Luther en Calvijn protesteerden tegen misstanden in de christelijke kerk onder leiding van de paus. Door de reformatie (hervorming) ontstonden nieuwe kerken in Noord- en Midden-Europa. De eenheid van het geloof ging verloren. Dit leidde tot godsdienstoorlogen. In de kerken van de reformatie kregen gewone gelovigen meer invloed. De macht van de paus verminderde sterk.
In de video hieronder wordt de aanloop naar de reformatie uitgelegd.
Waarom had men bezwaar tegen het handelen van de katholieke kerk?
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
in je eigen woorden uitleggen wat de oorzaken waren van de splitsing in de christelijke kerk van Europa.
beschrijven welke rol Luther en Calvijn speelden in de reformatie.
vergelijken welke verschillen er zijn tussen katholieken en protestanten.
argumenteren waarom de reformatie grote gevolgen had voor de hele maatschappij.
beschrijven welke kenmerken van de reformatie je kunt herkennen in de kerken van nu.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je kunt na het bestuderen van de Kennisbank 'Misstanden in de katholieke kerk' vragen beantwoorden over de positie van de katholieke kerk.
Stap 2
Je kunt na het bestuderen van de Kennisbank 'Reformatie' vragen beantwoorden over de splitsing van de christelijke kerk.
Stap 3
Je kunt kenmerken van de beide kerken koppelen aan de juiste kerk.
Stap 4
Je kunt voorbeelden van katholieke en protestantse kunst vinden en verwoorden waarom deze passen bij een van de twee stromingen binnen de christelijke kerk.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
Hier vind je de kennisbank en de begrippen die passen binnen deze opdracht.
Eindopdracht A
Als je kiest voor eindopdracht A maak je de toets.
Eindopdracht B
Als je kiest voor eindopdracht B maak je een fotopresentatie over kerk en geloof.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Inleiding
Boven: Luther
Onder: Calvijn
De katholieke kerk had gedurende de middeleeuwen een dominante positie in de maatschappij. De kerk had echter ook te maken met kritiek. De leider van de christelijke kerk in Byzantium bijvoorbeeld, wilde niets met de paus in Rome te maken hebben.
In West-Europa waren er gelovigen die op zoek waren naar zuiverheid in het geloof. Soms werden deze groepen door de kerk in de ban gedaan of veroordeeld als ketters.
Toen Maarten Luther misstanden in de kerk aan de kaak stelde, groeide hij uit tot een machtig tegenstander. Met Calvijn en andere hervormers deed hij de Katholieke Kerk op haar fundamenten schudden.
Bestudeer het onderdeel over misstanden in de katholieke kerk.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Katholieke en protestantse kunst
Voor de kerk was kunst erg belangrijk. Katholieke kerken hingen vol prachtige schilderijen en beelden. Maar er waren ook protestantse kunstenaars, die het geloof op hun manier in beeld brachten.
Je gaat van allebei een voorbeeld opzoeken.
Voor een voorbeeld van katholieke kunst ga je op zoek naar een kunstwerk van de schilder Michelangelo.
Voor een voorbeeld van protestantse kunst ga je op zoek naar een kunstwerk van de schilder Rembrandt.
Zoek bijvoorbeeld op de site www.wga.hu naar voorbeelden. Natuurlijk kun je ook op een andere site zoeken.
Plak de twee afbeeldingen in een Googledocument en schrijf de uitleg erbij. Zorg ervoor, dat je gekozen schilderij echt iets van dat geloof laat zien, en schrijf erbij waarom je dit koos. Deel het document daarna met je docent.
Vorst
Een vorst wordt ook wel een monarch genoemd. Een vorst is een heerser.
Aflaat
Een kwijtschelding van straffen waarvoor gelovigen van de katholieke kerk in het hiernamaals alsnog moeten boeten.
Inquisitie
Dit was een rechtbank van de katholieke kerk.
Predestinatie
De uitverkiezing door God.
Boekdrukkunst
De kunst om boeken te drukken is uitgevonden in het midden van de vijftiende eeuw door de Duitser Gutenberg. Deze uitvinding is van grote betekenis geweest voor de wetenschappelijke ontwikkeling.
Concilie van Trente
De katholieke kerk nam maatregelen om de ergste misstanden tegen te gaan en de kerkelijke organisatie beter te structureren (1545-1563).
Kettervervolgingen
Ketters zijn aanhangers van de hervormde kerk. Filips kondigde strenge maatregelen tegen ketters af. De edelen vonden deze kettervervolgingen te streng.
Hervorming/reformatie
Studie van de Bijbel leidde tot discussie over en kritiek op de rooms-katholieke kerk. Uiteindelijk leidde dat tot scheuring in de kerk: de hervorming of reformatie.
Luther
Maarten Luther is een Duitse monnik, die op 31 oktober 1517 met 95 stellingen kwam. De paus zette hem uit de kerk.
Calvijn
Johannes Calvijn begon in Genève een hervormingsbeweging. Hij vond gehoorzaamheid aan God belangrijker dan gehoorzaamheid aan de vorst.
Afsplitsing protestantisme van katholicisme
De protestanten gingen zich organiseren en zo ontstond in de noordelijke Lage Landen de Nederduitse hervormde kerk.
Eindopdracht A: Toets
Als je kiest voor eindopdracht A maak je de toets 'Christelijke kerk'.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Als je kiest voor eindopdracht B ga je samen met een klasgenoot een fotopresentatie maken.
Hierin laat je voorbeelden zien van het geloof van katholieken en protestanten. Je mag zoeken naar allerlei dingen die met kerk en geloof te maken hebben: gebouwen, geestelijken, schilderijen, voorwerpen, teksten.
