In een ver verleden was Europa voor een groot deel bedekt met sneeuw en ijs. Grote zoogdieren zoals sabeltandtijgers en enorme mammoeten moesten op de kale, koude toendra's overleven. In films en verhalen lees je over de jacht op mammoeten. Spannend, maar zijn er eigenlijk bewijzen voor dat mensen op zulke grote en gevaarlijke dieren konden jagen?
Kijk naar de volgende movieclip uit de film 10.000 BC (2008).
Hoe realistisch is het beeld dat je hier ziet? Bespreek het met een klasgenoot.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze les kun je
benoemen welke bronnen ons informatie geven over het leven van de mammoeten.
in eigen woorden uitleggen op welke manier er gejaagd werd in de tijd van de mammoeten.
toelichten wat we wel en niet kunnen weten over het leven in de prehistorie.
met behulp van bronnen een kritische mening geven over een historische vraag.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je kunt de verschillende bronnen over mammoeten interpreteren en toepassen in verschillende vragen.
Stap 2
Je kunt een aantal vragen beantwoorden over het leven van mammoeten
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippen die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht
Samenvoegen van de gegevens die je in deze opdracht verzameld hebt en hier een kort onderzoeksverslag van maken. Ook voer je een discussie met meerdere klasgenoten.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Mammoeten
Lees eerst samen dit artikel over mammoeten.
Maak daarna met een klasgenoot de volgende opdrachten.
Stap 2: Leven van de mammoet
Nu heb je je kennis met elkaar gedeeld, zodat je samen al heel wat weet over het leven van mammoeten en de jacht op deze grote dieren.
Maak nu de volgende oefening.
Afronding
Begrippenlijst
Prehistorie
De prehistorie is de tijd waaruit geen geschreven berichten bewaard zijn.
Einde Prehistorie
De ontwikkeling van het schrift betekende het einde van de prehistorie. Het jaartal voor het begin van de historie is: 3000 v.Chr.
Begin Historie
De ontwikkeling van het schrift betekende het begin van de historie. Het jaartal voor het begin van de historie is: 3000 v.Chr.
IJstijden
Perioden van ijzige kou waarin het land in het noorden van Europa bedekt is met ijs.
Nomadische levenswijze
Mensen hebben geen vaste woonplaats, maar trekken rond en leven van wat de natuur te bieden heeft.
Jagers-verzamelaars
Jagers-verzamelaars leven als nomaden. Zij leven van de jacht (jagers) en van producten uit de natuur, zoals vruchten en wortels (verzamelaars).
Toendra/Toendraklimaat
Een boomloos gebied in koude streken waar grassen, mossen en dwergstruiken groeien. In de koudste maanden is de temperatuur op de toendra onder de -3 °C, in de warmste maanden tussen 0 en 10 °C.
Lage Landen
Omschrijving van het huidige Nederland en België, toen deze landen nog niet bestonden.
Mammoeten
Grote dieren met een dikke vacht, die leefden op de toendra’s. Omstreeks 4000 jaar geleden zijn ze uitgestorven.
Eindopdracht: Eindverslag
Onderzoeksvraag
Bespreek nu samen het antwoord op de volgende vraag: Is het waarschijnlijk, dat mensen vroeger op mammoeten jaagden?
Denk bij het bespreken aan de volgende punten:
Welke bronnen (bewijzen) zijn er voor de jacht op mammoeten?
Wat weten we over de manier van leven van mammoeten en mensen - leefden ze bij elkaar?
Waren mammoeten interessant genoeg voor mensen om op te jagen - waarom (niet)?
Natuurlijk kun je samen verder zoeken naar argumenten voor je antwoord.
Verzamel alle informatie die jullie verzameld hebben in één document en beantwoord samen de vraag.
Controleer bij Beoordeling of jullie eindresultaat aan de eisen voldoet.
Klaar?
Lever je eindverslag in bij je docent.
Beoordeling
Jullie krijgen een goede beoordeling voor deze opdracht als:
Je je mening ondersteunt met gegevens uit historische bronnen.
Je aangeeft welke bronnen je gebruikt hebt.
Je een goed beeld geeft van wat wij weten over jagers en mammoeten.
Je mening in goed Nederlands is opgeschreven.
Discussie
Ga samen met een ander tweetal in discussie over de volgende stelling: Mensen hebben, door de jacht, gezorgd dat de mammoeten zijn uitgestorven
Ga met elkaar in gesprek. Probeer elkaar, met argumenten te overtuigen. Zijn jullie allemaal voor of allemaal tegen de stelling? Speel dan een rol. Zorg dat het aantal voor- en tegenstanders eerlijk verdeeld is.
Bij een debat hebben twee of meer mensen een verschillende mening over een onderwerp. Deze standpunten worden helder in beeld gebracht door argumenten voor het eigen standpunt te geven, of door de argumenten van de ander met tegenargumenten te bestrijden.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Wat vond je van de film in de video? Lees de vraag boven de film nogmaals. Heb je nog steeds dezelfde mening?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Ben je tevreden over wat je geleerd hebt?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Voldoe je aan alle eisen?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Hoe vond je het om in discussie te gaan met klasgenoten? Waren jullie rollen eerlijk verdeeld of moesten jullie een rol spelen?
Het arrangement De mammoetjacht - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo voor leerjaar 1. Dit is tijdvak 1 met het onderwerp ''De mammoetjacht''. Het materiaal bespreekt de tijd en omgeving waarin de mammoeten leefden, hoe zij leefden en wat er tegenwoordig van hen over is gebleven. Er wordt ingegaan op de redenen waarom mensen jaagden op deze dieren. Als verklaring dat deze diersoort is uitgestorven wordt genoemd dat dit kwam doordat de mensen te veel mammoeten doodden en omdat het klimaat veranderde.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Levenswijze van jagers en verzamelaars;
Geschreven bronnen ontbreken;
De tijd van jagers en boeren (tot 3000 v C);
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
2 uur en 0 minuten
Trefwoorden
arrangeerbaar, geschiedenis, hv123, jagers en verzamelaars, klimaatverandering, lage landen, mammoetjacht, prehistorie, stercollectie, toendra
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo voor leerjaar 1. Dit is tijdvak 1 met het onderwerp ''De mammoetjacht''. Het materiaal bespreekt de tijd en omgeving waarin de mammoeten leefden, hoe zij leefden en wat er tegenwoordig van hen over is gebleven. Er wordt ingegaan op de redenen waarom mensen jaagden op deze dieren. Als verklaring dat deze diersoort is uitgestorven wordt genoemd dat dit kwam doordat de mensen te veel mammoeten doodden en omdat het klimaat veranderde.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
In een ver verleden was Europa voor een groot deel bedekt met sneeuw en ijs. Grote zoogdieren zoals sabeltandtijgers en enorme mammoeten moesten op de kale, koude toendra's overleven. In films en verhalen lees je over de jacht op mammoeten. Spannend, maar zijn er eigenlijk bewijzen voor dat mensen op zulke grote en gevaarlijke dieren konden jagen?
Onderzoeksvraag
Intro
