Inleiding
Energie is onmisbaar voor de wereldeconomie. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor industrie, transport en voedselproductie. Ook huishoudens gebruiken energie. Lange tijd zijn hiervoor fossiele brandstoffen gebruikt , zoals kolen, gas en olie. Dit is op lange termijn echter niet goed voor het milieu en het klimaat. De hoeveelheid broeikasgassen in de lucht neemt bijvoorbeeld toe. Hierdoor stijgt de temperatuur op aarde, wat weer grote gevolgen heeft voor de landbouw. Daarom is het belangrijk om ook te kijken naar andere manieren om energie op te wekken. We noemen dit energietransitie. Bewust omgaan met energie staat in de hele wereld hoog op de agenda, ook bij 'gewone' mensen. Ze isoleren hun woning, schaffen zonne-panelen aan of gebruiken led-lampen. Maar toch neemt het energiegebruik per huishouden nog steeds toe. Blijkbaar vinden veel mensen maatregelen rondom het milieu belangrijk, maar is het moeilijk om het in praktijk te brengen.
Wil jij leven in een omgeving waar schone energie gebruikt wordt die altijd en overal beschikbaar en ook nog betaalbaar is? Dan moet je keuzes maken!
Deze module is ontwikkeld voor alle eerstejaarsstudenten die een niveau 3 of 4 mbo techniekopleiding volgen. In deze module krijg je inzicht in de ontwikkelingen en innovaties op het gebied van energie en energietransitie. Je doet kennis en ervaring op in ontwikkelingen en innovaties op het gebied van energie. Aan het einde van de module ben je in staat om mee te kunnen praten over de ontwikkelingen binnen de energie en heb je daarover een eigen mening gevormd. Dit maakt dat je in je (studie)loopbaan bewuste keuzes kunt gaan maken met betrekking tot dit werkgebied.
De opzet
Deze module heeft een studieduur van 20 uur en bestaat uit de volgende 4 onderdelen:
- Energie
- Conventionele energieopwekking
- Innovatieve brandstoffen
- Excursie en/of gastdocent
Per thema (behalve de excursie/ gastdocent) wordt de theorie uitgewerkt via tekst en/of filmmateriaal met bijbehorende vragen die als doel hebben de theorie te verwerken. Elk thema heeft twee opdrachten. Thema 3 bevat tevens praktijkopdrachten van elk 2 SBU.
Introductie
Enough 4 all 4 ever
Wat is duurzame energie?
Duurzaam houdt in dat iets oneindig of dat de bron onuitputtelijk is. Energie die opgewekt wordt uit een bron, zoals de zon, wind en water noemen we duurzame energie. Anders dan fossiele brandstoffen zijn deze bronnen oneindig beschikbaar en, heel belangrijk, niet schadelijk voor het milieu. Het gebruik van duurzame energie wordt daarom gezien als hét alternatief voor fossiele brandstoffen (aardolie en aardgas). Werelwijd wil men steeds meer over naar duurzame energie.
De overheid wil duurzame energie stimuleren en innovatie van duurzame energietechnieken bevorderen. Doel is 14% duurzame energie in 2020 en een volledig duurzame energievoorziening in 2050
We noemen dit energietransitie!
Maar hoe gaan we dat bereiken? Hoeveel en wat voor energie verbruik jij?
Dat ga je in deze module energietransitie uitzoeken!
Start
Film Energy Future (1 SBU)
De volgende film van Energy Future over energiebesparingen wordt in klassikaal verband vertoond.
Daarbij staan de volgende kijkvragen centraal:
- Welke 2 acties kun je uitvoeren om de energie die we gebruiken op deze aarde in evenwicht te brengen met de energie die de aarde ons geeft
- Wat is indirect energieverbruik?
- Het meeste indirecte energieverbruik zit in vlees. Leg uit waardoor dit komt
Toets ipv kijkvragen
Heb je de film van de vorige pagina goed bekeken en heb je de boodschap begrepen?
