In deze opdracht maak je kennis met poëzie: gedichten.
Er zijn genoeg gedichten op internet te vinden.
Veel van die gedichten gaan over de liefde. Kijk maar eens naar de volgende video. Bespreek na het kijken met een klasgenoot waarom hier sprake is van een gedicht.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
een aantal regels en vormen van poëzie en rijm noemen.
aangeven waarom gedichten een bijzondere vorm van taal zijn.
zelf een gedicht maken met fantasie en volgens de regels.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je bestudeert het Kennisbankitem 'Gedichten' en maak de oefening over de verschillende dichtvormen.
Stap 2
Je bekijkt 5 video's van gedichten waarin gevoelens duidelijk zijn. Je overlegt met een klasgenoot welke gevoelens deze gedichten over gaan.
Stap 3
Je leest bekende kindergedichten en bepaalt welk rijmschema er is gebruikt.
Stap 4
Je bekijkt een gedicht van een jongere en gaat op zoek naar de binnenrijm.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de kennisbank die hoort bij deze opdracht.
Eindopdracht
Maak samen een gedicht vol gevoel.
Extra opdracht
Schrijf nog een gedicht!
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Je hebt 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Kennisbank
Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende twee items over gedichten:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Gedichten zijn er niet om iets uit te leggen.
Ze gaan over wat je voelt.
Geen wonder dat veel gedichten op muziek worden gezet, want ook muziek werkt op je gevoel.
Bekijk de volgende videoclips en beantwoord daarna de vraag.
Video 1:
Video 2:
Video 3:
Stap 3: Gedicht
Lees hier een bekend kindergedichtje 'Het fluitketeltje' van Annie M.G. Schmidt:
Het fluitketeltje
Meneer is niet thuis en mevrouw is niet thuis,
het keteltje staat op het kolenfornuis,
de hele familie is uit,
en het fluit en het fluit en het fluit: túúúút
De pan met andijvie zegt: Foei, o, foei!
Hou eindelijk op met dat nare geloei!
Wees eindelijk stil asjeblief,
je lijkt wel een locomotief.
De deftige braadpan met lapjes en zjuu
zegt: Goeie genade, wat krijgen we nu?
Je kunt niet meer sudderen hier,
ik sudder niet meer met plezier!
Het keteltje jammert: Ik hou niet meer op!
Het komt door m'n dop! Het komt door mijn dop!
Ik moet fluiten, zolang als ik kook
en ik kan het niet helpen ook!
Meneer en mevrouw zijn nog altijd niet thuis
en het keteltje staat op het kolenfornuis,
het fluit en het fluit en het fluit.
Wij houden het echt niet meer uit... Jullie?
Auteur: Annie M.G. Schmidt
Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema?
Lees nu ook het gedicht 'De blikken fluit' van Daan Zonderland:
De blikken fluit
Er was eens een arme jongen
Die had een blikken fluit.
Daar blies hij de zonderlingste
En raarste liedjes uit.
De ouden schudden hun hoofden.
De wijzen werden kwaad.
De koning en zijn ministers
Verjoegen hem van de straat.
Maar alle jongens en meisjes
Gingen er heimlijk op uit
En luisterden 's nachts in het duister
Naar het lied van de Blikken Fluit.
Auteur: Daan Zonderland
Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema?
Stap 4: Jongeren dichten
Ook jongeren maken gedichten. Op www.poeziepaleis.nl lees je meer over een jaarlijkse dichtwedstrijd. Hieronder lees je een gedicht van een finaliste van 2011.
De havenverteller
In zijn hart schreeuwt een vogel
in zijn baard hangen eeuwen en
zijn handen verklaren zijn onrust.
Hij wil de behaalde jaren evenaren
onbewust wordt zijn huid zwarter
en zwarter.
Deze dokwerker blijft praten, vertelt
verhalen over een tijd die nooit meer zal zijn.
Nee bang is hij niet, nu hij elke avond
de salsa danst met zijn nieuwe vriend.
auteur: Sannemaj Betten
Dit is een mooi voorbeeld van een gedicht dat niet rijmt. Of toch wel?
Rijm is eigenlijk een soort herhaling van klank, meestal aan het eind van de regel... eindrijm dus.
In dit gedicht is geen eindrijm, maar wel binnenrijm.
Als je het gedicht hardop leest, hoor je dat binnenrijm heel goed.
Probeer maar eens samen met een klasgenoot.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de Kennisbanken die horen bij deze opdracht.
Maak samen een gedicht vol gevoel
Ga als volgt te werk:
Werk samen met een klasgenoot.
