen), een deel opdracht B (in tweetallen). Overleg met jullie docent hoe de klas verdeeld wordt.
Donor worden
De afronding van deze module heeft als doel om nieuwe donoren op school te werven.
Om een goede campagne te voeren moet je weten waar je over praat.
Je maakt in deze stap gebruik van Donorwise. Als je de site doorloopt, wijst het zich vanzelf. Je maakt de eindopdracht individueel. De antwoorden verwerk je in een document.
Bekijk om te beginnen eerst de volgende video:
Noteer welke vier keuzes je als donor kunt maken.
Geef ook aan welke keuze jij nu zou maken.
Wel of geen donor
Bekijk de volgende video's:
Noteer voor je zelf of je wel of niet donor zou willen worden en wat je beweegredenen hiervoor zijn.
Orgaandonatie
Formuleer je eigen visie op orgaandonatie en leg deze vast in het document. Leg ook uit of je visie in de afgelopen periode is veranderd. Bijvoorbeeld door het maken van deze module.
Je eigen visie kopieer je ook naar je portfolio.
Donoren werven
Schrijf een plan om op school donoren te werven. Denk aan de manier waarop je de donorinformatie onder de aandacht gaat brengen, hoe je de donoren gaat registreren, hoe motiveer je iemand etc.
Beoordeling
Overleg de eisen waaraan je campagneplan moet voldoen en de manier van beoordelen met je docent.
D-toets
Toets
De opdracht sluit je af met het maken van de d-toets 'Het immuunsysteem helpen'.
De toets bestaat uit verschillende soorten vragen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
Klik op de knop om de toets te starten.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Lees de leerdoelen van deze module nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Ben je ongeveer 6 SLU met deze module bezig geweest.
Heb je in die tijd alle stappen goed kunnen doorlopen?
Inhoud
Donor zijn en transplantaties is altijd al een beladen onderwerp geweest. Je moet niet alleen stilstaan bij je eigen dood, maar ook of je een deel van je lichaam aan een ander wilt geven. Heb jij het idee dat je hier met mensen in je omgeving over kan praten? Waarom wel of waarom niet? En zo niet, heb je dan toch voor jezelf een keuze gemaakt?
D-toets
Heb je alle vragen bij deze opdracht gemaakt? Ging het goed? Heb je met de d-toets kunnen controleren of je de leerdoelen van deze module beheerst?
Het arrangement Module: Door de ogen van een ander - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit is thema ’Afweer'. Het onderwerp van deze les is: door de ogen van een ander.
Je leert:
de bloedgroepantigenen voor het ABO- en Rhesus-systeem beschrijven.
uitleggen welke transfusies in het ABO systeem niet verantwoord zijn.
uitleggen hoe rhesusantagonisme is te voorkomen.
uitleggen wat de problemen zijn die bij een weefsel of orgaantransplantatie kunnen optreden.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Biologie;
Instandhouding;
Stofwisseling van het organisme;
Bloed, bloedsomloop en lymfe;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit is thema ’Afweer'. Het onderwerp van deze les is: door de ogen van een ander.
Je leert:
de bloedgroepantigenen voor het ABO- en Rhesus-systeem beschrijven.
uitleggen welke transfusies in het ABO systeem niet verantwoord zijn.
uitleggen hoe rhesusantagonisme is te voorkomen.
uitleggen wat de problemen zijn die bij een weefsel of orgaantransplantatie kunnen optreden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Het immuunsysteem helpen
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Zou dat kunnen, kijken door de ogen van een ander?
Brandwonden
Bloed als weefsel
Antigenen op je rode bloedcellen
Resusantagonisme
Donor worden
Kan ik wat ik moet kunnen?