Ga als student naar www.m.socrative.com De naam van het lokaal is Energycollege. Vul vervolgens je naam in. Je kunt alleen de toets maken als de docent deze heeft klaargezet.
Extra video
Extra video: Wat is energietransitie
1. Thema Energie
Introductie
In dit thema komen de volgende onderdelen aan de orde:
- Wat is energie?
- Hoe is het energieverbruik van jou en je omgeving?
- Hoe kun je je eigen energieverbruik terugdringen?
Iedereen in Nederland verbruikt energie, ook jij! Heb je bijvoorbeeld een auto of scooter? Wat dacht je van je elektronische apparatuur? En thuis heb je vast een wasmachine en een stofzuiger. Wist je dat je in het huishouden veel energie verbruikt. Door thuis bewuster om te gaan met het energieverbruik kan dit gebruik verlaagd worden.
Maar weet je eigenlijk wel wat je verbruikt? In dit thema verdiep je je in het energieverbruik bij jouw thuis en onderzoek je of er bespaard kan worden.
Leerdoelen:
De student kan benoemen:
- wat hij/zij verbruikt aan energie in zijn/haar woning of gezin en wat energie kost
- wat hij/zij verbruikt aan energie in vergelijking met de gemiddelde Nederlander
- wat de besparingmogelijkheden zijn
SBU (studiebelastinguren)
Opdracht 1a. 1 SBU Opdracht 1b. 3 SBU Opdracht 1c. 1 SBU Opdracht 2: 1 SBU
Opdracht 1
Hoe duurzaam ben jij?
Voor deze opdracht ga je eerst informatie verzamelen. Deze vind je onderaan de pagina via verschillende linkjes. De opdracht bestaat uit 3 onderdelen:
a. Individuele onderzoeksopdracht (1 SBU):
Individuele opdracht: Hoe zuinig is jouw huis of jouw gezin
b. Verwerkingsopdracht groep max 4 studenten (3 SBU):
1. Vergelijk de individuele uitkomsten en noteer de overeenkomsten en verschillen.
2. Maak een presentatie met behulp van een presentatievorm en plaats deze vervolgens ONLINE
Stappenplan voor het maken van een presentatie en deze vervolgens online zetten
3. Presenteer als groepje de uitkomsten online. (zodat jullie jezelf terug kunnen zien)
De eisen aan de presentatie zijn in onderstaand document geformuleerd.
Eisen presentatieopdracht Hoe duurzaam ben jij?
c. Evaluatieopdracht klassikaal (1 SBU):
Deze toets (5 vragen) wordt aan het einde van het thema klassikaal uitgevoerd. Iedere student gaat naar www.m.socrative.com en vult de lokaalcode Energycollege en vervolgens zijn/haar naam in. De docent zet de toets klaar. De resultaten zijn individueel.
Linken naar informatie rondom energie:
Wat is energie? Wat is een joule? Energieverbruik wat kost stroom?
Energiebesparen De bespaartest
Opdracht 2
Heb je de lesstof begrepen? (1 SBU):
1. Spel Energy Transition model:
Breng vraag en aanbod in balans
Halen we in 2030 voldoende uit schone bronnen om aan de vraag naar energie te kunnen voldoen? Kun je zorgen dat de aarde minder opwarmt door het terugdringen van de CO2 uitstoot? En dat allemaal tegen de laagst mogelijke prijs? Speel het spel (duur 5 min.) Wat vind jij dat er gedaan moet worden op energiegebied? Het is de bedoeling dat je keuzes maakt in vraag en aanbod van energie. De CO2 en de kosten moeten daarbij zo laag mogelijk zijn en je score moet zo hoog. Deze site rekent het door. Maak een screenshot van jouw resultaten en laat dit zien.
Dit spel is gebaseerd op de echte energiedata van Nederland en is gemaakt door Quintel Intelligence in samenwerking met praktisch alle partijen (bedrijven, overheid en onderwijs) die in Nederland met energie bezig zijn.
