Gedichten

Gedichten

1. Wat is een gedicht?

Veel mensen denken dat een gedicht een rijmend stukje tekst is. Maar dat is niet helemaal waar. Wat is het dan precies wel? Het komt simpel gezegd hier op neer: een dichter probeert met een gedicht een boodschap over te brengen, verpakt in zo min mogelijk woorden. Gedichten heten niet voor niks 'gedichten': ze zijn 'gedicht' en moeten 'geopend' worden door de lezer.

Klokhuis aflevering over gedichten

Gedichten herken je meteen aan de vorm. Op de bladzijde is veel wit. De regels zijn niet vol gemaakt, zoals bij verhalen. De zinnen worden vaak middenin afgebroken en gaan daarna verder op een nieuwe regel. Gedichten zijn bijna altijd korter dan verhalen.

Een ander woord voor gedichten is poëzie.

 

Het Elfje

Een elfje is een gedicht, dat uit elf woorden in vijf regels bestaat.

Die elf woorden zijn als volgt verdeeld over de dichtregels:

Regel 1: één woord:       een kleur, of een eigenschap (zacht, hard,enz.)
Regel 2: twee woorden:  over wat of wie gaat je elfje?
Regel 3: drie woorden:   gebruik een werkwoord 
Regel 4: vier woorden:   geef meer informatie bij regel 3
Regel 5: één slotwoord.

Voorbeeld


 

Maak je eigen elfje.

2. Songteksten

Songteksten zijn ook gedichten. Soms rijmen de regels, soms niet.
Kijk maar eens naarr het volgende nummer van André Hazes, opnieuw uitgebracht door Do.

 

Do - Hij gelooft in mij

 

Hij lag te slapen
Ik vroeg hem gisteravond, wacht op mij
Misschien ben ik vanavond vroeger vrij
Hij knikt wel ja, maar hij kent mij

Nu sta ik voor je
Ik ben weer blijven hangen in de kroeg
Zo`n nacht, hij weet ik krijg nooit genoeg
Hoe was het, dat is alles wat hij vroeg (wat hij vroeg)

Want hij gelooft in mij
Hij ziet toekomst in ons allebei
Hij vraagt nooit maak je voor mij eens vrij
Want hij weet, dit gaat voorbij
Ik zing m'n eigen lied
Totdat iemand mij ontdekt en ziet
Tot een ieder van mijn songs geniet
Hij vertrouwt op mij
Hij gelooft in mij

Ik zal wachten
Tot de tijd dat een ieder mij herkent
En dat je trots kan zijn op je eigen meid
Op straat zullen ze zeggen, die Do, die is bekend

Zolang we dromen
Van geluk dat ergens op ons wacht
Dan vergeet je snel weer deze nacht
Hij vertrouwt op mij, dat is mijn kracht

Want hij gelooft in mij
Hij ziet toekomst in ons allebei
Hij vraagt nooit maak je voor mij eens vrij
Want hij weet, dit gaat voorbij
Ik zing m'n eigen lied
Totdat iemand mij ontdekt en ziet
Tot een ieder van mijn songs geniet
Hij vertrouwt op mij
Hij gelooft in mij
Hij gelooft in mij
Hij gelooft, hij gelooft in mij

Opdracht A

1. Welke zinnen rijmen? 
2. Welke regels vormen het refrein? Hoe weet je dat?
3. Waar gaat het gedicht over?
4. Welk gevoel krijg je bij deze songtekst?

 

Zoals leesteksten verdeeld zijn in alinea's, zo zijn songteksten verdeeld in coupletten en refreinen. Een couplet is een stuk songtekst waarin de zinnen zo met elkaar verbonden zijn dat ze een doorlopend verhaal vertellen. Een refrein is het gedeelte van een tekst dat na elk couplet wordt herhaald. Door de herhaling blijft de inhoud van het refrein goed in je hoofd hangen. Van veel liedjes kun ja na een tijdje het rerein makkelijk meezingen.

Stercollectie

3. Rijmschema's

Als je rijmende woorden aan het eind van een regel dezelfde letter geeft, ontstaat een rijmschema.

Ga nog eens terug naar de vorige bladzijde. Daar vind je de songtekst van Do haar liedje.
Regel 1 eindigt op het woord slapen, we geven deze regel een A
Regel 2 eindigt op mij, dit rijmt niet op slapen, dus we geven deze regel een B
Regel 3 eindigt op vrij, dit rijmt op mij, dus deze regel krijgt ook de letter B.
Regel 4 eindigt op mij, dit rijmt ook op mij en vrij en krigjt dus ook de  letter B

Het rijmschema van het eerst couplet is: ABBB

Nu jij. Geef de volgende regels van de tekst ook een letter. Rijmt het op een eerdere regel dan krijgt het dezelfde letter, rijmt het niet op een eerdere regel, dan neem je de volgende letter van het alfabet.

Wat wordt nu het rijmschema van Do haar lied?
 

4. Poëzieposter

Als je een gedicht hebt geschreven, dan moet je dat laten zien aan anderen. Het is een stukje kunst dat niet thuishoort in een schrift. Een poëzieposter is een goede manier om je gedicht te laten zien. 

Stap 1: Inspiratie Ga naar www.plint.nl Hier staan mooie voorbeelden van gedichten met mooie, passende afbeeldingen.

Stap 2: Beginnen Maak tweetallen. Schrijf samen een gedicht van minimaal drie strofes (alinea's bij gedichten). Print de tekst.

Stap 3: Creativiteit Van de docent krijg je een wit vel op A3 formaat. Maak met kleurpotloden, stiften en stempels een mooie poëzieposter.

 

  • Het arrangement Gedichten is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Gwenda Braak
    Laatst gewijzigd
    14-09-2017 12:02:34
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Klokhuis aflevering over gedichten
    http://www.npo.nl/het-klokhuis/01-02-2013/NPS_1219586     		Link
    Maak je eigen elfje.
    http://meester.steeef.nl/elfje/beta/index_create.php     		Link
    Stercollectie
    http://themas.studionederlands.nl/view?repo=studiovo&comp=ned-kgt34-thema_Vrienden_Familie&subcomp=ned-kgt34-thema_Vrienden_Familie-B5     		Link

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Wikiwijs is een dienst van