Zorg ervoor dat de afbeeldingen een duidelijk kenmerk hebben dat echt past bij dat geloof. Zet bij elke foto een kort bijschrift: wat zie je?
Je kunt de afbeeldingen in een document zetten, op een poster plakken, in een digitaal presentatieprogramma zoals Prezi of PowerPoint, of in een online fotoviewer. Kies zelf een geschikte manier.
Beoordeling
Jullie krijgen een goede beoordeling voor de opdracht als:
De fotopresentatie minstens 12 foto's bevat, over elke kerk 6.
De foto's goed passen bij het afgebeelde geloof.
Je juiste en passende bijschriften hebt gemaakt.
De fotopresentatie op tijd klaar is.
De fotopresentatie goed is afgewerkt.
Klaar?
Zorg dat anderen je presentatie kunnen bekijken.
Lever hem ter beoordeling in bij je docent.
Met een fotoreportage kun je een verhaal vertellen met behulp van foto’s.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Had je al eens eerder kennis gemaakt met Luther en Calvijn?
Was de video een goede inleiding voor deze opdracht?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Wat zijn de oorzaken van de splitsing in de christelijke kerk?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Hebben jullie een mooie fotoreportage kunnen maken?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht?
Als je hebt gekozen voor de toets, sloten de vragen goed aan bij de leerdoelen?
Als je hebt gekozen voor de fotoreportage, was het eenvoudig om voldoende foto's te vinden?
Het arrangement Christelijke kerk - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 2. Dit is tijdvak 5 met het onderwerp: De Christelijke Kerk. De katholieke kerk had een dominante positie in de middeleeuwen, maar werd geconfronteerd met kritiek. Sommige leiders van andere kerken, zoals de Byzantijnse christelijke kerk, wilden niets te maken hebben met de paus in Rome. In West-Europa werden gelovigen die naar zuiverheid zochten, soms verbannen of vervolgd als ketters. Maarten Luther en Johannes Calvijn waren belangrijke leiders van de hervormingsbeweging. Luther publiceerde de 95 stellingen en pleitte voor een hervorming van de katholieke kerk. Hij richtte Lutherse kerken op met weglating van bepaalde katholieke praktijken. De katholieke kerk verklaarde Luther vogelvrij, maar hij werd beschermd door de keurvorst van Saksen. Luther vertaalde de Bijbel naar het Duits en geloofde dat mensen door het lezen ervan God konden leren kennen. Calvijn geloofde in predestinatie en stelde dat genade van God kwam, niet van de kerk. De Reformatie had grote gevolgen voor de katholieke kerk, waaronder verlies van gelovigen en macht. Het leidde echter ook tot serieuze aanpak van misstanden binnen de kerk. Het Concilie van Trente speelde daarbij een belangrijke rol. Kritiek op de kerk werd hardhandig aangepakt, maar het geweld toonde ook de vrees van de kerk voor kritiek. Veel gelovigen hadden afkeer van de rijkdom binnen de kerk en verlangden naar een zuivere relatie met God. Verdere begrippen binnen deze les zijn: vorst, aflaat, inquisitie, boekdrukkunst en afsplitsing protestantisme van katholicisme.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Gevolgen van de reformatie;
De tijd van ontdekkers en hervormers (1500 - 1600);
Reformatie en de splitsing in de christelijke kerk;
Geschiedenis;
De reformatie;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 2. Dit is tijdvak 5 met het onderwerp: De Christelijke Kerk. De katholieke kerk had een dominante positie in de middeleeuwen, maar werd geconfronteerd met kritiek. Sommige leiders van andere kerken, zoals de Byzantijnse christelijke kerk, wilden niets te maken hebben met de paus in Rome. In West-Europa werden gelovigen die naar zuiverheid zochten, soms verbannen of vervolgd als ketters. Maarten Luther en Johannes Calvijn waren belangrijke leiders van de hervormingsbeweging. Luther publiceerde de 95 stellingen en pleitte voor een hervorming van de katholieke kerk. Hij richtte Lutherse kerken op met weglating van bepaalde katholieke praktijken. De katholieke kerk verklaarde Luther vogelvrij, maar hij werd beschermd door de keurvorst van Saksen. Luther vertaalde de Bijbel naar het Duits en geloofde dat mensen door het lezen ervan God konden leren kennen. Calvijn geloofde in predestinatie en stelde dat genade van God kwam, niet van de kerk. De Reformatie had grote gevolgen voor de katholieke kerk, waaronder verlies van gelovigen en macht. Het leidde echter ook tot serieuze aanpak van misstanden binnen de kerk. Het Concilie van Trente speelde daarbij een belangrijke rol. Kritiek op de kerk werd hardhandig aangepakt, maar het geweld toonde ook de vrees van de kerk voor kritiek. Veel gelovigen hadden afkeer van de rijkdom binnen de kerk en verlangden naar een zuivere relatie met God. Verdere begrippen binnen deze les zijn: vorst, aflaat, inquisitie, boekdrukkunst en afsplitsing protestantisme van katholicisme.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Christelijke kerk
De reformatie
Christelijke kerk
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Luther en Calvijn protesteerden tegen misstanden in de christelijke kerk onder leiding van de paus. Door de reformatie (hervorming) ontstonden nieuwe kerken in Noord- en Midden-Europa. De eenheid van het geloof ging verloren. Dit leidde tot godsdienstoorlogen. In de kerken van de reformatie kregen gewone gelovigen meer invloed. De macht van de paus verminderde sterk.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Benodigdheden
Als je kiest voor eindopdracht B ga je samen met een klasgenoot een fotopresentatie maken.
Intro