Evaluatie
Deze toets (7 vragen) wordt aan het einde van het thema klassikaal uitgevoerd/ Iedere student gaat naar www.m.socrative.com en vult de lokaalcode Energycollege in en vervolgens zijn/haar naam. De docent zet de toets klaar. De resultaten zijn individueel
2. Thema Conventionele energieopwekking
Introductie
‘Ze raken op en ze zorgen voor vervuiling"
In het nieuws krijgen we steeds vaker te horen dat onze fossiele brandstoffen opraken of dat ze zorgen voor milieuvervuiling. Wat betekent dat nu eigenlijk? Fossiele brandstoffen zijn onze traditionele (of conventionele) brandstoffen, zoals aardgas, olie of steenkool. Het verbranden van fossiele brandstoffen zorgt ervoor dat we energie kunnen opwekken. Het levert dus zeker problemen op als de voorraden op zijn. Maar hoe werkt dat eigenlijk: fossiele branstoffen? Hoe worden ze verwerkt? En kan jij je voorstellen hoe je moet leven zonder elektriciteit en gas?
Leerdoelen:
De student kan benoemen:
- hoe de verschillende fossiele brandstoffen worden gebruikt
- wat de voor- en nadelen van deze brandstoffen zijn
- wat de gevolgen zijn van het gebruik van deze brandstoffen op het klimaat
SBU (studiebelastinguren)
Opdracht 1: Zelfstandig werken: 3 SBU Opdracht 1: Quiz: 1 SBU Opdracht 2: 1 SBU
Opdracht 1
Wie verdient de eeuwige roem?
Voor deze opdracht ga je eerst informatie verzamelen. Deze vind je onderaan de pagina via verschillende linkjes.
Groepsopdracht Quiz (3SBU)
Bedenk per groepje 10 quizvragen over 4 conventionele energiebronnen. Gebruik hiervoor het programma Kahoot. Maak per groepje (max.4 personen) een inlog via www.getkahoot.com
De verschillende quizzen wordt individueel gespeeld in de klas (via www.kahoot.it ) Wie heeft de hoogste score en verdient de "eeuwige roem"?
Eisen groep bij maken en afspelen (1 SBU) van de quizvragen:
- Ieder groepje heeft 10 quizvragen over 4 conventionele energiebronnen in Kahoot! gemaakt en speelt deze quiz voor de hele klas zelf af.
- De resultaten van de quiz (het exceldocument) wordt ter plekke naar de docent gemaild.
Eisen individuele resultaten quiz:
- De student heeft op iedere quiz minimaal 5 van de 10 vragen goed beantwoord.
Na afloop worden de quizvragen van ieder groepje via de knop "share" gedeeld met de docent.
Linken naar informatie rondom conventionele energiebronnen:
Wat is kernenergie? Wat is straling? Steenkool Fossiele brandstoffen introductie Klimaatverandering door CO2 uitstoot Aardgas Aardolie Waterkrachtcentrale
Opdracht 2
Heb je de lesstof begrepen? (1 SBU)
Opdracht over gevolgen van klimaatverandering
Klik hier voor de opdracht.
3. Thema Innovatieve brandstoffen
Introductie
Duurzame energie helpt klimaatverandering tegen te gaan en voorkomt dat energie 'op'raakt
Duurzame energie betekent dat energiebronnen niet op kunnen raken. Bovendien drukt de productie van duurzame energie in vergelijking met conventionele bronnen veel minder zwaar op het milieu, doordat er veel minder van het broeikasgas CO2 vrijkomt.
Maar wat verstaan we onder duurzame energiebronnen? En welke soorten en toepassingen behoren daartoe?