Maak allebei een gedicht van acht regels over hetzelfde afgesproken gevoel. Bijvoorbeeld: schaamte, jaloezie, angst, afkeer, vrolijk, ... enz.
Gebruik ook hetzelfde rijmschema.
Voeg de twee gedichten samen tot één nieuw gedicht.
Zorg ervoor dat het gedicht mooi 'klinkt'.
Extra (overleg met je docent):
Lees vervolgens het gedicht voor en neem de voordracht op met een videocamera of een mobiele telefoon.
Zorg eventueel voor een passende locatie en de juiste sfeer.
Klaar?
Laat jullie gedicht beoordelen door jullie docent.
Je docent beoordeelt het gedicht op de volgende punten:
Het gedicht is origineel.
In het gedicht is één bepaald gevoel herkenbaar.
Taal en spelling zijn in orde.
Het gedicht heeft een herkenbaar rijmschema.
Het gedicht loopt lekker en klinkt goed.
(extra) De voordracht is duidelijk te volgen en de zinnen worden in de juiste cadans gezegd.
Extra opdracht
Schrijf een gedicht!
Gedichten schrijven is goed voor je fantasie!
Op raadgedicht.nl vind je veel oefeningen voor het schrijven van gedichten.
Probeer deze eens uit:
Bedenk een onderwerp. Schrijf een gedicht over iets wat je meemaakt.
Voorbeeld? raadgedicht.nl
Denk aan een dier. Stel je voor dat jij dat dier bent. Schrijf een gedicht over wat je meemaakt.
Kies samen met een klasgenoot oefening A of B. Schrijf om de beurt een regel van het gedicht. Het rijmschema is aa-bb-cc-enzovoort. Je rijmt dus steeds op de regel van je klasgenoot.
Doe dit twee keer: zorg dat je allebei een keer mag beginnen met de eerste regel.
Is je gedicht geslaagd?
Maak of zoek er een mooie afbeelding bij en maak er een gedichtenposter van (A3-formaat).
Fleur het lokaal ermee op!
Terugkijken
Intro
Kijk nogmaals een stukje van de video onder het kopje intro.
Vind je het een passende video?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
Inhoud
Kon je de emoties herkennen in de gedichten/liederen?
Waarom denk je dat het belangrijk is dat emoties worden verwerkt in een gedicht?
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Is het gelukt om samen een samenhangend gedicht te schrijven?
Waren jullie het eens over de gevoelens die jullie in het gedicht wouden verwerken? En het onderwerp?
Extra opdracht
Wat vond je van de extra opdracht? Vond je het een leuke opdracht?
Schrijf op waarom wel of waarom niet?
Het arrangement Opdracht: Fictie - Gedichten - hv12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema 'Vlieg er eens uit!' en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor hv12. In deze opdracht leer je over diverse regels en vormen van poëzie en rijm. Je ontdekt waarom gedichten een speciale vorm van taal zijn en gaat daarnaast zelf aan de slag met het schrijven van een gedicht vol fantasie.
De eindopdracht draait om samenwerking. Je werkt samen met een klasgenoot en creëert elk een gedicht van acht regels over hetzelfde onderwerp, zorg ook dat je hetzelfde rijmschema gebruikt. Uiteindelijk ga je de twee gedichten combineren tot een nieuw gedicht. Ook is er een extra opdracht beschikbaar om verder te oefenen met het schrijven van gedichten. Veel succes!
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Schrijven;
Nederlands;
Schrijfvaardigheid;
Samenhang;
Literatuur;
Woordgebruik en woordenschat (Nederlands);
Deze opdracht hoort bij het thema 'Vlieg er eens uit!' en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor hv12. In deze opdracht leer je over diverse regels en vormen van poëzie en rijm. Je ontdekt waarom gedichten een speciale vorm van taal zijn en gaat daarnaast zelf aan de slag met het schrijven van een gedicht vol fantasie.
De eindopdracht draait om samenwerking. Je werkt samen met een klasgenoot en creëert elk een gedicht van acht regels over hetzelfde onderwerp, zorg ook dat je hetzelfde rijmschema gebruikt. Uiteindelijk ga je de twee gedichten combineren tot een nieuw gedicht. Ook is er een extra opdracht beschikbaar om verder te oefenen met het schrijven van gedichten. Veel succes!
In deze opdracht maak je kennis met poëzie: gedichten.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende twee items over gedichten:
Gedichten zijn er niet om iets uit te leggen.
Lees hier een bekend kindergedichtje 'Het fluitketeltje' van Annie M.G. Schmidt:
Ook jongeren maken gedichten. Op 
Schrijf een gedicht!