Leerdoelen:
De student kan benoemen:
- hoe windenergie wordt opgewekt
- wat zonne-energie kan
- wat bio-brandstof is
- waar je aardwarmte voor kan gebruiken
SBU (studiebelastinguren)
Opdracht 1: Zelfstandig werken: 3 SBU Opdracht 1: Presentatie: 1 SBU
Opdracht 2 : 1 SBU of per praktische opdracht: 2 SBU
Opdracht 1
En dit is onze mening.....
Voor deze opdracht ga je eerst informatie verzamelen. Deze vind je onderaan de pagina via verschillende linkjes.
Opdracht in tweetallen: Maak een poster (3SBU)
Jullie zijn voorstander van een innovatieve energiebron. Jullie mening komt heel duidelijk naar voren in de poster die je maakt met het programma Canva. In deze poster zijn de volgende punten verwerkt:
- een stelling over jullie gekozen innovatieve energiebron
- voordelen van deze energiebron
- de werking van deze energiebron
- wat levert deze energiebron aan duurzame energie op
Beoordelingscriteria poster
Posterpresentatie (1 SBU)
Deze poster met stelling verdedigen jullie in een presentatie voor de gehele groep.
Linken naar informatie rondom conventionele energiebronnen:
Windenergie Zonne-energie Bio-energie Aard- en bodemwarmte Smartgrid
Opdracht 2 en praktische opdracht
Heb je de lesstof begrepen?
Hier vind je een aantal opdrachten om te testen of je de lesstof hebt begrepen.
Energiequiz
Woordzoeker over energie
Invuloefening over windenergie
Praktische opdrachten
Praktische opdracht 1
Wie maakt de beste windmolen?
Praktische opdracht windmolen
Praktische opdracht 2:
De natuurlijke batterij
Praktische opdracht de natuurlijke batterij
4. Excursie/ gastdocent
Kennismaking met het bedrijfsleven
Wil je een antwoord op de vraag hoe er in de praktijk gewerkt wordt aan energietransitie? Dat kan! Via een excursie of een gastspreker kun je hiermee kennis maken. Je wordt hierdoor nog meer bewust gemaakt van de ontwikkelingen binnen de energie en energietransitie. Het resultaat hiervan is dat je meer kennis krijgt van het bedrijfsleven over ontwikkelingen en innovaties op energiegebied.
Deze kennismaking met het bedrijfsleven kan op ieder moment gedurende de module gepland worden.
Thema’s
Mogelijke thema’s voor de excursie zijn:
- Windenergie
- Zonne-energie
- Energiezuinige gebouwen
- Energiezuinig produceren
Opdracht
De opdracht
De opdrachten verschillen per opleiding, vakrichting en ROC. De keuze hangt onder andere af van het te bezoeken bedrijf en het hieraan gekoppelde thema. Je docent informeert je hierover.
Toets quiz energietransitie
Je hebt nu de gehele module energietransitie doorlopen. Via Flipquiz gaan we nu in groepjes testen wat jullie kennis is van energietransitie. We delen de gehele klas op in een aantal groepjes (max 4 pers.) De quiz bestaat uit gemakkelijke vragen (100 punten) tot moeilijke vragen (max. 500 punten). Ieder groepje krijgt om de beurt 1 vraag en de scores worden bijgehouden.
De quiz wordt geprojecteerd op scherm of digibord. Je ontvangt de URL van de docent.
.
Verdiepingsstof
De onderstaande onderdelen kunnen door studenten en docenten gebruikt worden als verdiepingsstof bij de basismodule Energietransitie van Energy College. Er kan gekozen worden uit:
Trias energetica
Windenergie
Mobiliteit
Domotica
Smart grid
Aardwarmte/luchtwarmte
Zonne- of pv-panelen
Evaluatie
Klik hier voor een enquete over de module energietransitie
Bedankt voor het invullen!
Bronnen
Voor de verschillende onderdelen van deze module is gebruik gemaakt van materiaal van
- Herman van Schie
- Duurzaammbo
- Het energie transitiemodel
Alle publicaties van de module energietransitie vallen onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal-licentie.
